#Monument
Vliegtuigcrash met Poolse bemanning in Oostermeer
Op de avond van 3 februari 1943 vertrok een Britse bommenwerper van het type Wellington MK III, met registratienummer Z1392 en codenaam SM-O, van de RAF-basis Lindholme in Engeland. Aan boord bevonden zich vijf bemanningsleden, allen van Poolse afkomst, in dienst van het 301ste Poolse Squadron dat onderdeel was van de Royal Air Force.
Hun missie: een bombardement op de Duitse stad Hamburg, onderdeel van de geallieerde luchtaanvallen om de Duitse oorlogsindustrie te verzwakken. De bemanning bestond uit: Eugeniusz Lesisz (piloot), Bronisław Kozłowski, Henryk Gzell, Antoni Kowalski en Roman Seredyn (de enige overlevende).
Op de terugweg van Hamburg werd het toestel boven Noord-Nederland onderschept door een Duitse nachtjager van Unteroffizier Alois Oost van 12/Nachtjagdgeschwader 1. Rond 21.37 uur werd het geraakt en stortte neer in de omgeving tussen Drogeham en Oostermeer (Eastermar). Vier van de vijf bemanningsleden kwamen om het leven. Sergeant Seredyn wist te ontsnappen met zijn parachute, maar werd korte tijd later door de Duitsers gevangengenomen en belandde in krijgsgevangenschap.
De vier gesneuvelden werden aanvankelijk begraven op de Nederlandse Hervormde begraafplaats in de buurtschap Hoogzand (Heechsân) bij Oostermeer. In 1962 zijn ze herbegraven op het Poolse ereveld in Breda, waar honderden Poolse militairen rusten die tijdens de bevrijding van Nederland het leven lieten.
Het monument
Ter nagedachtenis aan deze moedige Poolse vliegers werd tegen de Groene Toren op de begraafplaats in Hoogzand een gedenkteken geplaatst. Het monument bestaat uit een zwarte marmeren steen met inscripties in zowel het Pools als het Nederlands. Er staat:
‘Za waszą i naszą wolność’
(Voor uw en onze vrijheid)
Daarnaast zijn de namen van de vier gesneuvelden en de datum van de crash vermeld: 3 februari 1943.