#Slagveld
Slag om Blauforlaet
De bezetting van de brug bij Blauforlaet (Blauwverlaat) op 14 en 15 april 1945 staat lokaal bekend als de ‘de slag om Blauforlaet’. Het Blauwverlaat-monument bij het Prinses Margrietkanaal in Augustinusga (gemeente Achtkarspelen, Friesland) herdenkt een belangrijke actie van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (BS) tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Op 14 april 1945 voerden leden van de BS een succesvolle actie uit door de brug over het Knillesdjip / Kolonelsdiep (nu: Prinses Margrietkanaal) te bezetten en bezet te houden.
Het Knillesdjip / Kolonelsdiep was een serieuze waterhindernis voor de oprukkende Canadezen. Op 14 april gingen de Royal Canadian Dragoons vanuit Oosterwolde op weg naar het noorden. Het doel voor die dag was om de Waddenzee boven Dokkum te bereiken.
De Dragoons werden vergezeld door Friese verzetsstrijders waaronder sabotageleider Piet Oberman. Hij en zijn collega’s zorgden ervoor dat de Canadezen onderweg telkens van informatie werden voorzien. Bovendien had Oberman de dag daarvoor samen met de Canadese commandant de route uitgestippeld.Oberman was zich bewust van het belang van een intacte brug over het Knillesdjip / Kolonelsdiep. Daarom gaf hij de BS opdracht om één of meerdere bruggen te bezetten zodat de Canadezen die konden gebruiken.
De plannen daarvoor lagen al klaar en werden in werking gesteld. Maar helaas was er een kink in de kabel gekomen. Door een samenloop van omstandigheden ging de BS ervan uit dat de brug bij Kootstertille van explosieven was voorzien. En daarom werd besloten om niet die brug te bezetten, maar de brug bij Blauwverlaat.
Deze actie begon omstreeks 13.30 uur. De bewakers van de brug werden razendsnel zonder bloedvergieten overmeesterd. Enkele uren later naderden er drie schepen. De Duitse bemanningen roken onraad en stapten aan wal. Daarna ontstond er een vuurgevecht. De Duitsers probeerden het lichte luchtafweergeschut op de schepen in stelling te brengen, maar moesten die pogingen snel staken. De tientallen verzetsstrijders wisten met inzet van mitrailleurs en zelfs een bazooka (anti-tankraketwerper) de Duitsers te verjagen. Zij vluchtten naar verschillende boerderijen en probeerden van daaruit het gevecht voor te zetten. Pas nadat de avond was gevallen werd het rustig.
Uiteindelijk werd de brug bij Blauwverlaat op 14 april niet door de Royal Canadian Dragoons gebruikt. Zij staken bij Kootstertille het Knillesdjip / Kolonelsdiep over. Die brug kwamen zij simpelweg eerder tegen en bleek, in tegenstelling tot de berichten die de BS hadden bereikt, niet voorzien van explosieven. Hoewel de actie van de BS bij Blauwverlaat niet direct bijdroeg aan de opmars van de Royal Canadian Dragoons is het wel een voorbeeld van hoe het verzet in Friesland tot het uiterste ging om de bevrijding te bespoedigen. Bij de actie waren zeker zeventig verzetsstrijders betrokken die gedurende vele uren zware gevechten leverden met de bezetter.
De bezetting van de brug wordt dan ook beschouwd als een voorbeeldige daad van verzet tegen de bezetter en een symbolisch moment in de strijd voor vrijheid. Het monument werd op 15 april 1955 onthuld en bestaat uit een zwerfkei met twee inscripties:
'FRIJDOM WIE DE HEECHSTE WET'
'EN TWANG FAN HWA EK, STIE IT TSJIN 14 APRIL 1945
De eerste tekst benadrukt dat vrijheid het hoogste goed is, terwijl de tweede verwijst naar de verzetshandeling op genoemde datum. Het monument is ontworpen door H.F. de Boer.