#Tentoonstelling - Duitsland

Belangrijker dan het leven: Het ondergrondse archief van het getto van Warschau

6/29/2023

1/7/2024

De tentoonstelling is gewijd aan het ondergrondse archief van het getto van Warschau. In 1940, na de invasie van Polen door de Duitse Wehrmacht, zette de Duitse bezettingsmacht een groot deel van Warschau af en dwong de Joodse bevolking van de stad en de omliggende dorpen en steden daarheen te verhuizen. Om deze gebeurtenissen te documenteren voor de buitenwereld en voor het nageslacht, startte de historicus Emanuel Ringelblum een ongekende campagne om materiaal te verzamelen in het getto - de collectie die vandaag de dag bekend staat als het Ringelblum Archief.

Dit collectief van academici, schrijvers en activisten die in het geheim in het getto werkten, noemde zichzelf Oneg Shabbat (Vreugde van de sabbat). Het archief dat Oneg Shabbat samenstelde is een uniek en opmerkelijk voorbeeld van Joodse zelfbevestiging tijdens de Shoah en vertegenwoordigt de eerste poging om de door Duitsland geïnitieerde massamoord op Europese Joden direct te documenteren, terwijl deze plaatsvond, en om deze documentatie later te archiveren. Als zodanig vormt het een daad van burgerlijk verzet. 

Het archief wordt bewaard in het Emanuel Ringelblum Joods Historisch Instituut in Warschau en werd in 1999 opgenomen in het UNESCO Werelderfgoed. Het bestaat uit ongeveer 35.000 pagina's met notities, dagboekaantekeningen, essays, foto's, tekeningen, officiële documenten en andere getuigenissen van het dagelijks leven. Het oorspronkelijke doel van Oneg Shabbat was simpelweg om het leven in het getto te documenteren, waar Joden uit Warschau en andere Poolse regio's, Joden gedeporteerd uit Duitsland en uit landen onder Duitse bezetting - waaronder sommigen die zich bekeerd hadden tot het christendom - en Roma naast elkaar leefden, proberend te overleven in de beklemmende overbevolkte omstandigheden van het afgesloten getto in het centrum van Warschau. Hier werden maar liefst 460.000 mensen samengedreven om onder onmenselijke omstandigheden te leven. 

Toen het vanaf 1942 steeds duidelijker werd waar de Duitse bezettingspolitiek toe leidde, begon Oneg Shabbat met het documenteren van de Shoah - de georganiseerde massamoord op Europese Joden in de Duitse vernietigingskampen in het oosten. De leden van Oneg Shabbat, soms misschien wel zestig, werkten in het geheim. Hoewel we niet precies weten hoeveel mensen voor Oneg Shabbat werkten, weten we wel dat slechts drie van hen de Shoah overleefden. Het grootste deel van het archief bleef echter bewaard, begraven in een schuilplaats onder de ruïnes van het getto.  
 
De tentoonstelling biedt een radicale blik van binnenuit op het getto gezien vanuit een Joods perspectief, waarbij het Oneg Shabbat Archief centraal staat en de documenten en foto's voor zichzelf laten spreken. Op deze manier krijgen we een intens en gevarieerd beeld van leven, lijden en dood in het getto. De tentoonstelling laat de kijker kennismaken met de verzetsdaad die het ondergrondse archief van het getto van Warschau vormde - een nooit eindigende, moeizame, schrijnende maar uiteindelijk succesvolle poging om het verhaal van de Shoah te schrijven vanuit het perspectief van de slachtoffers, ondanks de dreigende uitroeiing van het Poolse Jodendom.

Munich Documentations Center for the History of National Socialism Max-Mannheimer-Platz 1 | 80333 Munich

Organisator: Munich Documentations Center for the History of National Socialism

Bekijk de website

Photos