Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog

Op 1 september 1939, kort nadat de eerste schoten op Westerplatte waren gevallen, viel ook de stad Gdańsk ten prooi aan gevechten. Vlak voor het uitbreken van de oorlog maakten de Poolse inwoners van de stad zich op om Poolse instituten te verdedigen. Deze Poolse sleutelgebouwen en instanties werden aangevallen door de Duitse SS-troepen. Het Poolse postkantoor werd door ongeveer 50 vrijwilligers verdedigd. Na veertien uur verzet kwamen de overlevenden naar buiten met een witte vlag en gaven zich over. Directeur Jan Michoń werd ter plekke doodgeschoten. Later werd de rest van de gevangengenomen postbodes als franc-tireurs (burgerstrijders) geëxecuteerd. Dit was een van de eerste oorlogsmisdaden uit de Tweede Wereldoorlog (in 1995 werd door een Duits gerechtshof het vonnis herroepen en de postbodes gerehabiliteerd). In de roman de Blechtrommel van Günter Grass worden deze gebeurtenissen indringend beschreven. Nog op diezelfde veelbewogen 1 september 1939 werd Gdańsk in een radioproclamatie van gouwleider Artur Greiser tot ‘Heim ins Reich’ geproclameerd. Diezelfde ochtend werden 1500 leden van de Poolse gemeenschap van hun bed gelicht door SS en Gestapo. Ze werden verzameld in de Viktorienschule vlakbij het centrum van de stad. Velen werden op transport gezet naar het nieuwe concentratiekamp Stutthof. Van de opgepakte mensen werden er zevenenzestig geëxecuteerd. Vele anderen stierven in kampen en elders als gevolg van de Duitse terreur. De Poolse inwoners van de nabij gelegen stad Gdynia werden verdreven naar centraal Polen. De Poolse bevolking van de regio Pommeren, vooral leden van de Poolse elite zoals leraren en priesters, werd stelselmatig geterroriseerd en in kampen gezet, gedeporteerd en in het ergste geval geëxecuteerd.