Steenwijk werd twee keer bevrijd: op 12 en 13 april 1945 door de Royal Canadian Dragoons. De Canadezen richtten op de 12e een post in aan de Oosterpoort, maar vertrokken weer. Pas op de volgende dag werd de hele stad bevrijd. Op de 12e deden zich ook nog wat schermutselingen voor. Zo werd de toren bij een beschieting geraakt en vond er een vuurgevecht plaats in de Bloemenbuurt. De twaalfde april verscheen overigens al een bevrijdingsnummer van de Opregte Steenwijker Courant.
De bezetting had diepe sporen achtergelaten. Op 13 april was er mede daardoor sprake van een soort bijltjesdag, waarbij onder meer NSB’ers publiekelijk werden samengebracht op de Markt. Er werden in het vervolg van de bevrijding veel feesten georganiseerd en verscheidene optochten gehouden. Zoals een optocht in de Oosterstraat op 29 juni 1945.
13 april 1945 was een dag van vreugde en opluchting, maar ook een dag van herdenking van de strijd en het leed dat de oorlog had veroorzaakt. Het oorlogsmonument in Steenwijk (gemeente Steenwijkerland) is opgericht ter nagedachtenis aan alle medeburgers die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen. Daarnaast herinnert het aan de bevrijding van Steenwijk in 1945. Het is een creatie van de Steenwijker beeldhouwer Hildo Krop. Het monument is onthuld op 4 mei 1948.