Een betonnen walvisstaart in het duin

Op de kop van het eiland midden in de Stützpunktgruppe was aan weerszijden van de Moolweg de bataljonsstaf gehuisvest in twintig bouwwerken. Aan een kant van de weg gaf een hoge duinenrij gelegenheid het bevelsgebied te overzien terwijl het lager gelegen loofbos aan de andere kant goede camouflage bood. De grote bakstenen keukenbunker waar je langs loopt was voorzien van een aparte eetzaal, keuken en opslagruimten voor levensmiddelen. Vanwege het grote aantal militairen in het Slotbos stonden vlakbij het gebouw nog eens vijf extra proviandbergplaatsen. 

Verderop staan onder de beschutting van de bomen vijf bakstenen woonbunkers voor zestig militairen. Ook waren er twee latrines en drie waterbronnen. Aan de voet van het duin werkte de staf vanuit twee houten barakken, dichtbij twee woonbunkers voor de bataljonscommandant en de overige stafofficieren. Alleen tijdens dreiging of een aanval zouden ze hun ruime comfortabele barakken verruilen voor de hoog gelegen bomvrije commandobunker om van hieruit de gevechtsacties te coördineren. De locatie van deze bunker was vanwege het panoramische uitzicht ideaal. Vanuit een veilige pantserstalen observatiekoepel op het dak kon men met een periscoop kilometers ver waarnemen.  

In de commandobunker zijn vijftien ruimten. Het operationele hart vormden de ruimten voor de gevechtsplanning en telefoon- en radioverbindingen. De stafleden hadden meerdere werk- en slaapvertrekken. Bijzonder is de opstelling voor een mitrailleur achter een twintig ton zwaar pantserschild, dertien keer zo zwaar als een gemiddelde auto. Een meterslange vleugelmuur verankerde de bunker stevig in het duin. Al snel kwam deze muur door zandverstuivingen grotendeels vrij te liggen waardoor vanaf de zijkant gezien een vorm ontstond van een walvisstaart in zee. In de volksmond spreekt men over de ‘Walvisbunker’ of ‘Vleugelbunker’. Een paar jaar geleden is onder de staart weer zand geschoven.  

Je kunt bij de Walvisbunker rechtsom naar boven waar je een klein betonnen bouwwerk aantreft. Het is een zogenoemde Tobruk. Deze gevechtsbunker heeft een ronde opening aan de bovenzijde van waaruit militairen konden observeren of schieten. De Tobruk dankt haar naam aan de gelijknamige stad in Libië, waar de Duitsers het van oorsprong Italiaanse ontwerp voor het eerst zagen en daarna als voorbeeldmodel kopieerden. Rondom bunkercomplexen in de hele Atlantikwall zijn duizenden van dit soort bunkertjes gebouwd als mitrailleuropstelling. Bij het hoofdkwartier op Schouwen stonden er drie.