#Monument
Burger- en luchtoorlogslachtoffers vereeuwigd in twee oorlogsmonumenten
Aan de Teije Blauwsingel in Opeinde staan twee oorlogsmonumenten vlak naast elkaar. Het monument ‘Freonen foar altyd’ herinnert aan tien omgekomen geallieerde bemanningsleden van een tweetal neergestorte vliegtuigen, het rechter monument aan omgekomen inwoners van het dorp.
Twee vliegtuigcrashes
Op 27 juli 1942 werd de Lancaster R5748 van de Royal Air Force aangevallen door een Duitse nachtjager en stortte neer boven het Swartfean. Drie van de zeven bemanningsleden wisten zich met parachutes te redden, maar ze werden door de Duitsers gearresteerd. De andere vier vonden de dood en werden begraven op het kerkhof bij Nijtap.
Op 26 november 1943 onderschepten drie Duitse Messerschmitts de B-24 Liberator Sack-Time Sally van de US Air Force. Door motorproblemen op de terugweg bleef het toestel achter bij de formatie en werd het een gemakkelijke prooi voor de aanvallers, die het toestel in brand schoten.
Vier van de tien bemanningsleden wisten zich te redden met hun parachute, waarna een explosie het toestel in tweeën brak. De zes overige bemanningsleden kwamen daarbij om het leven en werden begraven op de begraafplaats bij Nijtap.
Twee van de vier overlevende vliegeniers vielen in handen van de Duitse bezetter. De andere twee konden onderduiken. Toen ze begin 1944 probeerden terug te keren naar Engeland, werden ze alsnog gearresteerd.
Melkstaking
Tijdens de melkstaking in het voorjaar van 1943 vielen in Opeinde twee slachtoffers. Stakers hielden op zaterdag 1 mei melkrijders en een melkvaarder tegen om te verhinderen dat ze de melk naar de fabriek brachten. Toen deze actie op zondag werd herhaald, werd de marechaussee gewaarschuwd.
Een dag later werd een overvalwagen van de Grüne Polizei naar Opeinde gestuurd waar direct het vuur werd geopend op een groep personen, waaronder drie kinderen. De groep stoof uiteen, maar de tienjarige Wim de Vries werd getroffen door een kogel en was op slag dood. Enkele anderen raakten gewond, waaronder de 33-jarige melkboer Pieter Riemersma. Hij overleed op 5 mei aan zijn verwondingen.
Razzia
In de nacht van 20 op 21 augustus 1944 vond in Opeinde een razzia plaats, waarbij de 19-jarige Hendrik Vegelin werd gearresteerd. Hij werd meegenomen naar Drachten waar hij werd verhoord en geslagen om namen uit hem te persen. Hij kwam via kamp Amersfoort in Neuengamme terecht, waar hij op 25 oktober 1944 aan dysenterie overleed.
De volgende ochtend werden de broers Jelmer en Albert van der Heij voor hun huis in Opeinde gearresteerd en voor verhoor naar Drachten werden gebracht. Albert kwam daarna via kamp Amersfoort in Neuengamme terecht, waar hij op 10 oktober overleed. Zijn broer Jelmer ontsnapte door uit een raam van het gebouw Excelsior te springen en zich schuil te houden in de drukkerij van Laverman. Hij werd niet gevonden, dook onder en werd later leider van de KP (knokploeg) in Opeinde.
De overval op de verzetsboerderij De Overwinning
Aan de Legauke stond de verzetsboerderij De Overwinning van de familie De Vries. Hier hielden zich onderduikers en leden van de KP schuil. Hoogstwaarschijnlijk door verraad vond er op 21 november 1944 een overval plaats door de Duitse Grenzschutz.
Bij het vuurgevecht sneuvelden Jan en Marten de Vries, zonen van de eigenaar, en onderduiker Gerardus Wagenaar. De anderen sloegen op de vlucht. Uit wraak plunderden de Duitsers de boerderij, die daarna in brand werd gestoken.