#Vestingwerk
Vier militairhistorische tijdsfasen in een duingebied
Natuurreservaat en rijksmonument Vinetaduin wordt voor de bezoeker op drie manieren ontsloten. Bij de kustbatterij zijn natuur- en erfgoedexcursies van het Zuid-Hollands Landschap, de museumbunkers van het Nederlands Kustverdedigingsmuseum zijn elk weekend geopend en het Atlantikwallmuseum Hoek van Holland geeft regelmatig rondleidingen in het hoofdkwartier van de Duitse marine. Ervaar op verschillende manieren de vele historische en ecologische kanten die het gebied biedt. De vier geschutsbunkers van de omvangrijke Duitse kustbatterij Vineta liggen parallel aan de Strandboulevard. Het Nederlandse leger bouwde tijdens de Eerste Wereldoorlog op dit terrein al enkele betonnen schuilplaatsen. Eind jaren 30 volgden bunkers voor een middelzware kustbatterij met drie kanonnen, ‘kustbatterij V’. De Duitsers plaatsten op deze locatie een nieuwe kustbatterij, Vineta genaamd. Ze integreerden de Nederlandse bouwwerken in het enorme bunkercomplex dat ze hiervoor bouwden, met onder andere munitiemagazijnen en manschappenverblijven, onderling verbonden door ondergrondse gangen.
Tijdens de Koude Oorlog nam de Koninklijke Marine het complex in gebruik. Een markant overblijfsel uit die periode zijn de grote paraboolantennes die deel uitmaakten van een Amerikaans radarverbindingsstation uit de jaren zestig van de vorige eeuw, de zogeheten troposcatter. Hiermee kon in het tijdperk vóór de komst van satellietverbindingen over een lange afstand een verbinding worden opgezet van Duitsland naar de Verenigde Staten. Zo zijn er in dit duin vier historische tijdlagen ofwel vier fasen van militair gebruik te ontdekken.
Na de oorlog kreeg het gebied de naam Vinetaduin, vernoemd naar de Duitse kustbatterij. Het vormt tegenwoordig een afgesloten beschermd natuurgebied en heeft daarnaast de status van Rijksmonument. Het gangenstelsel is daarom alleen toegankelijk tijdens rondleidingen van het Zuid-Hollands Landschap waar het bijzondere verhaal van erfgoed en natuur wordt verteld. In de twee voormalige Duitse munitiebunkers genaamd ‘Hamburg’ en ‘Bremen’ is het Nederlands Kustverdedigingsmuseum gehuisvest waar je alles komt te weten over de oorlog in Hoek van Holland.
Aan de voet van het duin, vlakbij het strand, stond een rij vrijstaande paviljoens. De familie Heijstek die destijds woonde in Huize Rielo ontving al begin juni 1940 het bericht dat hun woning door de bezetter werd gevorderd. Zes militairen namen er hun intrek. De familie was zo slim geweest een deel van het meubilair elders onder te brengen. Halverwege de oorlog werden de houten paviljoens afgebroken, alleen Rielo bleef staan. Direct na de Duitse capitulatie in mei 1945 kwam de heer des huizes terug en trof een eenzaam huis in een verwoeste omgeving aan.
Hij eiste van de nog aanwezige Duitse officier zijn verwaarloosde en leeggeplunderde woning terug. De man vertrok, maar daags erna namen feestende Engelse soldaten zijn plek in. Het kostte enige moeite die er uit te zetten, waarna familie Heijstek niet meer vertrok. In die eerste dagen van de bevrijding wist hij een bijzondere ruil te maken met een Duitse militair uit Vineta. Voor sigaretten kreeg hij de verrekijker waarmee ze destijds over de zee tuurden naar geallieerde schepen.
Iets verderop langs de Strandboulevard is de markante vorm van een betonnen observatiepost te zien. Dit was het commandocentrum van de Marine Artillerie Abteilung 205, die verantwoordelijk was voor zes kustbatterijen van de Duitse Kriegsmarine in Hoek van Holland, het eiland De Beer en Voorne. De bunker heette de Marko-Stand, een afkorting voor Marine Kommandostand. Achter de observatiesleuf stonden waarnemers met optische apparatuur om een geallieerde aanval te volgen en de gevechtsleiding te coördineren.
Direct achter de commandobunker liggen vier grote personeelsbunkers die met elkaar zijn verbonden door een ondergronds gangenstelsel. Om ongelukken en vandalisme tegen te gaan zijn de toegangen afgesloten. Ook geeft dit vleermuizen rust voor hun winterslaap.