#Verhaal

Het Deventer Twentoldrama

In de vroege ochtend van dinsdag 10 april 1945 bevrijdden de Canadese troepen Deventer vanuit noordoostelijke richting. Aan de andere kant van de stad bewaakte op dat moment een zeer jeugdige verzetsgroep al enkele dagen met zeer beperkte middelen de Twentolbrug, die van belang was voor een ongestoorde Canadese opmars.

Op zondag 8 april 1945 was de bevrijding van Deventer nabij en was het Canadese leger de stad tot op enkele kilometers genaderd. Ze kwamen vanuit de zuidelijke kant, uit de richting Zutphen. Met name de infanterie-regimenten The Royal Winnipeg Rifles en The Canadian Scottish's zouden de inname van Deventer voor hun rekening nemen. De oorlogsgeluiden waren goed te horen en de spanning steeg met het uur.  

Een knokploeg van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) in Deventer kreeg opdracht de toenmalige Twentolbrug over de Nieuwe Haven aan de Zutphenseweg aan de zuidelijke rand van Deventer te behouden voor de Canadese opmars. De groep bestond bijna geheel uit studenten van de Koloniale Landbouwschool uit Deventer. Jan Gennep van Lührs was met 24 jaar de oudste en werd de commandant.  

De licht bewapende groep verschanste zich in de tijdelijk verlaten fabriek van de Twentol Olie Maatschappij, aan dezelfde Zutphenseweg. Dit was een riskante keuze vanwege de brandgevaarlijke voorraden, maar het terrein lag direct naast de brug en de bovenverdieping van het gebouw gaf goed uitzicht naar alle kanten. 

Wat kennelijk niemand wist, was dat de Canadese legerleiding besloot had om niet over de Zutphenseweg de stad binnen te trekken. Langs deze route werd namelijk felle weerstand verwacht en Brigadegeneraal Gibson en zijn staf kozen voor een ruime omtrekkende beweging om zodoende Deventer niet vanaf de zuidelijke, maar vanaf de noordoostelijke kant in te nemen.  

De Twentol knokploeg was niet op de hoogte van deze routewijziging en bleef daarom enkele dagen volstrekt werkeloos op de uitkijk en verspeelde de kans op een eenvoudige terugtrekking uit de fabriek, want tot op dat moment was er bij de brug nog geen Duitser te bekennen. Op maandagochtend 9 april was de situatie onveranderd en werd de groep nog bevoorraad door de 19-jarige verzetsvrouw Corry Bosch. Zij was 14 dagen daarvoor getrouwd met Joost van Baalen (22), ook lid van deze groep. Ze wilden graag bij elkaar blijven. 

Op dinsdag 10 april, de ochtend van de bevrijding, verdween de rust in de omgeving van Twentol. De Duitse eenheden werden in de stad teruggedrongen in zuidelijke richting en opeens werd het behoud van de Twentolbrug een Duits belang, omdat het op hun vluchtroute lag. In café Erbers aan de andere kant van de brug vestigde zich een Duitse uitkijkpost met een kleine patrouille die de directe omgeving ging verkennen.  

De aanwezigheid van de verzetsgroep werd ontdekt en de fabriek werd omsingeld. Er brak een vuurgevecht uit waarbij Jan Gennep van Lührs om het leven kwam. Daarna schoten de Duitsers de fabriek in brand en werd de knokploeg letterlijk uitgerookt. Eén verzetsman kwam in de vlammen om. Gerard Verhoeven wist te ontsnappen en de vijf overgebleven leden werden gevangengenomen. Ze werden weggevoerd naar een Duitse commandopost en vervolgens geëxecuteerd. 

Mr. H.F. de Boerlaan, 7411 AH Deventer, the Netherlands

Photos