#Plaats van belang

Rijkswerkkamp Twilhaar

Voor omwonenden was het lange tijd een onbekend verhaal, het verhaal van Rijkswerkkamp Twilhaar in de bossen tussen Nijverdal en Haarle. Gedurende de oorlog zaten hier diverse groepen mensen, waaronder Joden, die arbeid moesten verrichten om de gronden te ontginnen. Het was ook een bijzonder kamp: de kampbeheerder speelde ook een rol in het verzet. Kort voor de bevrijding is er zelfs een Joods kindje geboren in het werkkamp.

Rijkswerkkamp Twilhaar werd begin 1940 gebouwd, vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, door de Rijksdienst voor Werkverruiming. Tot 1941 zijn hier circa honderd werkloze Scheveningse vissers te werk gesteld. Met schoppen moesten zij de heide- en zandgronden bewerken tot geschikte ondergrond voor ‘de Plantage’, een aan te leggen boomgaard bij boerderij Twilhaar. Dit deden zij onder begeleiding van medewerkers van Staatsbosbeheer. 

 

De werkloze vissers werden in 1941 met Kerst naar huis gestuurd en hoefden niet meer terug te komen De Duitse bezetters hadden het besluit genomen 1 
 

Kampbeheerder Hoijmann werd naar het beruchte kamp Erica bij Ommen gestuurd. Daar werd gedreigd met consequenties voor de kampbeheerder als hij het regime in het kamp niet aanzienlijk strenger zou maken. Wetende dat hij in de gaten werd gehouden door de Duitsers, deed Hoijmann wat er van hem werd gevraagd. 2  
 
Op 2 oktober 1942 werden de Joden afgevoerd via station Nijverdal naar Westerbork. Later zijn zij naar Auschwitz gedeporteerd en aldaar vermoord. Rond 1943 kwamen er evacués van de Atlantikwall aan de kust in het kamp terecht. Nog weer later, rond het bombardement van Nijverdal op 22 maart 1945 geëvacueerde Nijverdalse 
 
Het kamp heeft, mede door de rol die de beheerder van het kamp speelde in het verzet, ook huisvesting kunnen bieden aan Joodse onderduikers. Niet alleen voor hen bood het werkkamp een tijdelijke oplossing. Meer groepen mensen verbleven om tal van redenen enige tijd in het Nijverdalse kamp: Duitse soldaten op doortocht naar andere bestemmingen, Canadese bevrijders die er hun kampement van maakten en teruggekeerde dwangarbeiders, die eerst zo goed als het kon medisch werden behandeld, voor ze doorreisden naar bijvoorbeeld de Randstad. 

Het monument is te vinden aan de Paltheweg, 7448 RJ Haarle.

Paltheweg, 7448 RJ Haarle

Photos