#Verhaal
De eerste zal de laatste zijn
De Queen's Own Cameron Highlanders of Canada kregen de opdracht om het Kanaal van Zuid-Beveland over te steken na het bereiken van Yerseke. Afhankelijk van de weerstand die men ondervond, werd de oversteek gepland bij de Postbrug of bij de Wemeldingesluizen. Nadat het bataljonshoofdkwartier en alle compagnieën zich in de nacht van vrijdag 27 oktober 1944 in het dorp hadden verzameld, begonnen ze aan hun mars naar het kanaal. Als eerste eenheid van de 6th Canadian Infantry Brigade konden de Camerons al snel trots melden dat ze de oevers van het Zuid-Bevelandse kanaal hadden bereikt.
De Duitse verdediging had zich inmiddels achter het Kanaal door Zuid-Beveland teruggetrokken. Terwijl de Canadezen langzaam door het ondergelopen terrein ten oosten van het kanaal oprukten, bliezen de Duitsers alle bruggen op en groeven zich in. De verdediging was met name in Wemeldinge goed voorbereid, omdat de inundaties daar minder uitgebreid waren en een oversteek over het kanaal te verwachten was. Op vrijdagmorgen om 10.30 uur verzamelde majoor Gagnon zijn officieren op het bataljonshoofdkwartier in Yerseke om een aanvalsplan te bespreken. Ze kozen ervoor om het kanaal via de Bonzijweg in Wemeldinge over te steken. De restanten van de opgeblazen brug waren daar te voet te passeren, aldus verkenners die kort daarvoor de kanaaloever hadden bezocht. Twee compagnies vertrokken na de vergadering naar het kanaal, maar tegen het vallen van de avond besloten ze hun missie te staken.
De Duitse verdediging had zich goed voorbereid en het mortier- en kanonvuur hinderde de Canadezen dusdanig dat ze niet dicht genoeg bij de brug konden komen om een oversteekpoging te wagen. Major Gagnon gaf het bevel om terug te trekken en langs de dijk van het kanaal stelling te nemen, zodat een derde compagnie een poging kon wagen om iets verder noordelijk, bij de sluizen, met bootjes het kanaal over te steken. Er waren ondertussen al twee man gesneuveld en zes man gewond geraakt als gevolg van vijandelijk vuur.
Nadat de roeibootjes waren gearriveerd, ging de tweede aanval op vrijdagavond om 21.00 uur van start. Ook in dit gebied was de Duitse verdediging goed voorbereid. Nadat de voorhoede op de sluizen was aangekomen, barstte het vuur in alle hevigheid los. In het heetst van de strijd vond luitenant Hailey de dood: hij werd het slachtoffer van vijandelijk machinegeweervuur. Negen van de tien bootjes zonken in het kanaal, waarna werd besloten om met het resterende bootje de laatste soldaten vanaf het sluisplateau te evacueren. De manschappen die achter de kanaaldijk zaten verscholen konden niet ingrijpen, omdat de dijk constant onder vijandelijk vuur lag.
Pas op zaterdagochtend om 08.58 uur waren alle Canadese soldaten teruggetrokken. ‘We are meeting exceptional opposition’, meldde majoor Gagnon aan het brigadehoofdkwartier. Op zaterdag werd de geallieerde luchtmacht opgeroepen om Wemeldinge onder vuur te nemen. Rond 13.00 uur arriveerden de Typhoons. Terwijl de Duitse verdediging de handen vol had aan de bommen en raketten van de Royal Air Force, konden luitenant Tupper en zes verkenners van het bataljon via de sluizen het kanaal oversteken. De verkenners werden gevolgd door een gevechtspatrouille onder bevel van luitenant Murray. De Typhoons waren inmiddels naar hun basis teruggekeerd, waardoor de stugge Duitsers nu met alle wapens die ze tot de beschikking hadden het vuur op luitenant Murray en zijn mannen openden. Murray trok zich snel terug.
De Duitse artillerie opende bovendien het vuur op de Canadese posities op de oostoever van het kanaal. Binnen een uur ontploften 160 granaten tussen de Canadese schuttersputjes. Onder de Canadezen werden uiteindelijk negen dodelijke slachtoffers geteld. Bij Vlake waren andere Canadese troepen er inmiddels wél in geslaagd het Kanaal door Zuid-Beveland over te steken. Gezien deze ontwikkeling kregen de Camerons de opdracht om hun aanval bij Wemeldinge te staken. De enige taak die hen resteerde was voorkomen dat de Duitsers de sluizen zouden vernielen.
Om de fanatieke Duitse verdediging in Wemeldinge te overmeesteren, kreeg het Essex Scottish Regiment het bevel om vanaf Vlake langs de linkeroever van het kanaal naar het noorden op te rukken. Na deze manoeuvre konden de soldaten van de Queen’s Own Cameron Highlanders het kanaal om 10.30 uur zonder tegenstand oversteken. De Camerons hadden als eerste het kanaal bereikt, maar bereikte als laatste bataljon van de brigade de overkant.