#Plaats van belang

Van fatsoenlijke burgers tot dwangarbeiders

De werkverruimingskampen waren in de jaren dertig van de vorige eeuw door de Nederlandse Regering gebouwd om werklozen in het kader van de werkverschaffing te huisvesten. Een aantal van deze kampen werd ontruimd om plaats te maken voor door anti-Joodse maatregelen werkloos geworden Joodse mannen. Zo transformeerde het Kamp Conrad in 1942 van een arbeidskamp naar een verzamellocatie voor Westerbork, waar Joodse mannen werden gesegregeerd en verder getransporteerd. Coenraad Rood was een van hen, ook een van de weinigen die de oorlog overleefde.

Coenraad Rood was één van de 170 Joodse mannen die in de oorlog vanuit kamp Conrad moesten meewerken aan de wegen rond Staphorst en Rouveen. Hij legde met andere Joodse dwangarbeiders de kilometers lange Afschuttingsweg aan, die bij ouderen in het dorp nog steeds bekend staat als Jodenweg. 

Coenraad Rood is één van de weinigen die in het kamp tewerkgesteld was en het heeft kunnen navertellen. Op 3 oktober 1942 werden alle Joden weggevoerd naar Westerbork en van daaruit naar andere kampen in Europa. Van de 170 Joodse gevangenen in kamp Conrad overleefden slechts enkelen de oorlog.

11 kampen overleefd 

Coenraad Rood overleefde in totaal 11 verschillende werk- en concentratiekampen in Nederland, Duitsland en Polen. Hoewel de omstandigheden in het kleine kamp Conrad veel beter waren dan in de Duitse vernietigingskampen, begon daar wel de ontmenselijking: "In Staphorst werden we van keurige burgers dwangarbeiders gemaakt. Ons leven was eigenlijk afgelopen, maar dat wisten we toen nog niet". 

Nooit het kamp uit 

In april 1945 werd Coenraad Rood bevrijd uit een subkamp van Dachau. Maar het kampverleden heeft hem nooit losgelaten: "Wat me nu nog steeds belemmert is dat ik nooit het kamp uit ben gekomen. Nu nog steeds niet. En dat kost me nog altijd mijn slaap". 

Coenraad Rood, de laatste overlevende van de Joodse dwangarbeiders in kamp Conrad, overleed in 2011 op 94-jarige leeftijd in zijn nieuwe vaderland Amerika. 

‘Wij herdenken jullie’  

In 2019 kreeg de Afschuttingsweg in Rouveen een nieuw straatnaambord met Jodenweg als ondertitel, waarmee de Joodse dwangarbeiders alsnog de eer kregen die zij verdienden. Het bord was een idee van basisschoolleerlingen uit Rouveen. Ze wilden niet dat de Joden, die zo hard moesten werken, vergeten zouden worden door het dorp. ‘Wij herdenken jullie’ is de tekst op de struikeldrempel die in 2023 werd onthuld. Het is een gedenkteken voor de Joodse mannen die tijdens de oorlog in Kamp Conrad verbleven. Naast het gedenkteken is een informatiebord over het werkkamp geplaatst.  

Conradsweg, Staphorst, the Netherlands

Photos