Bevrijding met een rouwrand

Hardenberg werd bevrijd door een eenheid van de Manitoba Dragoons  die vanuit oostelijke richting, dus vanuit Duitsland, naar Zuid-Drenthe en Oost-Overijssel oprukten. In Heemse, net buiten Hardenberg, bevonden zich op dat moment nog Duitse soldaten. De brug over de Vecht in het centrum van Hardenberg was door hen opgeblazen, waardoor de Canadese troepen een omweg moesten maken via Gramsbergen en de Haardijk om Heemse te bereiken.  

Escalatie 

De Canadese pantserwagens werden bij het kruispunt bij Garage Oostenbrink enthousiast onthaald door de inwoners van Heemse. De bevrijding leek een feit. Op dat moment echter, reed er vanuit de richting Ommen een Duitse auto met officieren het dorp binnen, gevolgd door een autobus met soldaten.  

De Canadese soldaten openden direct het vuur. Na een korte schotenwisseling zwaaiden de Duitse soldaten met witte vlaggen. Hoewel het leek dat ze zich wilden overgeven, beschoten ze alsnog de naderende Canadese soldaten. De situatie escaleerde toen een van de Canadese voertuigen via de Scholtensdijk naar de hervormde kerk reed en een schuilplaats waar Duitse soldaten zich hadden verscholen onder vuur nam. Uiteindelijk lukt het de Canadezen de achtergebleven Duitse troepen te overmeesteren.  

Na dit voorval vertrokken de Canadezen uit Heemse. Verder doorstoten naar Ommen wilden zij niet, bang dat zij 's nachts vanuit de bossen door Duitse troepen met pantservuisten bestookt zouden worden. De bewaking van de Duitse overlevenden lieten ze over aan het plaatselijk verzet, aan twee leden van de Binnenlandse Strijdkrachten (B.S.), die daar patrouilleerden. 

Pieter Arends en Herman Scheffer 

De B.S. bleef alleen achter in Heemse en Hardenberg. Dat was gevaarlijk, want door het snelle oprukken van geallieerde troepen bleven her en der groepjes Duitse soldaten achter die zich wilden hergroeperen. Om dat te verhinderen, versterkte de B.S. de patrouilles. Pieter Arends en Herman Scheffer, twee leden van de Ordedienst (O.D.), hielden wacht bij de stuw. Dat was toen nog de enige verbinding tussen Hardenberg en Heemse. Daar werden zij op zaterdag 7 april 1945 door Duitse soldaten overvallen. Scheffer overleed ter plekke en Pieter Arends, die zwaar gewond was, stierf enkele weken later op zijn 27ste verjaardag, donderdag 26 april 1945. 

Ter nagedachtenis aan hen en aan Heine Bolks, een andere omgekomen verzetsman uit Heemse, is op een pleintje aan de Brandweg te Heemse het verzetsmonument opgericht. Hier staat tevens het monument ‘Frits de Zwerver’, de oprichter en leider van de 'landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers'.