In late October 1944, the 1st Polish Armoured Division approached the villages of Terheijden and Wagenberg from the south. The Germans had retreated to a defensive line behind the Mark and the Mark Canal. The Poles made several attempts to break through this line. This resulted in Terheijden and Wagenberg, just behind German lines, being subjected to devastating artillery fire. A barrage of grenades was fired, both from the Nieuwe Veer as well as the Mark Canal. What’s more, air strikes were launched by RAF fighter-bombers.
There were many deaths and injuries among civilians. Risking his own life, in Wagenberg, Red Cross volunteer Piet Meeuwissen attempted to transport the wounded to the hospital.
On the 4th of November 1944, the German resistance broke. The Poles managed to cross the Mark Canal and liberate Wagenberg. But the shelling only stopped on the 9th of November when Moerdijk was liberated.&#13;
&#13;
 &#13;

Caesar in the bomb crater

Ende Oktober 1944 näherte sich die 1. Polnische Panzerdivision den Dörfern Terheijden en Wagenberg aus südlicher Richtung. Die Verteidigungslinie des deutschen Besatzers lag hinter der Mark und dem Markkanaal. Die Polen hatten einige Male vergeblich versucht diese Linie zu durchbrechen. Die beiden Dörfer Terheijden und Wagenberg, die sich kurz hinter der deutschen Linie befanden, gelangen hierdurch in einen vernichtenden Artilleriebeschuss. Sowohl von der nieuwe Veer, als auch vom Markkanaal aus wurde ein Granaten-Sperrfeuer eingesetzt. Außerdem führte die Royal Air Force Jagdbomber-Luftangriffe aus.
Viele zivile Todesopfer und Verwundete waren zu beklagen. Rote Kreuz-Helfer Piet Meeuwissen versuchte in Wagenberg unter Todesgefahr Verwundete ins Krankenhaus zu transportieren.
Am 4. November 1944 brach der deutsche Widerstand zusammen. Den Polen gelang es den Markkanaal zu überqueren und sie befreiten Wagenberg. Erst am 9. November fand der Beschuss, mit der Befreiung Moerdijks, ein Ende.&#13;
&#13;
 &#13; Eind oktober 1944 naderde de 1e Poolse Pantserdivisie vanuit het zuiden de dorpen Terheijden en Wagenberg. De Duitse bezetter had een verdedigingslinie achter de Mark en het Markkanaal betrokken. De Polen ondernamen verschillende pogingen door deze linie heen te breken. Daardoor kwamen Terheijden en Wagenberg, die net achter die Duitse linie lagen, onder een vernietigend artillerievuur te liggen. Zowel vanaf het Nieuwe Veer als vanaf het Markkanaal werd een spervuur aan granaten afgeschoten. Bovendien voerden jachtbommenwerpers van de RAF luchtaanvallen uit.Er vielen veel doden en gewonden onder de burgers. Rode Kruis-vrijwilliger Piet Meeuwissen probeerde in Wagenberg met gevaar voor eigen leven gewonden te vervoeren naar het ziekenhuis.Op 4 november 1944 brak de Duitse tegenstand. De Polen wisten het Markkanaal over te komen en bevrijdden Wagenberg. Maar pas op 9 november met de bevrijding van Moerdijk hielden de beschietingen op.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" rel="noopener noreferrer" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a>

 Caesar im Bombenloch Caesar in het bomgat

In the days before its liberation, there was exceptionally fierce fighting in and around Nispen. Units of the 49th (West Riding) Infantry Division, known as the Polar Bears, had been tasked to capture Nispen, but they came up against heavy German fire, especially at the Honingbossen. The Polar Bears eventually managed to liberate Nispen on the 26th of October 1944.
The village had been in the front line and was fired upon by both German and Allied artillery and mortars. But after the German troops were driven back, they continued to launch grenades at Nispen from the direction of Roosendaal. This again caused casualties.&#13;
&#13;
 &#13;

Craving peace

In und um Nispen fanden in den Tagen vor der Befreiung ungewöhnlich heftige Kämpfe statt. Ein Teil der 49. (West Riding) Infanteriedivision, die auch unter dem Namen Polar Bears bekannt war, hatte Befehl Nispen einzunehmen. Bei den ‚Honingbossen’ stießen sie allerdings auf sehr heftigen deutschen Widerstand. Schließlich gelang es den Polar Bears am 26. Oktober 1944 Nispen zu befreien.
Das Dorf lag genau auf der Frontlinie und wurde sowohl von deutschem als auch von alliiertem Artillerie- und Mörserfeuer beschossen. Aber selbst als die deutschen Truppen zurückgedrängt worden waren feuerten sie noch immer Granaten von Roosendaal aus auf Nispen. Auch diese Angriffe verursachten wieder Opfer.&#13;
&#13;
 &#13; In en rond Nispen werd in de dagen voor de bevrijding ongekend fel gevochten. Delen van de 49th (West Riding) Infantry Division, bekend onder de naam Polar Bears, hadden de opdracht Nispen in te nemen, maar met name bij de Honingbossen stuitten zij op zwaar Duits tegenvuur. Uiteindelijk lukte het de Polar Bears Nispen op 26 oktober 1944 te bevrijden.Het dorp had in de frontlinie gelegen en was beschoten door zowel Duits als geallieerd artillerie- en mortiervuur. Maar ook nadat de Duitse troepen waren teruggedreven, bleven ze uit de richting van Roosendaal granaten afvuren op Nispen. Ook daarbij vielen weer slachtoffers.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" rel="noopener noreferrer" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a>

 Sehnsucht nach Frieden Verlangen naar vrede

Private Patrick Wright was part of the South Saskachewan Regiment of the 2nd Canadian Infantry Division. It was the task of the 1st Canadian Army, to which this division belonged, to capture the banks of the Scheldt. The access roads had to be secured as well. Only then could the port of Antwerp be brought back into use. This was the priority of the Allied Command from mid-October.
From the 12th to the 24rd of October, fierce fighting took place around Huijbergen during this Battle of the Scheldt. For the Germans, it was important the Allies did not succeed.
As a 19-year-old private, Patrick Wright had already experienced many tough battles. But, as he recalls, this battle was the hardest of them all.&#13;
&#13;
 &#13;

The hardest battle

Soldat Patrick Wright diente im South Saskachewan Regiment der 2. kanadischen Infanteriedivision. Seine Division war Teil der 1. kanadischen Armee, deren Befehl lautete die Ufer der Schelde zu erobern. Auch die Zufahrtswege sollten sichergestellt werden. Erst dann konnte der Antwerpener Hafen in Betrieb genommen werden. Für den alliierten Oberbefehl hatten diese Ziele oberste Priorität.
Diese Schlacht um die Schelde wütete mit heftigen Gefechten in der Umgebung von Huijbergen vom 12. bis 24. Oktober. Für den Besatzer war es außerordentlich wichtig, dass die Alliierten ihre Pläne nicht durchsetzen konnten.
Als Neunzehnjähriger hatte Soldat Patrick Wright trotz seines jungen Alters bereits viele schwere Kämpfe miterlebt. In seiner Erinnerung aber war dieser Kampf der schwerste.&#13;
&#13;
 &#13; Soldaat Patrick Wright maakte deel uit van het South Saskachewan Regiment van de 2e Canadese Infanterie Divisie. Het was de taak van het 1e Canadese Leger, waar deze divisie deel van uitmaakte, om de oevers van de Schelde in handen te krijgen. Ook de toegangswegen dienden te worden veilig gesteld. Pas dan zou de Antwerpse haven weer in gebruik genomen kunnen worden. Daar lag bij het geallieerde opperbevel vanaf half oktober de prioriteit.In de omgeving van Huijbergen woedden in deze Slag om de Schelde van 12 tot en met 24 oktober hevige gevechten. Voor de bezetter was het van groot belang dat de opzet van de geallieerden niet zou slagen.Als 19-jarige heeft soldaat Patrick Wright dan al veel zware gevechten meegemaakt. Maar in zijn herinnering was deze veldslag de zwaarste.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://webshop.visitbrabant.com">webshop.visitbrabant.com</a>

 Das schwerste Gefecht Het hardste gevecht

Eerde near Veghel was one of the first villages to be liberated During Operation Market Garden. This massive airborne operation began on the 17th of September 1944. Thousands of American, British and Polish paratroopers landed at different drop zones near Eindhoven, Nijmegen and Arnhem. Their mission was to seize and hold the roads and bridges as quickly as possible, so the XXXth British Corps could advance along the road to Arnhem.Paratroopers from the US 501st Parachute Regiment Infantry landed here at Eerde. Among other objectives, they captured the windmill and used it as a lookout post. But Operation Market Garden did not go as planned. On the 24th of September, German troops launched a counterattack from the Eerdse Bergen on the narrow strip of land that had been captured, the corridor. This attack proved fatal for the success of Market Garden. What’s more, the windmill was destroyed by German artillery.The Americans moved their lookout post to the church tower. This was also destroyed by German troops during the fighting. An American paratrooper did succeed in placing the American flag on the remains of the tower. Eerde remained in American hands.<iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/uNaMEFHBubo?showinfo=0"></iframe>

The observation posts over the battlefield at Eerde

Eines der ersten Dörfer, die während der Operation Market Garden befreit wurden, war das Dorf Eerde bei Veghel. Diese groß angelegte Landeoperation begann am 17. September 1944. Mehrere tausend amerikanische, englische und polnische Fallschirmjäger landeten auf verschiedenen Landezonen in der Nähe von Eindhoven, Nimwegen und Arnheim. Ihr Auftrag lautete so schnell wie möglich Straßen und Brücken zu erobern und zu halten, sodass der Weg für das XXX. britische Armeekorps bereitet wird, um nach Arnheim durchstoßen zu können.Hier bei Eerde landeten Fallschirmjäger des amerikanischen 501. Fallschirmjäger-Infanterieregiments. Sie eroberten unter anderem die Mühle bei Eerde und nutzten sie als Observationsposten. Aber Market Garden verlief anders als geplant. Am 24. Dezember starteten deutsche Truppen aus den Bergen um Eerde einen Gegenangriff auf den eroberten schmalen Landstrich, den Korridor. Dieser Angriff wurde dem erfolgreichen Verlauf der Operation Market Garden fatal. Während des Angriffs wurde die Mühle von deutscher Artillerie zerstört.Die Amerikaner nutzten jetzt die Kirche als neuen Observationsposten. Auch die Kirche wurde während des Kampfes von deutschen Truppen zerstört. Allerdings gelang es einem amerikanischen Fallschirmjäger die amerikanische Flagge auf den Resten des Kirchturms zu hissen. Eerde blieb in amerikanischer Hand.<iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/uNaMEFHBubo?showinfo=0"></iframe> &nbsp; Een van de eerste dorpen die tijdens Operatie Market Garden werd bevrijd was het dorpje Eerde bij Veghel. Deze grootscheepse luchtlandingsoperatie begon op 17 september 1944. Duizenden Amerikaanse, Engelse en Poolse paratroopers landden op verschillende dropzones nabij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem. Hun opdracht was om zo snel mogelijk wegen en bruggen te veroveren en bezet te houden, zodat het XXXe Britse Legerkorps via die weg naar Arnhem kon doorstoten.Hier bij Eerde landden parachutisten van het Amerikaanse 501e Parachutisten Infanterie Regiment. Zij veroverden onder andere de molen bij Eerde en gebruikten die als observatiepost. Maar Market Garden verliep niet zoals gepland. Op 24 september lanceerden Duitse troepen vanuit de Eerdse Bergen een tegenaanval op de smalle strook land die was veroverd, de corridor. Deze aanval bleek fataal voor het welslagen van Market Garden. Daarbij werd de molen door Duitse artillerie vernietigd.De Amerikanen verplaatsten hun observatiepost naar de kerk. Ook deze werd tijdens de gevechten door de Duitse troepen vernietigd. Wel slaagde een Amerikaanse paratrooper erin de Amerikaanse vlag op de restanten van de toren te plaatsen. Eerde bleef in de handen van de Amerikanen.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" rel="noopener noreferrer" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a><iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/uNaMEFHBubo?showinfo=0"></iframe>

 Aussichtsposten auf das Schlachtfeld bei Eerde De uitkijkposten over het slagveld bij Eerde

On 6 November 1944, at 4.05pm, a Spitfire LF.IX (registration number NH339) of 308 (Polish) Squadron crashed in the De Dullaert nature reserve in Sprang-Capelle. The pilot, Flight Lieutenant Kazimierz Budzik, took off from St Denis Westrem airfield near Ghent for a mission to attack train transports near Zwolle. It is already the third mission of the day. At an altitude of 13,000 feet, his aircraft is hit by German anti-aircraft fire, damaging the engine. Despite the damage, Budzik decides to make an emergency landing in liberated territory. He still has enough altitude and the controls are functioning normally. He manages to land the plane safely in a meadow near the drainage canal in Capelle.After landing, he is picked up by a British armoured car and taken back to his base in Ghent. However, the plane has been damaged beyond repair and is a complete write-off. Budzik must have had an angel on his shoulder in the autumn of 1944, because a week earlier, on 29 October 1944, he was also shot down, this time near a bridge between Breda and Dordrecht (possibly the Moerdijk bridge). The area was still in German hands at the time, Breda only just having been liberated by his countrymen. With the help of some Dutchmen, he quickly reached the Allied lines and resumed his missions on 2 November. Only to be shot down again.

Dubcik

Crashed Dubcik

Shot down twice 

On 6 November 1944, at 4.05pm, a Spitfire LF.IX (registration number NH339) of 308 (Polish) Squadron crashed in the De Dullaert nature reserve in Sprang-Capelle. The pilot, Flight Lieutenant Kazimierz Budzik, took off from St Denis Westrem airfield near Ghent for a mission to attack train transports near Zwolle. It is already the third mission of the day. At an altitude of 13,000 feet, his aircraft is hit by German anti-aircraft fire, damaging the engine. Despite the damage, Budzik decides to make an emergency landing in liberated territory. He still has enough altitude and the controls are functioning normally. He manages to land the plane safely in a meadow near the drainage canal in Capelle.After landing, he is picked up by a British armoured car and taken back to his base in Ghent. However, the plane has been damaged beyond repair and is a complete write-off. Budzik must have had an angel on his shoulder in the autumn of 1944, because a week earlier, on 29 October 1944, he was also shot down, this time near a bridge between Breda and Dordrecht (possibly the Moerdijk bridge). The area was still in German hands at the time, Breda only just having been liberated by his countrymen. With the help of some Dutchmen, he quickly reached the Allied lines and resumed his missions on 2 November. Only to be shot down again. Am 6. November 1944, um 16.05 Uhr, stürzte eine Spitfire LF.IX (Kennzeichen NH339) der 308 (polnischen) Staffel im Naturschutzgebiet De Dullaert in Sprang-Capelle ab. Der Pilot, Flugleutnant Kazimierz Budzik, war vom Flugplatz St. Denis Westrem in der Nähe von Gent zu einem Angriff auf Eisenbahntransporte bei Zwolle gestartet. Es ist bereits der dritte Einsatz an diesem Tag. In einer Höhe von 13.000 Fuß wird sein Flugzeug von der deutschen Flak beschossen, wobei der Motor beschädigt wird. Trotz des Schadens beschließt Budzik, eine Notlandung in befreitem Gebiet vorzunehmen. Er hat noch genügend Flughöhe und die Steuerung funktioniert normal. Es gelingt ihm, das Flugzeug sicher auf einer Wiese in der Nähe des Entwässerungskanals in Capelle zu landen.Nach der Landung wird er von einem britischen Panzerwagen abgeholt und zu seinem Stützpunkt in Gent zurückgebracht. Das Flugzeug ist jedoch irreparabel beschädigt und ein Totalschaden. Budzik muss im Herbst 1944 einen Engel auf seiner Schulter gehabt haben, denn eine Woche zuvor, am 29. Oktober 1944, wurde er ebenfalls abgeschossen, diesmal in der Nähe einer Brücke zwischen Breda und Dordrecht (möglicherweise die Moerdijk-Brücke). Das Gebiet war zu diesem Zeitpunkt noch in deutscher Hand, und Breda war gerade erst von seinen Landsleuten befreit worden. Mit der Hilfe einiger Niederländer erreichte er schnell die alliierten Linien und nahm am 2. November seine Einsätze wieder auf. Nur um erneut abgeschossen zu werden. Op 6 november 1944, om 16.05 uur, stort een Spitfire LF.IX (registratienummer NH339) van het 308 (Poolse) Squadron neer in het natuurgebied gebied De Dullaert in Sprang-Capelle. De piloot, Flight Lieutenant Kazimierz Budzik, is opgestegen vanaf vliegveld St. Denis Westrem nabij Gent voor een missie om treintransporten in de omgeving van Zwolle aan te vallen. Het is al de derde missie van deze dag. Op een hoogte van 13.000 voet wordt zijn toestel getroffen door Duits luchtafweergeschut, waardoor de motor beschadigd raakt. Ondanks de schade besluit Budzik een noodlanding te maken in bevrijd gebied. Hij heeft nog genoeg hoogte en de bediening functioneert normaal. Hij slaagt erin het vliegtuig veilig aan de grond te zetten in een weiland nabij het afwateringskanaal in Capelle. Na de landing wordt hij opgepikt door een Britse pantserwagen en teruggebracht naar zijn basis in Gent. Het vliegtuig is echter onherstelbaar beschadigd en moet worden afgeschreven.Budzik heeft wel een engeltje op zijn schouder, want een week eerder, op 29 oktober 1944, is hij ook al neergeschoten, deze keer nabij de brug tussen Breda en Dordrecht (mogelijk de Moerdijkbrug). Het gebied is op dar moment nog in Duitse handen, Breda is net bevrijd door zijn landgenoten. Met hulp van enkele Nederlanders bereikt hij snel de geallieerde linies en hervat op 2 november zijn missies. Om dus kort daarna opnieuw te worden neergeschoten.

 Zweimal abgeschossen  Twee keer neergeschoten  Shot down twice 

Capelle's former town hall, which has not served as a town hall since its amalgamation with Sprang and Vrijhoeve in 1923, is used for a variety of other things. During the Second World War, it was used by the resistance group Andre, among others. Resistance fighters Hans Hoekstra and Jan de Rooij collect valuable intelligence about German troop movements on the other side of the Maas at the end of 1944 and transmit these to the town hall, where two Delft students, Dick Flemming and Ad Schoorl, from the resistance group Andre further distribute the messages to the Allies. Every night, one of the students decodes the messages received and transmits them. This information allows Allied forces to plan vital countermeasures. But disaster lurks. In December 1944, a German V-1 flying bomb strikes the town hall with deadly force. The building is completely destroyed. Dick Flemming narrowly survives the disaster and a new location must be found.

Raadhuis

A dramatic day 

Capelle's former town hall, which has not served as a town hall since its amalgamation with Sprang and Vrijhoeve in 1923, is used for a variety of other things. During the Second World War, it was used by the resistance group Andre, among others. Resistance fighters Hans Hoekstra and Jan de Rooij collect valuable intelligence about German troop movements on the other side of the Maas at the end of 1944 and transmit these to the town hall, where two Delft students, Dick Flemming and Ad Schoorl, from the resistance group Andre further distribute the messages to the Allies. Every night, one of the students decodes the messages received and transmits them. This information allows Allied forces to plan vital countermeasures. But disaster lurks. In December 1944, a German V-1 flying bomb strikes the town hall with deadly force. The building is completely destroyed. Dick Flemming narrowly survives the disaster and a new location must be found. Das ehemalige Rathaus von Capelle, das seit dem Zusammenschluss mit Sprang und Vrijhoeve im Jahr 1923 nicht mehr als Rathaus diente, wird für verschiedene andere Zwecke genutzt. Während des Zweiten Weltkriegs wurde es u. a. von der Widerstandsgruppe Andre genutzt. Die Widerstandskämpfer Hans Hoekstra und Jan de Rooij sammeln Ende 1944 wertvolle Informationen über deutsche Truppenbewegungen auf der anderen Seite der Maas und leiten diese an das Rathaus weiter, wo zwei Delfter Studenten, Dick Flemming und Ad Schoorl, von der Widerstandsgruppe Andre die Nachrichten an die Alliierten weitergeben. Jede Nacht entschlüsselt einer der Studenten die empfangenen Nachrichten und sendet sie weiter. Anhand dieser Informationen können die alliierten Streitkräfte wichtige Gegenmaßnahmen planen. Doch das Unheil nimmt seinen Lauf. Im Dezember 1944 schlägt eine deutsche V-1-Fliegerbombe mit tödlicher Wucht in das Rathaus ein. Das Gebäude wird völlig zerstört. Dick Flemming überlebt die Katastrophe nur knapp, und es muss ein neuer Standort gefunden werden. Het voormalige raadhuis van Capelle dat sinds de samenvoeging met Sprang en Vrijhoeve in 1923 niet meer dienst doet als raadhuis wordt wel voor allerlei andere zaken gebruikt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt het onder andere gebruikt door de verzetsgroep Andre. Verzetsstrijders Hans Hoekstra en Jan de Rooij verzamelen waardevolle inlichtingen over Duitse troepenbewegingen aan de andere kant van de maas in 1944 en seinen deze naar het raadhuis, waar twee Delftse studenten, Dick Flemming en Ad Schoorl, van de verzetsgroep Andre de berichten verder verspreide naar de geallieerden.Elke nacht decoderen de studenten de ontvangen boodschappen en sturen ze door. Dankzij deze informatie kunnen geallieerde troepen hun tegenmaatregelen plannen. Maar het noodlot ligt op de loer. In december 1944 slaat een Duitse V-1 vliegende bom met donderend geweld in op het raadhuis. Het gebouw wordt volledig verwoest. Dick Flemming overleeft de ramp ternauwernood, maar er moet wel een nieuwe locatie worden gevonden.

 Ein dramatischer Tag  Een dramatische dag  A dramatic day 

The plan In the late afternoon of 4 November 1944, soldiers of the 51st Highland Division cross the Afwateringskanaal from ‘s-Hertogenbosch to Drongelen on a wide front, from Drunen to Cromvoirt. The operation is called Guy Fawkes. The attack is preceded by heavy artillery shelling. A total of no fewer than 132 guns of various calibres are arranged in a wide arc from Waalwijk to Vught. In addition, fifty tanks line up, partly in the dunes, partly just behind the canal, to join the shelling with their guns. The reason for this enormous firepower is the expected presence of thousands of German soldiers, including SS and their possible resistance.The shelling At 16:20, the first guns begin firing, followed 15 minutes later by the tanks. The din is unprecedented and the woods and dunes fill with the acrid smell of gunpowder vapour. During this deadly ‘organ concert’, Prince Bernhard visits Waalwijk. To local resistance fighters who want to get into Drunen as quickly as possible, he says, ‘Do your best and no pardon!’ The shelling is exceptionally heavy. In an hour and a half, about 35,000 shells fall on the three villages in the Eastern Langstraat: Drunen, Nieuwkuijk and Vlijmen. Grenades explode, houses are shaking and glass and shards fly all around. Civilians take shelter wherever they can, but many are still hit by shrapnel and debris. Fires rage everywhere and the sounds of cattle dying can be heard. The material devastation is unprecedented. The centre of Drunen is one big ruin. Several large buildings like the church are completely destroyed; others, like the town hall, are badly damaged. What is worse: no fewer than thirty-five civilians lose their lives in Drunen as a result of this and earlier Allied shelling. An even larger number is wounded.Balance Sheet Unfortunately, the shelling was completely unnecessary. When the first Highlanders cross the canal at 4.45 pm, they are surprised to find that the dreaded German resistance fails to materialise. As soon as the first shells begin to fall, the German soldiers pack up and rush north. Via the bridge at Heusden they reach safety. That same night Drunen and Nieuwkuijk are liberated and the advance towards the river continues. There is no celebration in the Eastern Langstraat on Sunday 5 November 1944. The suffering is too great for that.

The church in Drunen. 

Monastry in Drunen. 

A Hurricane of Fire and Steel

The plan In the late afternoon of 4 November 1944, soldiers of the 51st Highland Division cross the Afwateringskanaal from ‘s-Hertogenbosch to Drongelen on a wide front, from Drunen to Cromvoirt. The operation is called Guy Fawkes. The attack is preceded by heavy artillery shelling. A total of no fewer than 132 guns of various calibres are arranged in a wide arc from Waalwijk to Vught. In addition, fifty tanks line up, partly in the dunes, partly just behind the canal, to join the shelling with their guns. The reason for this enormous firepower is the expected presence of thousands of German soldiers, including SS and their possible resistance.The shelling At 16:20, the first guns begin firing, followed 15 minutes later by the tanks. The din is unprecedented and the woods and dunes fill with the acrid smell of gunpowder vapour. During this deadly ‘organ concert’, Prince Bernhard visits Waalwijk. To local resistance fighters who want to get into Drunen as quickly as possible, he says, ‘Do your best and no pardon!’ The shelling is exceptionally heavy. In an hour and a half, about 35,000 shells fall on the three villages in the Eastern Langstraat: Drunen, Nieuwkuijk and Vlijmen. Grenades explode, houses are shaking and glass and shards fly all around. Civilians take shelter wherever they can, but many are still hit by shrapnel and debris. Fires rage everywhere and the sounds of cattle dying can be heard. The material devastation is unprecedented. The centre of Drunen is one big ruin. Several large buildings like the church are completely destroyed; others, like the town hall, are badly damaged. What is worse: no fewer than thirty-five civilians lose their lives in Drunen as a result of this and earlier Allied shelling. An even larger number is wounded.Balance Sheet Unfortunately, the shelling was completely unnecessary. When the first Highlanders cross the canal at 4.45 pm, they are surprised to find that the dreaded German resistance fails to materialise. As soon as the first shells begin to fall, the German soldiers pack up and rush north. Via the bridge at Heusden they reach safety. That same night Drunen and Nieuwkuijk are liberated and the advance towards the river continues. There is no celebration in the Eastern Langstraat on Sunday 5 November 1944. The suffering is too great for that. Der Plan Am späten Nachmittag des 4. November 1944 überqueren Soldaten der 51. Highland Division den Afwateringskanaal von 's-Hertogenbosch nach Drongelen auf breiter Front zwischen den Ortschaften Drunen und Cromvoirt. Die Operation wird Guy Fawkes genannt. Dem Angriff geht ein schwerer Artilleriebeschuss voraus. Nicht weniger als 132 Geschütze verschiedenen Kalibers sind in einem weiten Bogen von Waalwijk bis Vught aufgestellt. Außerdem stellen sich fünfzig Panzer teils in den Dünen, teils direkt hinter dem Kanal auf, um den Beschuss mit ihren Kanonen zu unterstützen. Der Grund für diese enorme Feuerkraft ist die erwartete Anwesenheit von Tausenden von deutschen Soldaten, darunter auch SS-Einheiten, und deren möglicher Widerstand.Der Beschuss Um 16:20 Uhr beginnen die ersten Geschütze zu feuern, 15 Minuten später folgen die Panzer. Der Lärm ist beispiellos, und die Wälder und Dünen füllen sich mit dem beißenden Geruch von Schießpulver-Dampf. Während dieses tödlichen "Orgelkonzerts" besucht der niederländische Prinz Bernhard das Dorf Waalwijk. Zu den örtlichen Widerstandskämpfern, die so schnell wie möglich nach Drunen gelangen wollen, sagt er: "Tut euer Bestes und kennt kein Pardon!" Der Beschuss ist außergewöhnlich heftig. In anderthalb Stunden fallen etwa 35.000 Granaten auf die drei Dörfer in der östlichen Langstraat: Drunen, Nieuwkuijk und Vlijmen. Granaten explodieren, Häuser werden erschüttert, Glas und Scherben fliegen umher. Die Zivilbevölkerung sucht Schutz, wo immer sie kann, aber viele werden trotzdem von Splittern und Trümmern getroffen. Überall wüten Brände, und man hört die Schreie von verendendem Vieh. Die materielle Verwüstung ist beispiellos. Das Zentrum von Drunen ist eine einzige große Ruine. Mehrere große Gebäude, wie etwa die Kirche, werden völlig zerstört, andere, wie das Rathaus, sind schwer beschädigt. Schlimmer noch: Nicht weniger als fünfunddreißig Zivilistinnen und Zivilisten verlieren in Drunen durch diesen und früheren alliierten Beschuss ihr Leben. Eine noch größere Zahl wird verwundet.Die Bilanz Bedauerlicherweise war der Beschuss völlig unnötig. Als die ersten Highlander um 16:45 Uhr den Kanal überqueren, müssen sie zu ihrer Überraschung feststellen, dass der gefürchtete deutsche Widerstand ausbleibt. Sobald die ersten Granaten fallen, packen die deutschen Soldaten ihre Sachen und stürmen nach Norden. Über die Brücke von Heusden gelangen sie in Sicherheit. Noch in derselben Nacht werden Drunen und Nieuwkuijk befreit und der Vormarsch in Richtung Fluss geht weiter. Am Sonntag, den 5. November 1944, wird in der Östlichen Langstraat nicht gefeiert, dafür ist das Leid zu groß. Het plan In de late namiddag van 4 november 1944 steken militairen van de 51e Highland Divisie over een breed front, van Drunen tot Cromvoirt, het Afwateringskanaal van ’s-Hertogenbosch naar Drongelen over. De operatie heet Guy Fawkes. De aanval wordt voorafgegaan door een zware artilleriebeschieting. In totaal staan niet minder dan 132 kanonnen van diverse kalibers gereed in een wijde boog van Waalwijk tot Vught. Daarnaast stellen vijftig tanks zich op, deels in de duinen, deels vlak achter het kanaal, om zich met hun kanonnen bij de beschieting te voegen. De reden voor deze enorme vuurkracht is de verwachte aanwezigheid van duizenden Duitse militairen, waaronder SS’ers en hun mogelijke verzet.De beschieting Om 16.20 uur beginnen de eerste kanonnen te vuren, een kwartier later gevolgd door de tanks. Het gebulder is ongekend en de bossen en duinen vullen zich met de scherpe geur van kruitdamp. Nog tijdens dit dodelijk ‘orgelconcert’ bezoekt Prins Bernhard Waalwijk. Tegen plaatselijke verzetslieden die zo snel mogelijk naar Drunen willen zegt hij, ‘Doe uw best; geen pardon!’ De beschieting is uitzonderlijk zwaar. In anderhalf uur vallen ongeveer 35.000 granaten op de drie dorpen in de Oostelijke Langstraat: Drunen, Nieuwkuijk en Vlijmen. Granaten ontploffen, huizen staan te trillen en glas en scherven vliegen in het rond. Burgers schuilen waar ze kunnen, maar velen worden toch getroffen. Overal woeden branden en is het doodsgeloei van vee te horen. De materiële verwoesting is ongekend. Het centrum van Drunen is één grote ruïne. Verschillende grote gebouwen zoals de kerk zijn volledig verwoest, andere, zoals het gemeentehuis, worden zwaar beschadigd. Wat nog erger is: niet minder dan vijfendertig burgers verliezen in Drunen het leven als gevolg van deze en eerdere geallieerde beschietingen. Een nog groter aantal raakt gewond.Balans Helaas was de beschieting feitelijk onnodig. Wanneer de eerste Schotten om 16.45 uur het kanaal oversteken, merken ze tot hun verrassing dat de gevreesde Duitse tegenstand uitblijft. Zodra de eerste granaten vallen pakken de Duitse militairen hun boeltje en haasten ze zich naar het noorden. Via de brug bij Heusden brengen ze zich in veiligheid. Diezelfde nacht worden Drunen en Nieuwkuijk al bevrijd en wordt de opmars voortgezet in de richting van de rivier. Feest wordt er op zondag 5 november 1944 niet gevierd in de Oostelijke Langstraat. Daarvoor is het leed te groot.

 Een orkaan van vuur en staal A Hurricane of Fire and Steel Ein Wirbelsturm aus Feuer und Stahl

In the early evening of Saturday 4 November, the 51st Highland Division crosses the Afwateringskanaal from ‘s-Hertogenbosch to Drongelen at various points to take the area south of the Bergsche Maas. The operation is called Guy Fawkes. The attack is a great success and soon units of the second wave cross the canal. One of them, the 2nd Battalion of the Seaforth Highlanders, enters Drunen from the south. They are tense as they have just lost five comrades to artillery. That these are their own shells only becomes clear later.From the village centre, the men walk down Grotestraat in search of German stragglers. That is not an easy task. The heart of the village has turned into one big ruin. There are fires everywhere and smoke hangs in the dark streets. The Scots are moving from west to east. Suddenly, a shape looms in the darkness, approaching fast. A Scottish soldier stiffens and shouts at the stranger. To avoid shooting at friendly troops, a password has been agreed for the operation. The invocation is ‘From Normandy’ and the correct answer is ‘To Berlin’. The Scottish infantryman calls out the appropriate words, but the unknown person does not give the correct answer. The Scotsman opens fire. The figure falls and beside him a bicycle clatters to the ground. It is the village doctor, Gerard Akkermans. He is badly wounded.&nbsp;A Scottish soldier, James Nairne, noted the incident in his diary: ‘someone had shot the only doctor in the middle of the night while he was riding his bicycle down the street and did not respond to the call. Our own medical officer was busier looking after wounded civilians than our own men, and besides bandaging wounds, he had to act as a midwife.'But Akkermans is not dead right away. He asks a passer-by, ‘Can't you get help for me? I have been shot in my stomach.' He lies in front of Pijnenborg's farm and is carried inside a moment later. His pregnant wife is called as is a Scottish doctor. Unfortunately, that help comes too late. Early the next morning, the day of the liberation, he dies from the effects of the ‘misunderstanding’. He is the thirty-fifth fatality in Drunen of Operation Guy Fawkes

Dr. Akkermans

A dramatic incident in the middle of the night

In the early evening of Saturday 4 November 1944, the 51st Highland Division crosses the Afwateringskanaal from ‘s-Hertogenbosch to Drongelen at various points to take the area south of the Bergsche Maas. The operation is called Guy Fawkes. The attack is a great success and soon units of the second wave cross the canal. One of them, the 2nd Battalion of the Seaforth Highlanders, enters Drunen from the south. They are tense as they have just lost five comrades to artillery. That these are their own shells only becomes clear later.From the village centre, the men walk down Grotestraat in search of German stragglers. That is not an easy task. The heart of the village has turned into one big ruin. There are fires everywhere and smoke hangs in the dark streets. The Scots are moving from west to east. Suddenly, a shape looms in the darkness, approaching fast. A Scottish soldier stiffens and shouts at the stranger. To avoid shooting at friendly troops, a password has been agreed for the operation. The invocation is ‘From Normandy’ and the correct answer is ‘To Berlin’. The Scottish infantryman calls out the appropriate words, but the unknown person does not give the correct answer. The Scotsman opens fire. The figure falls and beside him a bicycle clatters to the ground. It is the village doctor, Gerard Akkermans. He is badly wounded.&nbsp;A Scottish soldier, James Nairne, noted the incident in his diary: "Someone had shot the only doctor in the middle of the night while he was riding his bicycle down the street and did not respond to the call. Our own medical officer was busier looking after wounded civilians than our own men, and besides bandaging wounds, he had to act as a midwife."But Akkermans is not dead right away. He asks a passer-by: "Can't you get help for me? I have been shot in my stomach." He lies in front of Pijnenborg's farm and is carried inside a moment later. His pregnant wife is called as is a Scottish doctor. Unfortunately, that help comes too late. Early the next morning, the day of the liberation, he dies as a consequence of this misunderstanding. He is the thirty-fifth fatality in Drunen of Operation Guy Fawkes Am frühen Samstagabend, den 4. November 1944, überquert die 51. Highland Division den Afwateringskanaal von 's-Hertogenbosch nach Drongelen an verschiedenen Stellen, um das Gebiet südlich der Bergschen Maas einzunehmen. Die Operation wird Guy Fawkes genannt. Der Angriff ist ein großer Erfolg und bald überqueren Einheiten der zweiten Welle den Kanal. Eine davon, das 2. Bataillon der Seaforth Highlanders, dringt von Süden her in Drunen ein. Die Männer sind angespannt, da sie gerade fünf Kameraden durch Artilleriebeschuss verloren haben. Dass es sich dabei um ihre eigenen Geschosse handelt, wird erst später klar.Vom Dorfzentrum aus gehen die Männer die Grotestraat hinunter, um nach deutschen Nachzüglern zu suchen. Das ist keine leichte Aufgabe. Das Herz des Dorfes hat sich in eine einzige große Ruine verwandelt. Überall brennen Feuer und Rauch hängt in den dunklen Straßen. Die Schotten bewegen sich von Westen nach Osten. Plötzlich taucht in der Dunkelheit eine Gestalt auf, die sich schnell nähert. Ein schottischer Soldat erstarrt und schreit den Fremden an. Um zu vermeiden, dass auf befreundete Truppen geschossen wird, wurde für die Operation eine Parole vereinbart. Die Aufforderung lautet "Aus der Normandie" und die richtige Antwort lautet "Nach Berlin". Der schottische Infanterist ruft die entsprechenden Worte, aber der Unbekannte gibt nicht die richtige Antwort. Der Schotte eröffnet das Feuer. Die Gestalt stürzt, und neben ihr klappert ein Fahrrad zu Boden. Es ist der Dorfarzt, Gerard Akkermans. Er ist schwer verwundet.Ein schottischer Soldat, James Nairne, notiert den Vorfall in seinem Tagebuch: "Jemand hatte mitten in der Nacht auf den einzigen Arzt geschossen, während er mit seinem Fahrrad die Straße entlangfuhr und nicht auf den Notruf reagierte. Unser eigener Sanitätsoffizier war mehr damit beschäftigt, sich um verwundete Zivilisten zu kümmern als um unsere eigenen Männer, und neben dem Verbinden von Wunden musste er auch noch als Hebamme fungieren."Doch Akkermans ist nicht sofort tot. Er fragt einen Passanten: "Können Sie keine Hilfe für mich holen? Man hat mir in den Bauch geschossen. Er liegt vor dem Hof von Pijnenborg und wird kurz darauf hineingetragen. Seine schwangere Frau und ein schottischer Arzt werden gerufen. Leider kommt diese Hilfe zu spät. Früh am nächsten Morgen, dem Tag der Befreiung, stirbt er an den Folgen dieses Missverständnisses. Er ist das fünfunddreißigste Todesopfer der Operation Guy Fawkes in Drunen. In de vroege avond van zaterdag 4 november 1944 steekt de 51e Highland Divisie op verschillende plaatsen het Afwateringskanaal van ’s-Hertogenbosch naar Drongelen over om het gebied ten zuiden van de Bergsche Maas in te nemen. De operatie heet Guy Fawkes. De aanval is een groot succes en al snel steken de eenheden van de tweede golf het kanaal over. Eén daarvan, het 2e bataljon van de Seaforth Highlanders, trekt vanuit het zuiden Drunen binnen. Ze zijn gespannen, want ze hebben zojuist vijf kameraden verloren door een artilleriebeschieting. Dat dit eigen granaten zijn wordt pas later duidelijk.Vanuit het centrum lopen de mannen de Grotestraat in op zoek naar achtergebleven Duitse militairen. Dat is niet eenvoudig. Het centrum is veranderd in één grote ruïne. Overal zijn branden en er hangt rook in de donkere straten. De Schotten trekken van west naar oost. Opeens doemt er in het duister een gedaante op die snel dichterbij komt. Een Schotse soldaat verstijft en roept naar de onbekende. Om te voorkomen dat er op eigen troepen wordt geschoten is er een wachtwoord afgesproken voor de operatie. De aanroep is ‘From Normandy’ en het correcte antwoord luidt ‘To Berlin’. De Schotse infanterist roept de afgesproken woorden, maar de onbekende geeft niet het juiste antwoord. De Schot opent het vuur. De gedaante valt, naast hem klettert een fiets tegen de grond. Het is de huisarts van het dorp, Gerard Akkermans. Hij is zwaargewond.Een Schotse soldaat, James Nairne, noteert het incident in zijn dagboek: "Iemand had midden in de nacht de enige dokter doodgeschoten terwijl hij op zijn fiets door de straat reed en niet op de aanroep reageerde. Onze eigen medische officier had het drukker met het verzorgen van gewonde burgers dan met onze eigen mannen en naast het verbinden van wonden moest hij ook nog als vroedvrouw optreden."Maar Akkermans is niet meteen dood. Aan een passant vraagt hij "Kun je geen hulp voor me halen? Ik heb een schot in mijn buik." Hij ligt voor de boerderij van Pijnenborg en wordt daar even later naar binnen gedragen. Zijn zwangere vrouw wordt geroepen evenals een Schotse arts. Helaas komt die hulp te laat. De volgende ochtend vroeg, de dag van de bevrijding, overlijdt hij aan de gevolgen van het misverstand. Hij is het vijfendertigste slachtoffer in Drunen van operatie Guy Fawkes.

 Een dramatisch voorval in het holst van de nacht A dramatic incident in the middle of the night Ein dramatischer Zwischenfall mitten in der Nacht

After the successful assault crossing of the Afwateringskanaal from ‘s-Hertogenbosch to Drongelen on Saturday 4 November 1944, the division commander, General Rennie, orders his troops to hurry up. So the advance towards the Bergsche Maas continues during the night. Almost all German troops retreat across the Heusden bridge. When it is finally blown up at 05.30 hours on Sunday 5 November, only a tiny German rearguard remains south of the river. Now their only way out is the ferry at Herpt.That rearguard is formed by the last one hundred men of the SS battalion Gillhöfer. This unit took part in the famous Battle of Arnhem in September and was sent to North Brabant in late October to reinforce the weak defences behind the canal. As a rearguard, the SS men have to hold out for as long as possible before retreating. During Sunday afternoon, it soon becomes clear that going back across the water will not be easy. Strong winds and waves have already caused three boats to capsize. In addition, Scottish guns make a crossing difficult and the decision is made to wait until darkness falls. That afternoon the German force lines up around the crossroads in the heart of the village.But the Scots are impatient. Infantry, supported by a number of Sherman tanks, opens fire on the ferry around mid-afternoon. Flamethrowers are deployed to chase the last Germans out of the centre of Herpt, and around five in the afternoon German resistance is finally broken. The SS flee north to the Maas and sail across in small boats. Most manage to arrive safely on the northern bank, but twenty-two men are hit by accurate Scottish fire and drown in the cold waters of the Bergsche Maas.

The crossroad at the church. 

To the last man and the last bullet

After the successful assault crossing of the Afwateringskanaal from ‘s-Hertogenbosch to Drongelen on Saturday 4 November 1944, the division commander, General Rennie, orders his troops to hurry up. So the advance towards the Bergsche Maas continues during the night. Almost all German troops retreat across the Heusden bridge. When it is finally blown up at 05.30 hours on Sunday 5 November, only a tiny German rearguard remains south of the river. Now their only way out is the ferry at Herpt.That rearguard is formed by the last one hundred men of the SS battalion Gillhöfer. This unit took part in the famous Battle of Arnhem in September and was sent to North Brabant in late October to reinforce the weak defences behind the canal. As a rearguard, the SS men have to hold out for as long as possible before retreating. During Sunday afternoon, it soon becomes clear that going back across the water will not be easy. Strong winds and waves have already caused three boats to capsize. In addition, Scottish guns make a crossing difficult and the decision is made to wait until darkness falls. That afternoon the German force lines up around the crossroads in the heart of the village.But the Scots are impatient. Infantry, supported by a number of Sherman tanks, opens fire on the ferry around mid-afternoon. Flamethrowers are deployed to chase the last Germans out of the centre of Herpt, and around five in the afternoon German resistance is finally broken. The SS flee north to the Maas and sail across in small boats. Most manage to arrive safely on the northern bank, but twenty-two men are hit by accurate Scottish fire and drown in the cold waters of the Bergsche Maas. Nach der erfolgreichen Überquerung des Afwateringskanaals von 's-Hertogenbosch nach Drongelen am Samstag, den 4. November 1944, befiehlt der Divisionskommandeur, General Rennie, seinen Truppen, sich zu beeilen. Der Vormarsch in Richtung des Flusses Bergsche Maas geht also in der Nacht weiter. Fast alle deutschen Truppen ziehen sich über die Heusdener Brücke zurück. Als sie schließlich am Sonntag, den 5. November, um 05:30 Uhr gesprengt wird, bleibt nur eine kleine deutsche Nachhut südlich des Flusses zurück. Ihr einziger Ausweg ist nun die Fähre bei Herpt.Diese Nachhut besteht aus den letzten einhundert Mann des SS-Bataillons Gillhöfer. Diese Einheit nahm im September 1944 an der berühmten Schlacht von Arnheim teil und wurde Ende Oktober nach Nordbrabant geschickt, um die schwachen Verteidigungsanlagen hinter dem Kanal zu verstärken. Als Nachhut müssen die SS-Männer so lange wie möglich ausharren, bevor sie sich zurückziehen. Am Sonntagnachmittag wird schnell klar, dass der Rückweg über das Wasser nicht einfach sein wird. Starker Wind und Wellen haben bereits drei Boote zum Kentern gebracht. Außerdem erschweren schottische Geschütze die Überfahrt, und es wird beschlossen, bis zum Einbruch der Dunkelheit zu warten. Am Nachmittag stellen sich die deutschen Truppen an der Kreuzung im Herzen des Dorfes auf.Doch die Schotten sind ungeduldig. Die Infanterie, unterstützt von mehreren Sherman-Panzern, eröffnet gegen Nachmittag das Feuer auf die Fähre. Flammenwerfer werden eingesetzt, um die letzten Deutschen aus dem Zentrum von Herpt zu vertreiben, und gegen fünf Uhr nachmittags ist der deutsche Widerstand endgültig gebrochen. Die SS flieht nach Norden zur Maas und setzt in kleinen Booten über. Die meisten schaffen es, sicher am Nordufer anzukommen, aber zweiundzwanzig Männer werden von präzisem schottischem Feuer getroffen und ertrinken im kalten Wasser der Bergschen Maas. Na de geslaagde oversteek over het Afwateringskanaal van ’s-Hertogenbosch naar Drongelen op zaterdag 4 november 1944 maant de divisiecommandant, generaal Rennie, zijn troepen tot haast. De opmars richting Bergsche Maas gaat dan ook door tijdens de nacht. Bijna alle Duitse troepen trekken zich terug over de Heusdense brug. Als die om 05.30 uur op zondag 5 november definitief de lucht in gaat, is er &nbsp;alleen nog een achterhoede ten zuiden van de rivier. Hun enige uitweg is de pont bij Herpt.Die achterhoede wordt gevormd door de laatste honderd man van het SS-bataljon Gillhöfer. Deze eenheid nam in september deel aan de beroemde slag om Arnhem en is eind oktober naar Noord-Brabant gestuurd om de zwakke verdediging achter het kanaal te versterken. Als achterhoede moeten de SS’ers zo lang mogelijk zien stand te houden alvorens zich terug te trekken. In de loop van de zondagmiddag wordt al snel duidelijk dat de terugtocht niet eenvoudig zal worden. Door de harde wind en de golfslag zijn al drie boten omgeslagen. Daarnaast maken Schotse kanonnen een oversteek lastig en het besluit valt om te wachten tot het donker wordt. De Duitse strijdmacht stelt zich op rond het kruispunt in het hart van het dorp.Maar zo lang wachten de Schotten niet. Infanterie, ondersteund door een aantal Sherman tanks, opent halverwege de middag het vuur op de veerpont. Vlammenwerpers worden ingezet om de laatste Duitsers uit het centrum van Herpt te verjagen en rond vijf uur ’s middags is het Duitse verzet gebroken. De SS’ers vluchten naar de Maas en varen in kleine bootjes naar de overkant. De meesten slagen erin veilig aan te komen, maar tweeëntwintig mannen worden getroffen door accuraat Schots vuur en verdrinken in het koude water van de Bergsche Maas.

 Tot de laatste man en de laatste kogel? To the last man and the last bullet Bis zum letzten Mann und der letzten Kugel

The liberators Heusden Vesting is liberated on Sunday 5 November by the 5th Battalion of the Queen's Own Cameron Highlanders. During the morning, A Company, led by Major Eric Mainwearing marches into the town.Observation point One of his soldiers, Sergeant Baxter, walks with two comrades to the remains of the town hall. He sees dead bodies of civilians lying there. But this is -unfortunately- not an unusual sight for the Scots. Moreover, the Camerons are relieved the same day and so they leave without any idea of the disaster that took place in Heusden. What happened? To deprive the enemy of observation points, it is common practice to blow up high points such as church towers during a retreat. Several buildings were also undermined in Heusden in the days leading up to the Allied attack. Such activities are the responsibility of the German engineer unit, Pionier-Bataillon 159. The 2nd Company under Oberleutnant Pfühl is active in Heusden.The town hall One of the undermined buildings in the fortified town is the town hall dating from 1461. Since 30 October, parts of the ground floor have been crowded; about 170 citizens have sought protection behind the thick walls. On the day Guy Fawkes begins, they are in the ‘Big Room’ and the storage room behind it. The Heusden people become anxious when they see German soldiers lugging baskets and crates. Nevertheless, they feel safe, especially as a German Red Cross post is established on the same floor. When Heusden residents ask if they are safe, the German doctor reassures them. But when the post is evacuated towards midnight and there are no more Germans in the town hall, a feeling of unease again creeps up on those present.Murder At ten past two in the morning, all buildings in Heusden shake; the Roman Catholic waterfront church is blown up. Ten minutes later, the west side and tower of the Dutch Reformed church follow. Again, people sheltering in the town hall wonder what to do: stay or leave? As the streets are also dangerous, everyone stays inside. Ten minutes later, three German Pioniere arrive at the town hall. Two Heusden citizens are sitting at the bottom of the spiral staircase,. One of them follows the Germans upstairs and asks what is going on. The Germans reassure him and walk back down soon after. Two minutes later the explosion follows. The results are terrible. The tower of the city hall has been blown up and as it collapses it has taken with it all the floors, inner walls and the outer walls on the east side. A day later, the last of about 30 survivors is recovered from the rubble and the bodies of 134 people found. A tragic misunderstanding? No, a war crime. This event has been commemorated in Heusden every year since.

Bridge in Heusden

Massgrave on the Herptseweg in Heusden. 

Townhall of Heusden.

A war crime

The liberators Heusden Vesting is liberated on Sunday 5 November by the 5th Battalion of the Queen's Own Cameron Highlanders. During the morning, A Company, led by Major Eric Mainwearing marches into the town.Observation point One of his soldiers, Sergeant Baxter, walks with two comrades to the remains of the town hall. He sees dead bodies of civilians lying there. But this is -unfortunately- not an unusual sight for the Scots. Moreover, the Camerons are relieved the same day and so they leave without any idea of the disaster that took place in Heusden. What happened? To deprive the enemy of observation points, it is common practice to blow up high points such as church towers during a retreat. Several buildings were also undermined in Heusden in the days leading up to the Allied attack. Such activities are the responsibility of the German engineer unit, the pioneer battalion 159. The 2nd Company under Oberleutnant Pfühl is active in Heusden.The town hall One of the undermined buildings in the fortified town is the town hall dating from 1461. Since 30 October 1944, parts of the ground floor have been crowded; about 170 citizens have sought protection behind the thick walls. On the day Guy Fawkes begins, they are in the ‘Big Room’ and the storage room behind it. The Heusden people become anxious when they see German soldiers lugging baskets and crates. Nevertheless, they feel safe, especially as a German Red Cross post is established on the same floor. When Heusden residents ask if they are safe, the German doctor reassures them. But when the post is evacuated towards midnight and there are no more Germans in the town hall, a feeling of unease again creeps up on those present.Murder At ten past two in the morning, all buildings in Heusden shake; the Roman Catholic waterfront church is blown up. Ten minutes later, the west side and tower of the Dutch Reformed church follow. Again, people sheltering in the town hall wonder what to do: stay or leave? As the streets are also dangerous, everyone stays inside. Ten minutes later, three German pioneers arrive at the town hall. Two Heusden citizens are sitting at the bottom of the spiral staircase,. One of them follows the Germans upstairs and asks what is going on. The Germans reassure him and walk back down soon after. Two minutes later the explosion follows. The results are terrible. The tower of the city hall has been blown up and as it collapses it has taken with it all the floors, inner walls and the outer walls on the east side. A day later, the last of about 30 survivors is recovered from the rubble and the bodies of 134 people found. A tragic misunderstanding? No, a war crime. This event has been commemorated in Heusden every year since. Die Befreier Heusden Vesting wird am Sonntag, den 5. November 1944, durch das 5. Bataillon der Queen's Own Cameron Highlanders befreit. Im Laufe des Vormittags marschiert die A-Kompanie unter der Führung von Major Eric Mainwearing in die Stadt ein.Beobachtungspunkt Einer seiner Soldaten, Sergeant Baxter, geht mit zwei Kameraden zu den Überresten des Rathauses. Er sieht dort die Leichen von Zivilisten liegen. Aber das ist - leider - kein ungewöhnlicher Anblick für die Schotten. Die Camerons werdenn noch am selben Tag abgelöst und verlassen die Stadt, ohne eine Ahnung von der Katastrophe zu haben, die sich in Heusden ereignet hat. Was war geschehen? Um dem Feind Beobachtungspunkte zu entziehen, ist es üblich, bei einem Rückzug hohe Punkte wie Kirchtürme zu sprengen. Auch in Heusden wurden in den Tagen vor dem Angriff der Alliierten mehrere Gebäude gesprengt. Für derartige Aktivitäten war die deutsche Pioniereinheit, das Pionier-Bataillon 159, zuständig. In Heusden war die 2. Kompanie unter Oberleutnant Pfühl aktiv.Das Rathaus Eines der unterspülten Gebäude in der Festungsstadt ist das Rathaus aus dem Jahr 1461. Seit dem 30. Oktober 1944 sind Teile des Erdgeschosses überfüllt, etwa 170 Einwohnerinnen und Einwohner haben hinter den dicken Mauern Schutz gesucht. Am Tag, an dem die Operation Guy Fawkes beginnt, halten sie sich im Großen Saal und dem dahinter liegenden Lagerraum auf. Die Heusdener werden unruhig, als sie deutsche Soldaten sehen, die Körbe und Kisten schleppen. Dennoch fühlen sie sich sicher, zumal auf derselben Etage ein Posten des Deutschen Roten Kreuzes eingerichtet ist. Als die Heusdener fragen, ob sie in Sicherheit sind, beruhigt sie der deutsche Arzt. Doch als der Posten gegen Mitternacht geräumt wird und sich keine deutschen Einheiten mehr im Rathaus befinden, beschleicht die Anwesenden erneut ein ungutes Gefühl.Mord Um zehn nach zwei Uhr morgens wackeln alle Gebäude in Heusden; die römisch-katholische Kirche am Wasser wird in die Luft gesprengt. Zehn Minuten später folgen die Westseite und der Turm der niederländisch-reformierten Kirche. Wieder fragen sich die Menschen, die im Rathaus Schutz suchen, was sie tun sollen: bleiben oder gehen? Da auch die Straßen gefährlich sind, bleiben alle drinnen. Zehn Minuten später treffen drei deutsche Pioniere am Rathaus ein. Zwei Heusdener Bürger sitzen am unteren Ende der Wendeltreppe. Einer von ihnen folgt den Deutschen die Treppe hinauf und fragt, was hier los sei. Die Deutschen beruhigen ihn und gehen kurz darauf wieder hinunter. Zwei Minuten später folgt die Explosion. Die Folgen sind schrecklich. Der Turm des Rathauses wurde gesprengt und riss beim Einsturz alle Stockwerke, Innenwände und die Außenwände auf der Ostseite mit. Einen Tag später wird der letzte von etwa 30 Überlebenden aus den Trümmern geborgen und die Leichen von 134 Menschen gefunden. Ein tragisches Missverständnis? Nein, ein Kriegsverbrechen. Seitdem wird in Heusden jedes Jahr dieses Ereignisses gedacht. De bevrijders Heusden Vesting wordt op zondag 5 november bevrijd door&nbsp; het 5e bataljon van de Queen’s Own Cameron Highlanders. In de loop van de ochtend trekt de A Compagnie onder leiding van majoor Eric Mainwearing het stadje binnen.Uitkijkpunten Een van zijn soldaten, sergeant Baxter, loopt met twee kameraden naar de resten van het stadhuis. Hij ziet er lichamen van burgers liggen. Maar dat is -helaas- voor de Schotten geen ongewone aanblik. Bovendien worden de Camerons dezelfde dag nog afgelost en zo vertrekken ze zonder enig idee van de ramp die zich in Heusden heeft afgespeeld. Wat is er gebeurd? Om de vijand observatiemogelijkheden te ontnemen was het gebruikelijk tijdens een terugtocht hoge punten zoals kerktorens op te blazen. Ook in Heusden worden in de dagen voorafgaand aan de geallieerde aanval &nbsp;verschillende gebouwen ondermijnd. Dergelijke activiteiten zijn de verantwoordelijkheid van de Duitse genie, Pionier-Bataillon 159. De 2e Compagnie onder Oberleutnant Pfühl is actief in Heusden.Het stadhuis Een van de ondermijnde gebouwen in het vestingstadje is het uit 1461 daterende stadhuis. Sinds 30 oktober zijn delen van de benedenverdieping overvol, ongeveer 170 burgers hebben bescherming gezocht achter de dikke muren. Op de dag dat Guy Fawkes begon, bevinden zij zich in de ‘Grote Ruimte’ en de archiefzaal daarachter. De Heusdenaren worden ongerust als ze Duitse soldaten met manden en kistjes zien sjouwen. Ze wanen zich niettemin veilig, zeker omdat op dezelfde verdieping een Duitse Rode Kruispost aanwezig is. Op vragen van Heusdenaren of ze wel veilig zijn stelt de Duitse arts hen gerust. Maar als de post tegen middernacht wordt ontruimd en er geen Duitsers meer in het stadhuis zijn, bekruipt de aanwezigen opnieuw een gevoel van onrust.&nbsp;Moord Om tien over twee ’s nachts trillen alle gebouwen in Heusden; de rooms-katholieke waterstaatskerk is opgeblazen. Tien minuten later volgen de westzijde en toren van de Nederlands Hervormde kerk. Alweer vragen de mensen die in het stadhuis schuilen zich af wat ze moeten doen: blijven of weggaan? Omdat het op straat ook gevaarlijk is, blijft iedereen binnen. Tien minuten later arriveren drie Duitse Pioniere bij het stadhuis. Onderaan de wenteltrap hebben dan twee Heusdenaren plaats genomen. Een van hen volgt de Duitsers naar boven en vraagt wat er aan de hand is. De Duitsers stellen hem gerust en lopen even later weer naar beneden. Twee minuten later volgt de ontploffing. De gevolgen zijn verschrikkelijk. De stadhuistoren is opgeblazen en heeft in zijn val alle vloeren, binnenmuren en de buitenmuren aan de oostkant meegenomen. Een dag later wordt de laatste van ongeveer dertig overlevenden uit het puin gehaald en blijkt dat 134 mensen het leven hebben verloren. Een tragisch misverstand? Nee, een oorlogsmisdaad. Deze gebeurtenis wordt sindsdien ieder jaar in Heusden herdacht.

 Een oorlogsmisdaad  A war crime Ein Kriegsverbrechen

Water On Saturday, 4 November 1944, soldiers of the 51st Highland Division will cross the Afwateringskanaal from ‘s-Hertogenbosch to Drongelen. Apart from the presence of German troops, there is something else that makes the crossing extra challenging. Namely, the canal itself, completed in 1911, is a formidable obstacle. The waterway is only thirty metres wide, but before the Scots can reach it, they must first cross the dyke, then run twenty metres through the grass before they can launch their boats. On the other side of the canal, the same distance awaits them in reverse. And all of this probably under enemy fire. Not an enticing prospect!Fire To break the German opposition, Churchill-type flamethrower tanks are deployed in addition to the usual artillery. These 40-ton monsters are meant to shoot their fiery flames upwards at an angle of 45 degrees so that the burning liquid flows down the German side, straight into the enemy trenches. A total of &nbsp;twelve of these so-called Crocodiles are supposed to support the crossing, but in the end just over half of them get into action and these mainly east of the Steegerf.The crossing West of the Steegerf, in the bend of the canal, a company (about a hundred men) of the 5th Battalion of the Queen's Own Cameron Highlanders is ready to cross. Further east, three other battalions will attempt the crossing. At a quarter to five the time has come. The first soldiers drag their canvas boats up the embankment, slide down and run towards the canal. Adrenaline rushes through their bodies. At any moment, German troops across the water may open fire. But to their surprise and relief, this happens hardly anywhere. There is virtually no resistance even after the crossings have taken place. What they do not know is that the German soldiers have been instructed to withdraw immediately as soon as the attack begins. As early as five o'clock, the first objectives are reached. In the early evening, the Highlanders enter Drunen. The devastation they find there is not unusual for them, but all the more so for the population.

Kanaaldijk

Steegerf

A 5.4 inch in the dunes of Drunen. 

Crossed the channel. 

Water and Fire

Water On Saturday, 4 November 1944, soldiers of the 51st Highland Division will cross the Afwateringskanaal from ‘s-Hertogenbosch to Drongelen. Apart from the presence of German troops, there is something else that makes the crossing extra challenging. Namely, the canal itself, completed in 1911, is a formidable obstacle. The waterway is only thirty metres wide, but before the Scots can reach it, they must first cross the dyke, then run twenty metres through the grass before they can launch their boats. On the other side of the canal, the same distance awaits them in reverse. And all of this probably under enemy fire. Not an enticing prospect!Fire To break the German opposition, Churchill-type flamethrower tanks are deployed in addition to the usual artillery. These 40-ton monsters are meant to shoot their fiery flames upwards at an angle of 45 degrees so that the burning liquid flows down the German side, straight into the enemy trenches. A total of twelve of these "Crocodiles" are supposed to support the crossing, but in the end just over half of them get into action and these mainly east of the Steegerf.The crossing West of the Steegerf, in the bend of the canal, a company (about a hundred men) of the 5th Battalion of the Queen's Own Cameron Highlanders is ready to cross. Further east, three other battalions will attempt the crossing. At a quarter to five the time has come. The first soldiers drag their canvas boats up the embankment, slide down and run towards the canal. Adrenaline rushes through their bodies. At any moment, German troops across the water may open fire. But to their surprise and relief, this happens hardly anywhere. There is virtually no resistance even after the crossings have taken place. What they do not know is that the German soldiers have been instructed to withdraw immediately as soon as the attack begins. As early as five o'clock, the first objectives are reached. In the early evening, the Highlanders enter Drunen. The devastation they find there is not unusual for them, but all the more so for the population. Wasser Am Samstag, den 4. November 1944, werden Soldaten der 51. Highland Division den Afwateringskanaal von 's-Hertogenbosch nach Drongelen überqueren. Abgesehen von der Anwesenheit der deutschen Truppen gibt es noch etwas, das die Überquerung besonders schwierig macht. Der 1911 fertig gestellte Kanal selbst stellt ein gewaltiges Hindernis dar. Die Wasserstraße ist nur dreißig Meter breit, aber bevor die Schotten sie erreichen können, müssen sie erst den Deich überqueren und dann zwanzig Meter durch das Gras laufen, bevor sie ihre Boote zu Wasser lassen können. Auf der anderen Seite des Kanals wartet die gleiche Strecke in umgekehrter Richtung auf sie. Und das alles wahrscheinlich unter feindlichem Beschuss. Keine verlockenden Aussichten!Feuer Um den deutschen Widerstand zu brechen, werden neben der üblichen Artillerie auch Flammenwerferpanzer vom Typ Churchill eingesetzt. Diese 40 Tonnen schweren Ungetüme sollen ihre feurigen Flammen in einem Winkel von 45 Grad nach oben schießen, so dass die brennende Flüssigkeit an der deutschen Seite herunterfließt, direkt in die feindlichen Gräben. Insgesamt zwölf dieser sogenannten Krokodile sollen den Übergang unterstützen, doch am Ende kommt nur etwas mehr als die Hälfte von ihnen zum Einsatz, und diese vor allem östlich des Steegerf.Der Übergang Westlich des Steegerf, in der Biegung des Kanals, steht eine Kompanie (etwa hundert Mann) des 5. Bataillons der Queen's Own Cameron Highlanders zum Übergang bereit. Weiter östlich werden drei weitere Bataillone die Überquerung versuchen. Um viertel vor fünf ist es so weit. Die ersten Soldaten schleppen ihre Segeltuchboote den Damm hinauf, rutschen hinunter und laufen auf den Kanal zu. Adrenalin schießt durch ihre Körper. Jeden Moment können die deutschen Truppen auf der anderen Seite des Wassers das Feuer eröffnen. Doch zu ihrer Überraschung und Erleichterung geschieht dies kaum. Auch nach den Überquerungen gibt es praktisch keinen Widerstand. Was sie nicht wissen, ist, dass die deutschen Soldaten den Befehl erhalten haben, sich sofort zurückzuziehen, sobald der Angriff beginnt. Bereits um fünf Uhr werden die ersten Ziele erreicht. Am frühen Abend rücken die Highlander in das Dorf Drunen ein. Die Verwüstung, die sie dort vorfinden, ist für sie nicht ungewöhnlich, für die Bevölkerung aber umso mehr. Water Op zaterdag 4 november zullen soldaten van de 51e Highland Divisie het Afwateringskanaal van ’s-Hertogenbosch naar Drongelen oversteken. Naast de aanwezigheid van Duitse troepen is er nog iets wat de oversteek extra spannend maakt. Het in 1911 gereedgekomen kanaal zelf is namelijk een formidabele hindernis. Het water is slechts dertig meter breed, maar voor de Schotten bij het water zijn, moeten ze eerst de dijk over, dan twintig meter door het gras voor ze de boten te water kunnen laten. Aan de overkant wacht ze dezelfde afstand in omgekeerde volgorde. En dat alles waarschijnlijk onder vijandelijk vuur. Geen aanlokkelijk vooruitzicht!&nbsp;Vuur Om de Duitse tegenstand te breken, worden er, naast de gebruikelijke kanonnen, vlammenwerper tanks van het type Churchill ingezet. Het is de bedoeling dat deze 40-ton zware monsters hun vurige vlammen schuin omhoog schieten zodat de brandende vloeistof aan de Duitse kant omlaag stroomt, recht in de vijandelijke loopgraven. In totaal moeten twaalf van deze zogenaamde Crocodiles de oversteek ondersteunen, maar uiteindelijk komt iets meer dan de helft maar in actie en dan vooral ten oosten van het Steegerf.De oversteek Ten westen van het Steegerf, in de bocht van het kanaal, staat een compagnie (ongeveer honderd man) van het 5e Bataljon van de Queen’s Own Cameron Highlanders gereed om over te steken. Verder naar het oosten zullen drie andere bataljons de oversteek wagen. Om kwart voor vijf is het zo ver. De eerste soldaten sleuren hun canvas boten de dijk op, glijden omlaag en rennen naar het kanaal. De adrenaline jaagt door hun lichaam. Ieder moment kunnen Duitse troepen aan de overkant van het water het vuur openen. Maar tot hun verbazing en opluchting gebeurt dat bijna nergens. Er is ook na de oversteek nauwelijks tegenstand. Wat zij niet weten, is dat de Duitse militairen de instructie hebben gekregen om zich meteen terug te trekken zodra de aanval begint. Al om vijf uur zijn de eerste doelen bereikt. In het begin van de avond trekken de Schotten Drunen binnen. De ravage die ze daar aantreffen is voor hen niet ongewoon, maar voor de bevolking des te meer.

 Water en vuur Water and Fire Wasser und Feuer

While Sint-Oedenrode welcomed the Allies jubilantly on 17 September 1944, neighbouring Olland still sighed under the yoke of the occupying forces. The Germans' headquarters were located in Olland's parsonage. Artillery and machine guns are set up in several places in Olland. Olland finds itself in the front line of the Allies and the Germans for weeks. In early October, residents are told to leave the village. Those who dare to return will be shot. It is a sad exodus of large families, often with very young children, who have to leave hearth and home behind. Accompanied by German soldiers with rifles, a long line of people leaves the village in the direction of Boxtel. Many are taken in by relatives and acquaintances in Kasteren, Boxtel, Gemonde and Sint-Michielsgestel. Wednesday 4 October 1944 is a particularly gloomy day for Olland. There is a change of troops on the German side, a parachute battalion under Major Jungwirth takes over Olland and the surrounding area. As a precaution, the tower of the Roman Catholic church is blown up. But the rest is also totally destroyed, possibly hit by British shells. This is followed by more than two weeks of artillery exchanges with much destruction of houses and loss of livestock.On 23 October, Operation Colin begins. The 51st Highland Division liberates Schijndel and Olland. In the early morning of 23 October, one unit, the 5th Battalion Seaforth Highlanders, sets off along the Ollandseweg towards Olland. Without any losses, they manage to capture Olland. They suffer only from mines and trees as road blocks. By evening they set up their command post at the Slophoos, near the so-called ‘German railwayline’.After Boxtel was also liberated on 25 October, most of the evacuees return. Some stay a little longer at their hiding addresses. The scene that confronts the returnees is heart rending. Olland appears to have been hit hard. Much is in ruins, house after house burnt down or destroyed, craters in the road. Many cattle have been killed by shells. The church has been totally destroyed. It is a picture typical of the liberation in many Brabant towns and villages. But thanks to the evacuation, there were only few civilian casualties.

Olland family Welvaart at the grave of Wilson, 5th Black Watch. 

Evacuation and destruction

While Sint-Oedenrode welcomed the Allies jubilantly on 17 September 1944, neighbouring Olland still sighed under the yoke of the occupying forces. The Germans' headquarters were located in Olland's parsonage. Artillery and machine guns are set up in several places in Olland. Olland finds itself in the front line of the Allies and the Germans for weeks. In early October, residents are told to leave the village. Those who dare to return will be shot. It is a sad exodus of large families, often with very young children, who have to leave hearth and home behind. Accompanied by German soldiers with rifles, a long line of people leaves the village in the direction of Boxtel. Many are taken in by relatives and acquaintances in Kasteren, Boxtel, Gemonde and Sint-Michielsgestel. Wednesday 4 October 1944 is a particularly gloomy day for Olland. There is a change of troops on the German side, a parachute battalion under Major Jungwirth takes over Olland and the surrounding area. As a precaution, the tower of the Roman Catholic church is blown up. But the rest is also totally destroyed, possibly hit by British shells. This is followed by more than two weeks of artillery exchanges with much destruction of houses and loss of livestock.On 23 October, Operation Colin begins. The 51st Highland Division liberates Schijndel and Olland. In the early morning of 23 October, one unit, the 5th Battalion Seaforth Highlanders, sets off along the Ollandseweg towards Olland. Without any losses, they manage to capture Olland. They suffer only from mines and trees as road blocks. By evening they set up their command post at the Slophoos, near the so-called ‘German railwayline’.After Boxtel was also liberated on 25 October, most of the evacuees return. Some stay a little longer at their hiding addresses. The scene that confronts the returnees is heart rending. Olland appears to have been hit hard. Much is in ruins, house after house burnt down or destroyed, craters in the road. Many cattle have been killed by shells. The church has been totally destroyed. It is a picture typical of the liberation in many Brabant towns and villages. But thanks to the evacuation, there were only few civilian casualties. Während Sint-Oedenrode am 17. September 1944 jubelnd die Alliierten empfing, seufzte das benachbarte Olland noch immer unter dem Joch der Besatzer. Das Hauptquartier der Deutschen befand sich im Pfarrhaus von Olland. Artillerie und Maschinengewehre werden an mehreren Stellen in Olland aufgestellt. Olland befindet sich wochenlang in der Frontlinie zwischen den Alliierten und den Deutschen. Anfang Oktober werden die Einwohner aufgefordert, das Dorf zu verlassen. Diejenigen, die es wagen, zurückzukehren, werden erschossen. Es ist ein trauriger Exodus von Großfamilien, oft mit sehr kleinen Kindern, die Heim und Herd zurücklassen müssen. Begleitet von deutschen Soldaten mit Gewehren, verlässt eine lange Reihe von Menschen das Dorf in Richtung Boxtel. Viele werden von Verwandten und Bekannten in Kasteren, Boxtel, Gemonde und Sint-Michielsgestel aufgenommen. Mittwoch, der 4. Oktober 1944, ist ein besonders düsterer Tag für Olland. Auf deutscher Seite findet ein Truppenwechsel statt, ein Fallschirmjägerbataillon unter Major Jungwirth übernimmt Olland und die Umgebung. Vorsorglich wird der Turm der römisch-katholischen Kirche gesprengt. Aber auch der Rest wird völlig zerstört, möglicherweise durch britische Granaten. Es folgen mehr als zwei Wochen lang Artilleriegefechte, bei denen viele Häuser zerstört werden und viel Vieh verloren geht.Am 23. Oktober beginnt die Operation Colin. Die 51st Highland Division befreit Schijndel und Olland. Am frühen Morgen des 23. Oktober bricht eine Einheit, das 5. Bataillon der Seaforth Highlanders, über den Ollandseweg nach Olland auf. Ohne Verluste gelingt es ihnen, Olland einzunehmen. Sie haben nur mit Minen und Bäumen als Straßensperren zu kämpfen. Am Abend richten sie ihren Gefechtsstand am Slophoos ein, in der Nähe der so genannten "deutschen Bahnlinie".Nachdem am 25. Oktober auch Boxtel befreit wurde, kehren die meisten Evakuierten zurück. Einige bleiben noch ein wenig länger in ihren Verstecken. Die Szene, mit der die Rückkehrer konfrontiert werden, ist herzzerreißend. Olland scheint schwer getroffen worden zu sein. Vieles liegt in Trümmern, ein Haus nach dem anderen ist niedergebrannt oder zerstört, Krater liegen auf der Straße. Viele Rinder sind durch Granaten getötet worden. Die Kirche ist völlig zerstört. Es ist ein typisches Bild für die Befreiung in vielen brabantischen Städten und Dörfern. Aber dank der Evakuierung gab es nur wenige zivile Opfer. Terwijl Sint-Oedenrode op 17 september 1944 juichend de geallieerden verwelkomt zucht het naastgelegen Olland nog onder het juk van de bezetter. Het hoofdkwartier van de Duitsers is gevestigd in de pastorie van Olland. Op meerdere plekken in Olland staan kanonnen en mitrailleurs opgesteld. Olland komt wekenlang in de frontlinie van de geallieerden en de Duitsers te liggen. Begin oktober krijgen de inwoners&nbsp; te horen dat ze het dorp moeten verlaten. Wie nog terugkomt, zal worden doodgeschoten. Het is een trieste uittocht van grote gezinnen met vaak nog zeer jonge kinderen, die huis en haard moeten achterlaten. Onder begeleiding van Duitse militairen met geweren trekt men in een lange rij het dorp uit richting Boxtel. Velen worden opgevangen bij familie en kennissen in Kasteren, Boxtel, Gemonde en Sint-Michielsgestel. Woensdag 4 oktober 1944 is voor Olland een bijzonder sombere dag. Er is een wisseling van troepen aan Duitse kant, een parachutistenbataljon onder Majoor Jungwirth neemt Olland en omgeving over. Uit voorzorg wordt de toren van de R.K. kerk opgeblazen. Maar ook de rest wordt totaal&nbsp; verwoest, mogelijk geraakt door Engelse granaten. Daarna volgen nog ruim twee weken artillerieduels met vele verwoestingen van huizen en verlies van vee.&nbsp;Op 23 oktober start Operatie Colin. Het is de Schotse 51e Highland Divisie die Schijndel en Olland definitief bevrijdt. Een onderdeel van deze divisie: het 5e Bataljon Seaforth Highlanders, vertrekt in de vroege morgen van 23 oktober over de Ollandseweg in de richting van Olland. Zonder verliezen weten ze Olland in te nemen. Ze hebben alleen last van mijnen en van bomen als wegblokkades. Tegen de avond richten ze hun commandopost in bij de Slophoos, bij het zogenaamde ‘Duitse lijntje’.Nadat ook Boxtel op 25 oktober is bevrijd keren de meeste geëvacueerden terug. Sommigen blijven nog wat langer op hun schuiladres. Het beeld dat deze mensen aantreffen is hartverscheurend. Olland blijkt zwaar getroffen. Er is veel kapot, huis na huis afgebrand of stukgeschoten, gaten in de weg. Veel vee is door granaten gedood. De kerk is totaal verwoest. Het is een beeld dat typerend is voor de bevrijding in veel Brabantse steden en dorpen. Maar dankzij de evacuatie zijn er gelukkig weinig burgerslachtoffers.

 Evakuierung und Zerstörung Evacuatie en verwoesting Evacuation and destruction

There are few places in Brabant where time has stood still. Brabant people often feel that time has stood still and cherish their history and the familiar old image of their forefathers. Here and there in the landscape and in small villages you can still find the old farms and barns of yesteryear, sometimes more than a hundred years old. Of course, there are the cities with a medieval character like Breda and ‘s-Hertogenbosch, but slowly Brabant too will be overtaken by the ravages of time. One of the locations in Gemonde where time has stood still are the barns and farm at the T-junction of Sint Lambertusweg and Oude Boomgaard. Really everything is redolent with 1944.&nbsp;On 25 October 1944, the farmyard is buzzing with activity. Two days earlier, the staff of the 152nd Brigade of the 51st Highland Division has set up its headquarters here. Tables are used to set up radios and put down maps. There is a kitchen for cooking for the officers. Motorcyclists and trucks drive back and forth with messages and supplies. Telephone wires hang in the trees to the front line. Here and there a tent has been put up as are beds in the sheds.&nbsp;On 24 October 1944, more than a hundred British and American Airbornes walked from the Kampina to Boxtel and liberated the town; a day later they continue their march to the headquarters of the 152nd Brigade here to some rest, get something to eat and freshen up. Many photos are taken and the men relax and smoke a cigarette together, before being taken in trucks to Brussels and from there back to England.We kindly request visitors to respect the residents. They know their special history, but prefer not to have visitors just walking or cycling into the farmyard.

A farm burns in Munsel. 

Kampina Airborne at 152nd HQ Gemonde.  

Paratroopers meet Scotsmen

There are few places in Brabant where time has stood still. Brabant people often feel that time has stood still and cherish their history and the familiar old image of their forefathers. Here and there in the landscape and in small villages you can still find the old farms and barns of yesteryear, sometimes more than a hundred years old. Of course, there are the cities with a medieval character like Breda and ‘s-Hertogenbosch, but slowly Brabant too will be overtaken by the ravages of time. One of the locations in Gemonde where time has stood still are the barns and farm at the T-junction of Sint Lambertusweg and Oude Boomgaard. Really everything is redolent with 1944.&nbsp;On 25 October 1944, the farmyard is buzzing with activity. Two days earlier, the staff of the 152nd Brigade of the 51st Highland Division has set up its headquarters here. Tables are used to set up radios and put down maps. There is a kitchen for cooking for the officers. Motorcyclists and trucks drive back and forth with messages and supplies. Telephone wires hang in the trees to the front line. Here and there a tent has been put up as are beds in the sheds.&nbsp;On 24 October 1944, more than a hundred British and American Airbornes walked from the Kampina to Boxtel and liberated the town; a day later they continue their march to the headquarters of the 152nd Brigade here to some rest, get something to eat and freshen up. Many photos are taken and the men relax and smoke a cigarette together, before being taken in trucks to Brussels and from there back to England.We kindly request visitors to respect the residents. They know their special history, but prefer not to have visitors just walking or cycling into the farmyard. In Brabant gibt es nur wenige Orte, an denen die Zeit stehen geblieben ist. Die Menschen in Brabant haben oft das Gefühl, dass die Zeit stehen geblieben ist, und schätzen ihre Geschichte und das vertraute alte Bild ihrer Vorväter. Hier und da in der Landschaft und in kleinen Dörfern findet man noch die alten Bauernhöfe und Scheunen von früher, die manchmal mehr als hundert Jahre alt sind. Natürlich gibt es die Städte mit mittelalterlichem Charakter wie Breda und 's-Hertogenbosch, aber auch an Brabant nagt langsam der Zahn der Zeit. Einer der Orte in Gemonde, an denen die Zeit stehen geblieben ist, sind die Scheunen und der Bauernhof an der T-Kreuzung von Sint Lambertusweg und Oude Boomgaard. Hier erinnert wirklich alles an das Jahr 1944.Am 25. Oktober 1944 herrscht auf dem Bauernhof reges Treiben. Zwei Tage zuvor hat der Stab der 152. Brigade der 51. Highland Division hier sein Hauptquartier aufgeschlagen. Auf Tischen werden Funkgeräte aufgestellt und Karten abgelegt. Es gibt eine Küche, in der die Offiziere kochen. Motorradfahrer und Lastwagen fahren mit Nachrichten und Nachschub hin und her. Telefondrähte hängen in den Bäumen bis zur Frontlinie. Hier und da wurde ein Zelt aufgestellt, und in den Schuppen stehen Betten.Am 24. Oktober 1944 marschieren mehr als hundert britische und amerikanische Airbornes von der Kampina nach Boxtel und befreien die Stadt; einen Tag später setzen sie ihren Marsch zum Hauptquartier der 152nd Brigade hier fort, um sich auszuruhen, etwas zu essen zu bekommen und sich frisch zu machen. Es werden viele Fotos gemacht und die Männer entspannen sich und rauchen gemeinsam eine Zigarette, bevor sie in Lastwagen nach Brüssel und von dort zurück nach England gebracht werden.Wir bitten die Besucher, die Bewohner zu respektieren. Sie wissen um ihre besondere Geschichte, möchten aber nicht, dass Besucher einfach in den Hof spazieren oder radeln. Er zijn maar weinig plaatsen in Brabant waar de tijd stil heeft gestaan. Brabanders voelen vaak dat de tijd stil staat en koesteren hun historie en het vertrouwde oude beeld van de voorvaders. Her en der in het landschap en in kleine dorpen staan nog wel de oude boerderijen en schuren van weleer, soms meer dan honderd jaar oud. Natuurlijk zijn er de steden met een middeleeuws karakter zoals Breda en ‘s-Hertogenbosch, maar langzaam zal ook Brabant ingehaald worden door de tand des tijds. Een van de plekken in Gemonde waar de tijd stil heeft gestaan zijn de schuren en boerderij op de T-splitsing van de Sint Lambertusweg en de Oude Boomgaard. Echt alles ademt 1944.Op 25 oktober 1944 is het op het erf een drukte van belang. Twee dagen eerder heeft de staf van de 152e Brigade van de 51st Highland Division hier haar hoofdkwartier ingericht. Tafels worden gebruikt om radio’s op te zetten en kaarten neer te leggen. Er staat een keuken om te koken voor de officieren. Motorrijders en vrachtwagens rijden af en aan met berichten en bevoorrading. Telefoondraden hangen in de bomen naar de frontlinie. Her en der staat een tent en er zijn bedden in de schuren gezet.Als op 24 oktober 1944 meer dan honderd Britse en Amerikaanse Airbornes (troepen aangevoerd in een zweefvliegtuig) vanaf de Kampina (zie punt centrum Boxtel) naar Boxtel lopen en het dorp bevrijdden, kunnen ze een dag later doorlopen naar het hoofdkwartier van de 152e Brigade om uit te rusten, wat te eten en zich op te frissen. Er worden veel foto’s gemaakt en gezellig roken de mannen samen ontspannen een sigaret, alvorens met vrachtwagens naar Brussel te worden gebracht en vandaar terug naar Engeland.Het verzoek is om de bewoners te respecteren. Ze weten van hun bijzondere historie, maar hebben liever niet dat er zomaar bezoekers het erf komen oplopen of fietsen.

 Fallschirmjäger treffen Schotten Parachutisten ontmoeten Schotten Paratroopers meet Scotsmen

On 23 September 1944 over Boxtel, a C-47A Skytrain nicknamed ‘Buzz Job Mike’ is hit by German anti-aircraft fire. The aircraft is one of a series dropping off supplies as part of Operation Marker Garden. The plane crashes on the Schoonberg (now the Gemondse Beemd).Two of the five crew members are killed. The plane soon catches fire and crashes within seconds. At the crash site, not only the aircraft remains are found, but also personal items, such as the so-called dogtag (Identity tag) of the navigator, Bruce Journey. Also found is a watch with the time of the crash on 23 September.The C-47 was towing a glider. This managed to detach itself and land safely just in time, but everyone is captured by the Germans. Technical Sergeant Reis and Second Lieutenant Cyril Babcanec, co-pilot of ‘Buzz Job Mike’, are killed when the plane crashes. The pilot, Captain Robert H. Kirry, survives the crash. He is subsequently captured and spends the rest of the war in a German POW camp. In and around Gemonde, besides the C-47A, seven WACO gliders, several fighters and bombers also came down.

Buzz Job Mike on Sicily. 

Painting of Buzz Job Mike at the Freedom Museum in Groesbeek. 

The Buzz Job Mike

On 23 September 1944 over Boxtel, a C-47A Skytrain nicknamed ‘Buzz Job Mike’ is hit by German anti-aircraft fire. The aircraft is one of a series dropping off supplies as part of Operation Marker Garden. The plane crashes on the Schoonberg (now the Gemondse Beemd).Two of the five crew members are killed. The plane soon catches fire and crashes within seconds. At the crash site, not only the aircraft remains are found, but also personal items, such as the so-called dogtag (Identity tag) of the navigator, Bruce Journey. Also found is a watch with the time of the crash on 23 September.The C-47 was towing a glider. This managed to detach itself and land safely just in time, but everyone is captured by the Germans. Technical Sergeant Reis and Second Lieutenant Cyril Babcanec, co-pilot of ‘Buzz Job Mike’, are killed when the plane crashes. The pilot, Captain Robert H. Kirry, survives the crash. He is subsequently captured and spends the rest of the war in a German POW camp. In and around Gemonde, besides the C-47A, seven WACO gliders, several fighters and bombers also came down. Am 23. September 1944 wird eine C-47A Skytrain mit dem Spitznamen "Buzz Job Mike" über Boxtel von der deutschen Flak getroffen. Das Flugzeug gehört zu einer Reihe von Flugzeugen, die im Rahmen der Operation Marker Garden Nachschub absetzen. Das Flugzeug stürzt auf dem Schoonberg (heute Gemondse Beemd) ab, wobei zwei der fünf Besatzungsmitglieder getötet werden. Das Flugzeug fängt bald Feuer und stürzt innerhalb von Sekunden ab. An der Absturzstelle werden nicht nur die Überreste des Flugzeugs gefunden, sondern auch persönliche Gegenstände, wie der so genannte Dogtag (Erkennungsmarke) des Navigators Bruce Journey. Außerdem wird eine Uhr mit der Uhrzeit des Absturzes am 23. September gefunden.Die C-47 hatte ein Segelflugzeug im Schlepptau. Diesem gelang es gerade noch rechtzeitig, sich abzulösen und sicher zu landen, aber alle wurden von den Deutschen gefangen genommen. Technical Sergeant Reis und Second Lieutenant Cyril Babcanec, Co-Pilot von "Buzz Job Mike", kommen beim Absturz ums Leben. Der Pilot, Captain Robert H. Kirry, überlebt den Absturz. Er wird anschließend gefangen genommen und verbringt den Rest des Krieges in einem deutschen Kriegsgefangenenlager. In und um Gemonde stürzten neben der C-47A auch sieben WACO-Gleitflugzeuge, mehrere Jagdflugzeuge und Bomber ab. Op 23 september 1944 werd boven Boxtel, een C-47A Skytrain met de bijnaam “Buzz Job Mike”, door Duits luchtafweergeschut geraakt. Het toestel is een van een serie die bevoorrading afwerpt in het kader van Operatie Marker Garden. Het vliegtuig stort neer op de Schoonberg (nu de Gemondse Beemd). Daarbij komen twee van de vijf bemanningsleden om. Het vliegtuig vliegt al snel in brand en binnen enkele seconden stort het neer. Op de crashlocatie zijn niet alleen de vliegtuigresten gevonden, maar ook persoonlijk spullen, zoals de zogenaamde dogtag (Identiteitsplaatje) van de navigator, Bruce Journey. Eveneens wordt er een horloge gevonden met de tijd van de crash op 23 september.De C-47 trok een zweefvliegtuig voort. Dat kon zich net op tijd loskoppelen en veilig landen, maar iedereen werd gevangen genomen door de Duitsers. Ook Technical Sergeant Reis en Tweede Luitenant Cyril Babcanec, copiloot van ‘Buzz Job Mike’, kwamen om toen het vliegtuig neerstortte. De piloot, kapitein Robert H. Kirry, overleefde de crash. Vervolgens werd hij gevangengenomen en bracht de rest van de oorlog door in een Duits krijgsgevangenenkamp. In en rond Gemonde zijn er naast de C-47A ook nog zeven WACO gliders, enkele jachtvliegtuigen en bommenwerpers neergestort.

 Der Buzz Job Mike The Buzz Job Mike The Buzz Job Mike

Boxtel residents can celebrate three times on Tuesday 24 and Wednesday 25 October. For they have been liberated three times. On the morning of the 24th, some armoured vehicles of the 15th Scottish Reconnaissance Regiment drive from Best to Boxtel. The group consists of several Bren Gun Carriers and Humber armoured cars. The Carriers are parked on the outskirts of the town. The two Humbers under the command of Lieutenant Gordon Dalton drive on to the town centre. There they&nbsp; halt at the blown Swan Bridge. Dalton lets them explore the other side of the Dommel and takes time himself to have a bite to eat and pose for some curious civilians. After a while they head back towards Best.On the Kampina Heath from 17 September 1944, dozens of Allied Airborne soldiers have been hiding. They are American, Polish and British glider pilots and airborne soldiers. The Boxtel resistance supplied them with food for weeks. They could hear the shelling on Schijndel during the days before 23 October 1944, and the impatient British Airbornes in particular are only too eager to seek out their British comrades after hiding from the Germans for weeks. The Americans are a little more cautious. In the evening of 24 October, they set off from the Kampina at 17.30 to make contact in Boxtel with the British 2nd Battalion Seaforth Highlanders on the other side of the Afwateringskanaal. Klaas Dekker from Boxtel plays an important role by informing the Seaforth Highlanders that Airborne soldiers are already in Boxtel. From the Kampina, they form a motley crew of about 120 resistance fighters from Boxtel and British, American and Polish Airbornes, a Dutch commando and German prisoners of war. They arrive first at Stapelen castle and occupy the cloisters in the castle. At 7pm, they decide to continue towards the centre of Boxtel, more or less liberating the town and occupying positions around it.Not until the next morning do they come into contact with tanks of the East Riding Yeomanry and infantry of the Seaforth Highlanders as they drive into Boxtel. It is still dark when the new liberators arrive in Boxtel at 4.30am.&nbsp; This is the third group to liberate Boxtel. The crews of the Sherman tanks are dumbfounded by the dozens of paratroopers. Have paratroopers landed here? Either way, Boxtel is now definitively liberated.

152 Kangaroo Brigade on its way to Boxtel. 

Humber Eindhovenseweg. 

Boxtel, liberated three times within 24 hours

Boxtel residents can celebrate three times on Tuesday 24 and Wednesday 25 October. For they have been liberated three times. On the morning of the 24th, some armoured vehicles of the 15th Scottish Reconnaissance Regiment drive from Best to Boxtel. The group consists of several Bren Gun Carriers and Humber armoured cars. The Carriers are parked on the outskirts of the town. The two Humbers under the command of Lieutenant Gordon Dalton drive on to the town centre. There they&nbsp; halt at the blown Swan Bridge. Dalton lets them explore the other side of the Dommel and takes time himself to have a bite to eat and pose for some curious civilians. After a while they head back towards Best.On the Kampina Heath from 17 September 1944, dozens of Allied Airborne soldiers have been hiding. They are American, Polish and British glider pilots and airborne soldiers. The Boxtel resistance supplied them with food for weeks. They could hear the shelling on Schijndel during the days before 23 October 1944, and the impatient British Airbornes in particular are only too eager to seek out their British comrades after hiding from the Germans for weeks. The Americans are a little more cautious. In the evening of 24 October, they set off from the Kampina at 17.30 to make contact in Boxtel with the British 2nd Battalion Seaforth Highlanders on the other side of the Afwateringskanaal. Klaas Dekker from Boxtel plays an important role by informing the Seaforth Highlanders that Airborne soldiers are already in Boxtel. From the Kampina, they form a motley crew of about 120 resistance fighters from Boxtel and British, American and Polish Airbornes, a Dutch commando and German prisoners of war. They arrive first at Stapelen castle and occupy the cloisters in the castle. At 7pm, they decide to continue towards the centre of Boxtel, more or less liberating the town and occupying positions around it.Not until the next morning do they come into contact with tanks of the East Riding Yeomanry and infantry of the Seaforth Highlanders as they drive into Boxtel. It is still dark when the new liberators arrive in Boxtel at 4.30am.&nbsp; This is the third group to liberate Boxtel. The crews of the Sherman tanks are dumbfounded by the dozens of paratroopers. Have paratroopers landed here? Either way, Boxtel is now definitively liberated. Am Dienstag, den 24. und Mittwoch, den 25. Oktober können die Einwohner von Boxtel dreimal feiern. Denn sie sind dreimal befreit worden. Am Morgen des 24. fahren einige gepanzerte Fahrzeuge des 15. Schottischen Aufklärungsregiments von Best nach Boxtel. Die Gruppe besteht aus mehreren Bren Gun Carriers und Humber-Panzerwagen. Die Panzerwagen sind am Stadtrand geparkt. Die beiden Humbers unter dem Kommando von Leutnant Gordon Dalton fahren weiter ins Stadtzentrum. Dort halten sie an der gesprengten Swan Bridge. Dalton lässt sie die andere Seite der Dommel erkunden und nimmt sich selbst Zeit, um einen Happen zu essen und für einige neugierige Zivilisten zu posieren. Nach einer Weile fahren sie zurück nach Best.In der Kampina-Heide haben sich seit dem 17. September 1944 Dutzende von alliierten Luftlandesoldaten versteckt. Es handelt sich um amerikanische, polnische und britische Segelflugzeugpiloten und Luftlandesoldaten. Der Widerstand in Boxtel versorgte sie wochenlang mit Lebensmitteln. In den Tagen vor dem 23. Oktober 1944 konnten sie den Beschuss von Schijndel hören, und vor allem die ungeduldigen britischen Airborne-Soldaten sind nur allzu begierig, ihre britischen Kameraden zu suchen, nachdem sie sich wochenlang vor den Deutschen versteckt hatten. Die Amerikaner sind ein wenig vorsichtiger. Am Abend des 24. Oktober brechen sie um 17.30 Uhr von der Kampina aus auf, um in Boxtel Kontakt mit dem britischen 2. Bataillon Seaforth Highlanders auf der anderen Seite des Afwateringskanaal aufzunehmen. Klaas Dekker aus Boxtel spielt eine wichtige Rolle, indem er die Seaforth Highlanders darüber informiert, dass sich bereits Airborne-Soldaten in Boxtel befinden. Von der Kampina aus bilden sie eine bunt gemischte Truppe aus etwa 120 Widerstandskämpfern aus Boxtel und britischen, amerikanischen und polnischen Airborns, einem niederländischen Kommando und deutschen Kriegsgefangenen. Sie erreichen zunächst das Schloss Stapelen und besetzen den Kreuzgang des Schlosses. Um 19 Uhr beschließen sie, weiter ins Zentrum von Boxtel vorzudringen, die Stadt mehr oder weniger zu befreien und die umliegenden Stellungen zu besetzen.Erst am nächsten Morgen stoßen sie auf Panzer der East Riding Yeomanry und Infanterie der Seaforth Highlanders, als diese in Boxtel einrücken. Es ist noch dunkel, als die neuen Befreier um 4.30 Uhr in Boxtel eintreffen. Die Besatzungen der Sherman-Panzer sind verblüfft von den Dutzenden von Fallschirmjägern. Sind hier Fallschirmjäger gelandet? Wie auch immer, Boxtel ist nun endgültig befreit. De inwoners van Boxtel kunnen op dinsdag 24 en woensdag 25 oktober drie keer feestvieren. Ze zijn namelijk drie keer bevrijd. In de ochtend van de 24e rijden enkele pantservoertuigen van het 15e Scottish Reconnaissance Regiment vanaf Best naar Boxtel. De groep bestaat uit enkele Bren Gun Carriers en Humber pantserwagens. De Carriers worden aan de rand van de stad achtergelaten. De twee Humbers onder commando van luitenant Gordon Dalton rijden door naar het centrum. Daar komen ze tot stilstand bij de opgeblazen Zwaansebrug. Dalton laat de andere kant van de Dommel verkennen en neemt zelf de tijd om wat te eten en te poseren voor enkele nieuwsgierige burgers. Na enige tijd rijden ze weer terug in de richting van Best.&nbsp;Op de Kampina Heide zitten vanaf 17 september 1944 tientallen Geallieerde Airborne militairen verstopt. Het zijn Amerikaanse, Poolse en Britse gliderpiloten en glidermilitairen. Door het verzet van Boxtel zijn ze wekenlang van voedsel voorzien. Ze konden in de dagen voor 23 oktober 1944 de beschietingen op Schijndel horen en vooral de ongeduldige Britse Airbornes willen maar al te graag hun Britse kameraden opzoeken nadat ze zich wekenlang voor de Duitsers hebben verstopt. De Amerikanen zijn wat voorzichtiger. In de avond van 24 oktober gaan ze om 17.30 uur alsnog op weg vanaf de Kampina om in Boxtel contact te zoeken met de Britten van het 2e Bataljon Seaforth Highlanders aan de andere kant van de het Afwateringskanaal. Klaas Dekker uit Boxtel speelt hierbij een belangrijke rol door aan de Seaforth Highlanders door te geven dat er Airborne militairen klaarstaan in Boxtel. Vanaf de Kampina vormen ze een bont gezelschap van ongeveer 120 verzetsstrijders uit Boxtel, Britse, Amerikaanse en Poolse Airbornes, een Nederlandse commando en Duitse krijgsgevangenen. Ze komen als eerste bij kasteel Stapelen aan en bezetten het klooster in het kasteel. Om 19.00 uur besluiten ze om verder te gaan naar het centrum van Boxtel, bevrijden min of meer de stad en bezetten posities rondom.Pas de volgende ochtend komen ze in contact met tanks van de East Riding Yeomanry en de infanterie van de Seaforth Highlanders als die Boxtel binnenrijden. Het is nog donker als om 04.30 uur de nieuwe bevrijders aankomen in Boxtel. &nbsp;Dit is de derde groep die Boxtel bevrijdt. De bemanningen van de Sherman tanks zijn stomverbaasd&nbsp; over de tientallen parachutisten. Zijn hier parachutisten geland? Hoe dan ook, Boxtel is nu definitief bevrijd.

 Boxtel, dreimal innerhalb von 24 Stunden befreit Boxtel, drie keer bevrijdt in 24 uur Boxtel, liberated three times within 24 hours

On 24 October, the 153rd Brigade attacks towards Esch to take the bridges over the Essche stream and create a bridgehead on the other bank. The 5/7th Battalion Gordon Highlanders leave Sint-Michielsgestel early in the morning and soon arrive in Esch. There, the Gordons are bombarded by German mortars and discover that the three bridges in Esch over the Esschestroom river have been blown up by the Germans. A decision is quickly made to build a bridge over the remains of the blown up Gasthuis bridge near Haarenseweg, despite the shelling. This proves very dangerous as the Germans intensively shelled the area around the bridge. Then the commander, Lieutenant Colonel G.D. Renny, devises a stratagem. While building a bridge at its original location, a smaller one is constructed a little to the east. Here, two companies cross at 7.30pm and soon there is a small bridgehead. The engineers, meanwhile have to work throughout the night to get the main bridge ready.The next day, their comrades from the 1st Battalion set oof from Sint-Michielsgestel. On the way to Esch, they pass the grounds of the Dommel Golf Club. This inspires the battalion's acting commanding officer and passionate golfer, Major Martin Lindsay.&nbsp; He describes what happens. ‘I wonder when golf has taken place so close to the front line as, all the time we were playing, shells or mortar bombs were crashing down less than half a mile away. There were only four holes, the others being in a minefield, and we had only three clubs between us, as the Germans had stolen all the rest. There was a brigade H.Q. set up a hundred yards from the first tee, and as I teed up my ball I wondered what the penalty was for hitting a brigadier. (…) A full colonel (medical) came out of a tent, looking very pompous and displeased, and proceeded to stand in the middle of the fairway. I suppose he thought we were not taking the war seriously. ‘By Jove, it does me good to see golf again!’ said a young Yeomanry half-colonel (as the Americans say) striding by in his jodhpurs. ‘Very well, then I’ll call you at my court-martial,’ I replied. (…) But just in front of the fourth green the Divisional General was holding a conference of all his commanders, and this was too much for us.’

Baileybridge Esch. 

51st RA at the mill in Esch. 

7th armoured Division crosses through Esch haven. 

Teeing off in the middle of a war

On 24 October, the 153rd Brigade attacks towards Esch to take the bridges over the Essche stream and create a bridgehead on the other bank. The 5/7th Battalion Gordon Highlanders leave Sint-Michielsgestel early in the morning and soon arrive in Esch. There, the Gordons are bombarded by German mortars and discover that the three bridges in Esch over the Esschestroom river have been blown up by the Germans. A decision is quickly made to build a bridge over the remains of the blown up Gasthuis bridge near Haarenseweg, despite the shelling. This proves very dangerous as the Germans intensively shelled the area around the bridge. Then the commander, Lieutenant Colonel G.D. Renny, devises a stratagem. While building a bridge at its original location, a smaller one is constructed a little to the east. Here, two companies cross at 7.30pm and soon there is a small bridgehead. The engineers, meanwhile have to work throughout the night to get the main bridge ready.The next day, their comrades from the 1st Battalion set oof from Sint-Michielsgestel. On the way to Esch, they pass the grounds of the Dommel Golf Club. This inspires the battalion's acting commanding officer and passionate golfer, Major Martin Lindsay.&nbsp; He describes what happens. ‘I wonder when golf has taken place so close to the front line as, all the time we were playing, shells or mortar bombs were crashing down less than half a mile away. There were only four holes, the others being in a minefield, and we had only three clubs between us, as the Germans had stolen all the rest. There was a brigade H.Q. set up a hundred yards from the first tee, and as I teed up my ball I wondered what the penalty was for hitting a brigadier. (…) A full colonel (medical) came out of a tent, looking very pompous and displeased, and proceeded to stand in the middle of the fairway. I suppose he thought we were not taking the war seriously. ‘By Jove, it does me good to see golf again!’ said a young Yeomanry half-colonel (as the Americans say) striding by in his jodhpurs. ‘Very well, then I’ll call you at my court-martial,’ I replied. (…) But just in front of the fourth green the Divisional General was holding a conference of all his commanders, and this was too much for us.’ Am 24. Oktober greift die 153. Brigade in Richtung Esch an, um die Brücken über die Essche zu nehmen und einen Brückenkopf am anderen Ufer zu schaffen. Das 5/7th Battalion Gordon Highlanders verlässt Sint-Michielsgestel am frühen Morgen und kommt bald in Esch an. Dort werden die Gordons von deutschen Mörsern beschossen und stellen fest, dass die drei Brücken in Esch über den Fluss Esschestroom von den Deutschen gesprengt worden sind. Schnell wird beschlossen, trotz des Beschusses eine Brücke über die Überreste der gesprengten Gasthuis-Brücke beim Haarenseweg zu bauen. Dies erweist sich als sehr gefährlich, da die Deutschen das Gebiet um die Brücke intensiv beschießen. Der Kommandeur, Oberstleutnant G.D. Renny, ersinnt daraufhin eine Strategie. Während an der ursprünglichen Stelle eine Brücke gebaut wird, wird etwas weiter östlich eine kleinere Brücke errichtet. Hier überqueren zwei Kompanien um 19.30 Uhr die Brücke, und bald ist ein kleiner Brückenkopf entstanden. Die Ingenieure müssen unterdessen die ganze Nacht hindurch arbeiten, um die Hauptbrücke fertigzustellen.Am nächsten Tag brechen die Kameraden des 1. Bataillons von Sint-Michielsgestel aus auf. Auf dem Weg nach Esch passieren sie das Gelände des Golfclubs Dommel. Das inspiriert den stellvertretenden Kommandeur des Bataillons und leidenschaftlichen Golfer, Major Martin Lindsay, und er beschreibt, was passiert. Ich frage mich, wann Golf so nahe an der Frontlinie gespielt wurde, denn während wir spielten, schlugen in weniger als einer halben Meile Entfernung Granaten oder Mörserbomben ein. Es gab nur vier Löcher, die anderen lagen in einem Minenfeld, und wir hatten nur drei Schläger dabei, da die Deutschen alle anderen gestohlen hatten. Hundert Meter vom ersten Abschlag entfernt war ein Brigade-Hauptquartier eingerichtet, und als ich meinen Ball abschlug, fragte ich mich, was die Strafe dafür war, einen Brigadier zu treffen. (...) Ein Oberst (Sanitäter) kam aus einem Zelt, sah sehr aufgeblasen und verärgert aus und stellte sich in die Mitte des Fairways. Ich nehme an, er dachte, wir würden den Krieg nicht ernst nehmen. Bei Gott, es tut gut, mal wieder Golf zu spielen", sagte ein junger Yeomanry-Halb-Colonel (wie die Amerikaner sagen), der in seiner Reithose vorbeischritt. Sehr gut, dann rufe ich Sie bei meinem Kriegsgericht an", antwortete ich. (...) Aber gerade vor dem vierten Grün hielt der Divisionsgeneral eine Konferenz aller seiner Kommandeure ab, und das war zu viel für uns.' Op 24 oktober valt de 153e Brigade aan in de richting van Esch om de bruggen over de Essche stroom in te nemen en vanuit daar een bruggenhoofd te creëren. Het 5/7e Bataljon Gordon Highlanders vertrekt al vroeg in de ochtend uit Sint-Michielsgestel en is al snel in Esch. Daar worden de Gordons bestookt met Duitse mortieren en komen ze erachter dat de drie bruggen in Esch over de Esschestroom door de Duitsers zijn opgeblazen. Snel valt het besluit om, ondanks de beschietingen, een brug te bouwen over de restanten van de opgeblazen Gasthuisbrug bij de Haarenseweg. Dat blijkt zeer gevaarlijk en moeilijk omdat de Duitsers het gebied rond de brug intensief beschieten. Dan bedenkt de commandant, luitenant-kolonel G.D. Renny, een krijgslist. Terwijl de genie de hoofdbrug probeert te bouwen bij de Haarenseweg wordt er iets naar het oosten een kleinere aangelegd. Hier steken twee compagnies over om 19.30 uur en al snel is er een klein bruggenhoofd.De volgende dag trekken hun kameraden van het 1e Bataljon uit Sint-Michielsgestel. Onderweg passeren ze het terrein van Golfclub De Dommel. Dat inspireert de plaatsvervangend commandant van het bataljon en gepassioneerd golfer, Majoor Martin Lindsay. &nbsp;Hij beschrijft wat er gebeurt. ‘ik vroeg me af wanneer er ooit zo dicht bij het front golf was gespeeld aangezien er terwijl wij speelden constant granaten neerkwamen op minder dan 800 meter van ons. Er waren maar vier holes, de andere lagen in een mijnenveld, en we hadden samen maar drie golfstokken aangezien de Duitsers de rest hadden gestolen. Er was een brigadehoofdkwartier honderd meter van de eerste afslagplaats en ik legde de bal klaar terwijl ik me afvroeg wat de straf zou zijn als ik de brigadegeneraal raakte. (…) Er kwam een kolonel (medisch) uit een tent, hij zag er erg pompeus en boos uit, en hij bleef midden op de baan staan. Ik vermoed dat hij vond dat we de oorlog niet serieus genoeg namen. ‘Bij god, het doet me genoegen om weer eens een partijtje golf te zien!’ sprak een luitenant-kolonel van de Yeomanry in zijn rijbroek. ‘Mooi,’ zei ik, ‘dan zal ik u als getuige oproepen wanneer ik voor de krijgsraad moet verschijnen.’ (…) Net buiten de vierde baan zag ik de divisiecommandant in overleg met zijn commandanten en toen besloten we maar te stoppen.’

 Abschlag inmitten eines Krieges Even een balletje slaan Teeing off in the middle of a war

The 7th Battalion Black Watch leaves the Kloosterstraat in Schijndel around 11.15 am on 23 October and reaches the Gemondsedijk junction.&nbsp; From there, the battalion continues around 14.00 until it makes contact with the Germans near Sint-Michielsgestel at the T-junction Gemondseweg and Schijndelseweg (see also story 5). Two Sherman tanks of the 1st Northampton Yeomanry are hit by so-called Panzerfauste and an 88 mm gun positioned in a meadow where Sint-Michielsgestel's fire station is now. But the opposition is soon cleared and after capturing some German soldiers and taking out the cannon, the men reach the bridge over the Dommel river opposite the now demolished monastery. This is blown up by the Germans at the very last moment. With a resounding bang, the bridge breaks into pieces and falls into the water of the Dommel.&nbsp;The 7th Black Watch are able to keep up with the advance of the tanks as the infantry ride along in Kangaroos, tanks without turrets. Bill Mosely of the Northamptonshire Yeomanry drives his Sherman tank in the vanguard towards Sint-Michielsgestel. The Sherman tank in front of Bill Mosely is hit and knocked out just before the built-up area of Sint-Michielsgestel. He suspects that there is a German observer in the church tower of Sint-Michielsgestel. So he fires at the tower with his tank. Moments later they enter the village, just too late to take the bridge over the Dommel. Nevertheless, Major Small of A Company of the Black Watch sends one of his platoons in boats across. There it establishes a small bridgehead. The German defenders are no longer strong enough to dislodge the Scots. The Black Watch manage to get two more companies across before 21:30 hours and secure the bridgehead so that a new bridge can be built by the engineers. This task is accomplished during the night and by 02:00 the whole battalion is across the Dommel. The current, modern bridge, the Thomas Rennie Bridge, is named after the division commander to commemorate this action.

British tank crosses the Baileybridge at Gestel. 

Bridgehead Sint Michielsgestel. 

General Rennie. 

Bailey bridge over the Dommel at Gestel. 

A race against the clock

The 7th Battalion Black Watch leaves the Kloosterstraat in Schijndel around 11.15 am on 23 October and reaches the Gemondsedijk junction.&nbsp; From there, the battalion continues around 14.00 until it makes contact with the Germans near Sint-Michielsgestel at the T-junction Gemondseweg and Schijndelseweg (see also story 5). Two Sherman tanks of the 1st Northampton Yeomanry are hit by so-called Panzerfauste and an 88 mm gun positioned in a meadow where Sint-Michielsgestel's fire station is now. But the opposition is soon cleared and after capturing some German soldiers and taking out the cannon, the men reach the bridge over the Dommel river opposite the now demolished monastery. This is blown up by the Germans at the very last moment. With a resounding bang, the bridge breaks into pieces and falls into the water of the Dommel.&nbsp;The 7th Black Watch are able to keep up with the advance of the tanks as the infantry ride along in Kangaroos, tanks without turrets. Bill Mosely of the Northamptonshire Yeomanry drives his Sherman tank in the vanguard towards Sint-Michielsgestel. The Sherman tank in front of Bill Mosely is hit and knocked out just before the built-up area of Sint-Michielsgestel. He suspects that there is a German observer in the church tower of Sint-Michielsgestel. So he fires at the tower with his tank. Moments later they enter the village, just too late to take the bridge over the Dommel. Nevertheless, Major Small of A Company of the Black Watch sends one of his platoons in boats across. There it establishes a small bridgehead. The German defenders are no longer strong enough to dislodge the Scots. The Black Watch manage to get two more companies across before 21:30 hours and secure the bridgehead so that a new bridge can be built by the engineers. This task is accomplished during the night and by 02:00 the whole battalion is across the Dommel. The current, modern bridge, the Thomas Rennie Bridge, is named after the division commander to commemorate this action. Das 7th Battalion Black Watch verlässt am 23. Oktober gegen 11.15 Uhr die Kloosterstraat in Schijndel und erreicht die Kreuzung Gemondsedijk, von wo aus das Bataillon gegen 14.00 Uhr weiterzieht, bis es in der Nähe von Sint-Michielsgestel an der T-Kreuzung Gemondseweg und Schijndelseweg auf die Deutschen trifft (siehe auch Geschichte 5). Zwei Sherman-Panzer der 1st Northampton Yeomanry werden von einer so genannten Panzerfaust und einem 88-mm-Geschütz getroffen, die auf einer Wiese positioniert sind, auf der sich jetzt die Feuerwache von Sint-Michielsgestel befindet. Der Widerstand wird jedoch bald aufgelöst, und nachdem die Männer einige deutsche Soldaten gefangen genommen und die Kanone ausgeschaltet haben, erreichen sie die Brücke über die Dommel gegenüber dem inzwischen zerstörten Kloster. Diese wird von den Deutschen im letzten Moment in die Luft gesprengt. Mit einem lauten Knall zerbricht die Brücke und stürzt in das Wasser der Dommel.Die 7th Black Watch kann mit dem Vormarsch der Panzer mithalten, während die Infanterie in Kangaroos, Panzern ohne Geschütztürme, mitfährt. Bill Mosely von der Northamptonshire Yeomanry fährt mit seinem Sherman-Panzer in der Vorhut in Richtung Sint-Michielsgestel. Der Sherman-Panzer vor Bill Mosely wird kurz vor dem bebauten Gebiet von Sint-Michielsgestel getroffen und ausgeschaltet. Er vermutet, dass sich im Kirchturm von Sint-Michielsgestel ein deutscher Beobachter befindet. Also feuert er mit seinem Panzer auf den Turm. Augenblicke später erreichen sie das Dorf, gerade zu spät, um die Brücke über die Dommel zu nehmen. Dennoch schickt Major Small von der A-Kompanie der Black Watch einen seiner Züge in Booten hinüber. Dort errichtet er einen kleinen Brückenkopf. Die deutschen Verteidiger sind nicht mehr stark genug, um die Schotten zu verdrängen. Der Black Watch gelingt es, bis 21:30 Uhr zwei weitere Kompanien hinüber zu bringen und den Brückenkopf zu sichern, damit die Ingenieure eine neue Brücke bauen können. Diese Aufgabe wird in der Nacht erledigt, und um 02:00 Uhr hat das gesamte Bataillon die Dommel überquert. Die heutige, moderne Brücke, die Thomas-Rennie-Brücke, ist nach dem Divisionskommandeur benannt, um an diese Aktion zu erinnern. Het 7e Bataljon Black Watch vertrekt op 23 oktober rond 11.15 uur vanaf de Kloosterstraat in Schijndel en bereikt het kruispunt aan de Gemondsedijk. &nbsp;Vanaf daar gaat het bataljon rond 14.00 uur verder tot het in gevecht raakt met de Duitsers bij Sint-Michielsgestel bij de t-splitsing Gemondseweg en Schijndelseweg. Twee Sherman tanks van het 1e Northampton Yeomanry worden getroffen door zogenaamde Panzerfauste en een 88 mm kanon dat staat opgesteld in een weiland waar nu de brandweerkazerne van Sint-Michielsgestel is. Maar de tegenstand wordt al snel opgeruimd en na het gevangennemen van enkele Duitse soldaten en het uitschakelen van het kanon bereiken de manschappen de brug over de Dommel tegenover het inmiddels afgebroken klooster. Die wordt op het allerlaatste moment door de Duitsers opgeblazen. Met een daverende klap breekt de brug in stukken en valt in het water van de Dommel.Het 7e Black Watch kan de opmars van de tanks goed bijhouden omdat de infanterie meerijdt in Kangaroo’s, tanks zonder koepels. Bill Mosely van de Northamptonshire Yeomanry rijdt met zijn Sherman tank in de voorhoede richting Sint-Michielsgestel. De Shermantank die voor Bill Mosely rijdt wordt net voor de bebouwde kom van Sint-Michielsgestel geraakt en uitgeschakeld. Hij vermoedt dan ook dat er een Duitse waarnemer in de kerktoren van Sint-Michielsgestel zit. Dus beschiet hij met zijn tank de toren. Even later rijden ze het dorp binnen, net te laat dus om de brug over de Dommel in te nemen. Desondanks stuurt Majoor Small van de A Compagnie van de Black Watch een van zijn pelotons in bootjes naar de overkant. Daar vestigt het een klein bruggenhoofd. De Duitse verdedigers zijn niet sterk genoeg meer om de Schotten te verjagen. Het lukt de Black Watch om voor 21.30 uur nog twee compagnies over te zetten en het bruggenhoofd veilig te stellen zodat er een nieuwe brug kan worden gebouwd. Ook dat lukt en om 02.00 uur is het hele bataljon over de Dommel. De huidige, moderne brug, de Thomas Renniebrug, is naar de divisiecommandant genoemd om deze actie te herdenken.

 Ein Wettlauf mit der Zeit Een race tegen de klok  A race against the clock

The inhabitants of Schijndel suffer Allied shelling in September and October 1944. This period came to be known as the ‘Garnet Weeks’. Nearby villages such as Sint-Oedenrode, Eerde and Veghel have already been liberated during Operation Market Garden. But Schijndel is still in German hands and lies in the front line for weeks. From late September 1944, young and old seek refuge in air-raid shelters and many residents are evacuated by the Germans to other villages, such as Boxtel and Den Dungen.&nbsp; In the Sisters of Charity's infirmary and nursing home, German occupiers set up a hospital for their wounded, and German soldiers frequent the place. This does not prevent the brave sisters from secretly sheltering American wounded as well. Allied pilots and crew members of (glider) planes that come down in the area were secretly taken to Lidwina Hospital by inhabitants of Gemonde and Schijndel. There, they are cared for by Mother Superior Sister Veronica. But German male nurses also take care of some captured American wounded, including glider pilot George Brennan, who crashed at Beek near Gemonde.After four nerve-wracking weeks, Monday 23 October 1944 dawns. Finally the liberators of Schijndel, the 5th Battalion Black Watch, arrive. Relieved, the hiding American Airbornes can go outside to smoke a cigarette with the British liberators. The statue De Kloek (mother hen) now stands in Verona Park. It recalls the protection offered by the sisters of the Lidwina convent during World War II. During the 1984 unveiling, pilot George Brennan poignantly expressed his profound thanks. He praised the courage and helpfulness of the sisters, who risked their own lives for him and many others.

Lidwina Airborne Black Watch 5th 

George Brennan at Huize Lidwina. 

At last a cigarette 

The inhabitants of Schijndel suffer Allied shelling in September and October 1944. This period came to be known as the ‘Garnet Weeks’. Nearby villages such as Sint-Oedenrode, Eerde and Veghel have already been liberated during Operation Market Garden. But Schijndel is still in German hands and lies in the front line for weeks. From late September 1944, young and old seek refuge in air-raid shelters and many residents are evacuated by the Germans to other villages, such as Boxtel and Den Dungen.&nbsp; In the Sisters of Charity's infirmary and nursing home, German occupiers set up a hospital for their wounded, and German soldiers frequent the place. This does not prevent the brave sisters from secretly sheltering American wounded as well. Allied pilots and crew members of (glider) planes that come down in the area were secretly taken to Lidwina Hospital by inhabitants of Gemonde and Schijndel. There, they are cared for by Mother Superior Sister Veronica. But German male nurses also take care of some captured American wounded, including glider pilot George Brennan, who crashed at Beek near Gemonde.After four nerve-wracking weeks, Monday 23 October 1944 dawns. Finally the liberators of Schijndel, the 5th Battalion Black Watch, arrive. Relieved, the hiding American Airbornes can go outside to smoke a cigarette with the British liberators. The statue De Kloek (mother hen) now stands in Verona Park. It recalls the protection offered by the sisters of the Lidwina convent during World War II. During the 1984 unveiling, pilot George Brennan poignantly expressed his profound thanks. He praised the courage and helpfulness of the sisters, who risked their own lives for him and many others. Die Einwohner von Schijndel werden im September und Oktober 1944 von den Alliierten beschossen. Dieser Zeitraum wurde als "Granatwochen" bekannt. Nahe gelegene Dörfer wie Sint-Oedenrode, Eerde und Veghel wurden bereits während der Operation Market Garden befreit. Aber Schijndel ist immer noch in deutscher Hand und liegt wochenlang in der Frontlinie. Ab Ende September 1944 suchen Jung und Alt Zuflucht in Luftschutzkellern, und viele Einwohner werden von den Deutschen in andere Dörfer wie Boxtel und Den Dungen evakuiert. Im Kranken- und Pflegeheim der Schwestern der Nächstenliebe richten die deutschen Besatzer ein Krankenhaus für ihre Verwundeten ein, und deutsche Soldaten suchen den Ort auf. Das hindert die tapferen Schwestern jedoch nicht daran, heimlich auch amerikanische Verwundete zu versorgen. Alliierte Piloten und Besatzungsmitglieder von (Segel-)Flugzeugen, die in der Gegend abstürzen, werden von Bewohnern von Gemonde und Schijndel heimlich ins Lidwina-Krankenhaus gebracht. Dort werden sie von der Mutter Oberin Schwester Veronika betreut. Aber auch deutsche Krankenpfleger kümmern sich um einige gefangene amerikanische Verwundete, darunter der Segelflieger George Brennan, der in Beek bei Gemonde abgestürzt ist.Nach vier nervenaufreibenden Wochen bricht der Montag, der 23. Oktober 1944, an. Endlich treffen die Befreier von Schijndel, das 5th Battalion Black Watch, ein. Erleichtert können die sich versteckenden amerikanischen Airbornes nach draußen gehen, um mit den britischen Befreiern eine Zigarette zu rauchen. Die Statue De Kloek (Mutterhenne) steht heute im Park von Verona. Sie erinnert an den Schutz, den die Schwestern des Klosters Lidwina während des Zweiten Weltkriegs boten. Bei der Enthüllung 1984 sprach der Pilot George Brennan seinen tiefen Dank aus. Er lobte den Mut und die Hilfsbereitschaft der Schwestern, die ihr eigenes Leben für ihn und viele andere riskierten. De inwoners van Schijndel gaan in september en oktober 1944 gebukt onder geallieerde beschietingen. Deze periode komt bekend te staan als de ‘Granaatweken’. Nabijgelegen dorpen als Sint-Oedenrode, Eerde en Veghel zijn al bevrijd tijdens Operatie Market Garden. Maar Schijndel is nog in Duitse handen en ligt wekenlang in de frontlinie. Vanaf eind september 1944 zoeken jong en oud hun toevlucht in schuilkelders en veel inwoners worden door de Duitsers geëvacueerd naar andere dorpen, zoals Boxtel en Den Dungen. &nbsp; In het zieken- en verpleeghuis van de Zusters van Liefde heeft de bezetter een hospitaal ingericht voor hun gewonden en Duitse soldaten komen&nbsp; hier dan ook veel over de vloer. Dit belet de dappere zusters niet om in het diepste geheim ook Amerikaanse gewonden onderdak te bieden. Geallieerde piloten en bemanningsleden van in de buurt neergekomen (zweef)vliegtuigen worden stiekem door inwoners uit Gemonde en Schijndel naar Huize Lidwina gebracht. Daar worden ze onder aanvoering van moeder-overste zuster Veronica verzorgd. Maar ook de Duitse verplegers verzorgen enkele gevangengenomen Amerikaanse gewonden, waaronder zweefvliegtuigpiloot George Brennan, die is neergestort bij de Beek in Gemonde.Na vier zenuwslopende weken breekt maandag 23 oktober 1944 aan. Eindelijk zijn daar de bevrijders van Schijndel, het 5e Bataljon Black Watch. Opgelucht kunnen de ondergedoken Amerikaanse Airbornes naar buiten om samen met de Britse bevrijders een sigaret te roken. In het Veronicapark staat nu het beeld De Kloek. Het herinnert aan de bescherming die de zusters van het Lidwinaklooster tijdens de Tweede Wereldoorlog boden. Tijdens de onthulling in 1984 spreekt piloot George Brennan op ontroerende wijze zijn diepe dank uit. Hij roemt de moed en hulpvaardigheid van de zusters, die hun eigen leven in de waagschaal legden voor hem en vele anderen.

 Endlich eine Zigarette  Eindelijk weer een sigaret At last a cigarette 

Around midnight on 22 October 1944, the 5/7th Battalion Gordon Highlanders attack Wijbosch. At 03.00 hours the report comes in that the positions have been secured. At 06.25 hours, the 5th Battalion Black Watch led by Lieutenant-Colonel Bill Bradford, together with the Sherman tanks of the 144th RAC, move towards Schijndel. They move behind an artillery barrage. A company manages to take the two mills of the Pegstukken at 07:30 hours. B Company captures the Janssen-de Wit factory. A and B Company suffer two casualties, unfortunately as a result of friendly fire. Meanwhile, Schijndel itself is shelled intensively to weaken any German resistance. Because of the smoke and dust of the artillery shelling, the leading companies lose their way. They have advanced a little too far south. As soon as the British artillery shelling stops and the clouds of smoke lift, to their amazement, their own commanding officer and his staff are suddenly in front of them, at Janssen-de Wit's factory (now demolished) in Plein 44. The simple reason: Bradford did take the right route through the exploding shells.Bill Bradford is a remarkable officer. During the fighting in May, April and June 1940 in France, as an officer in the 51st Highland Division, he is captured by the Germans near St-Valery. After nine days, he manages to escape and tries to cycle across the Pyrenees. He is captured again, this time by the French, and imprisoned in Vichy-France. Once more, he manages to escape again and hides on a boat and arrived in Algiers. In Algiers, he steals a small boat to sail to Gibraltar, without any experience whatsoever. A few weeks later, Bill Bradford is back in England. From 1943, he will start working for the General Staff in London regarding planning for D-Day in Normandy. On 6 June 1944, he is a liaison officer for US general Omar Bradley. After the bloody landing at Omaha Beach, where Bill Bradford is also present with the Americans, he works for General Bradley until 24 July 1944. He is then given command of the 5th Black Watch at Caen until the end of the war in Europe in 1945. After World War II, he commands some other British units until his retirement in 1959. After that, Bill Bradford keeps himself busy managing his estate, Kincardine Castle in Kincardine, until his death in 1996.

Hotel van Roessel (old Market square). 

Highlander Division in Schijndel. 

Jansen de Wit factory. 

Isn’t that our Commanding Officer?

Around midnight on 22 October 1944, the 5/7th Battalion Gordon Highlanders attack Wijbosch. At 03.00 hours the report comes in that the positions have been secured. At 06.25 hours, the 5th Battalion Black Watch led by Lieutenant-Colonel Bill Bradford, together with the Sherman tanks of the 144th RAC, move towards Schijndel. They move behind an artillery barrage. A company manages to take the two mills of the Pegstukken at 07:30 hours. B Company captures the Janssen-de Wit factory. A and B Company suffer two casualties, unfortunately as a result of friendly fire. Meanwhile, Schijndel itself is shelled intensively to weaken any German resistance. Because of the smoke and dust of the artillery shelling, the leading companies lose their way. They have advanced a little too far south. As soon as the British artillery shelling stops and the clouds of smoke lift, to their amazement, their own commanding officer and his staff are suddenly in front of them, at Janssen-de Wit's factory (now demolished) in Plein 44. The simple reason: Bradford did take the right route through the exploding shells.Bill Bradford is a remarkable officer. During the fighting in May, April and June 1940 in France, as an officer in the 51st Highland Division, he is captured by the Germans near St-Valery. After nine days, he manages to escape and tries to cycle across the Pyrenees. He is captured again, this time by the French, and imprisoned in Vichy-France. Once more, he manages to escape again and hides on a boat and arrived in Algiers. In Algiers, he steals a small boat to sail to Gibraltar, without any experience whatsoever. A few weeks later, Bill Bradford is back in England. From 1943, he will start working for the General Staff in London regarding planning for D-Day in Normandy. On 6 June 1944, he is a liaison officer for US general Omar Bradley. After the bloody landing at Omaha Beach, where Bill Bradford is also present with the Americans, he works for General Bradley until 24 July 1944. He is then given command of the 5th Black Watch at Caen until the end of the war in Europe in 1945. After World War II, he commands some other British units until his retirement in 1959. After that, Bill Bradford keeps himself busy managing his estate, Kincardine Castle in Kincardine, until his death in 1996. Gegen Mitternacht am 22. Oktober 1944 greift das 5/7th Battalion Gordon Highlanders Wijbosch an. Um 03.00 Uhr geht die Meldung ein, dass die Stellungen gesichert sind. Um 06.25 Uhr bewegt sich das 5. Bataillon Black Watch unter der Führung von Lieutenant-Colonel Bill Bradford zusammen mit den Sherman-Panzern des 144th RAC in Richtung Schijndel. Sie bewegen sich hinter einem Artilleriesperrfeuer. Einer Kompanie gelingt es um 07:30 Uhr, die beiden Mühlen von Pegstukken einzunehmen. Die B-Kompanie nimmt die Fabrik Janssen-de Wit ein. Die A- und die B-Kompanie erleiden zwei Verluste, leider durch eigenes Feuer. Inzwischen wird Schijndel selbst intensiv beschossen, um den deutschen Widerstand zu schwächen. Durch den Rauch und den Staub des Artilleriebeschusses verlieren die führenden Kompanien die Orientierung. Sie sind ein wenig zu weit nach Süden vorgedrungen. Sobald der britische Artilleriebeschuss aufhört und sich die Rauchwolken lichten, stehen zu ihrem Erstaunen plötzlich ihr eigener Kommandeur und sein Stab vor ihnen, in der (inzwischen abgerissenen) Fabrik von Janssen-de Wit in Plein 44. Der einfache Grund: Bradford hat den richtigen Weg durch die explodierenden Granaten genommen.Bill Bradford ist ein bemerkenswerter Offizier. Während der Kämpfe im Mai, April und Juni 1940 in Frankreich gerät er als Offizier der 51. Highland Division in der Nähe von St-Valery in deutsche Gefangenschaft. Nach neun Tagen gelingt ihm die Flucht und er versucht, mit dem Fahrrad die Pyrenäen zu überqueren. Er wird erneut gefangen genommen, dieses Mal von den Franzosen, und in Vichy-Frankreich inhaftiert. Erneut gelingt ihm die Flucht, er versteckt sich auf einem Boot und gelangt nach Algier. In Algier stiehlt er ein kleines Boot, um nach Gibraltar zu segeln, ohne jegliche Erfahrung zu haben. Ein paar Wochen später ist Bill Bradford wieder in England. Ab 1943 arbeitet er für den Generalstab in London an der Planung für den D-Day in der Normandie. Am 6. Juni 1944 ist er Verbindungsoffizier für den US-General Omar Bradley. Nach der blutigen Landung am Omaha Beach, bei der auch Bill Bradford mit den Amerikanern anwesend ist, arbeitet er bis zum 24. Juli 1944 für General Bradley. Danach erhält er das Kommando über die 5th Black Watch in Caen bis zum Ende des Krieges in Europa 1945. Nach dem Zweiten Weltkrieg befehligt er bis zu seiner Pensionierung im Jahr 1959 einige andere britische Einheiten. Danach widmet sich Bill Bradford bis zu seinem Tod im Jahr 1996 der Verwaltung seines Anwesens Kincardine Castle in Kincardine. Rond middernacht op 22 oktober 1944 valt het 5/7e Bataljon Gordon Highlanders Wijbosch aan. Om 03.00 uur komt de melding dat de posities veilig zijn gesteld. Om 06.25 uur vertrekt het 5e Bataljon Black Watch onder leiding van luitenant-kolonel Bill Bradford samen met de Sherman tanks van het 144e RAC in de richting van Schijndel. Ze trekken achter een artilleriebeschieting aan. De A-compagnie weet om 07.30 uur de twee molens van de Pegstukken in te nemen. B-compagnie verovert de fabriek van Janssen-de Wit. Bij de A en B-compagnie vallen twee doden, helaas door eigen vuur. Ondertussen wordt Schijndel zelf intensief beschoten om eventuele Duitse weerstand te verzwakken. Door de rook en stof van de artilleriebeschieting raken de voorste compagnies de weg kwijt. Ze zijn iets te ver naar het zuiden opgerukt. Zodra de Britse artilleriebeschieting ophoudt en de rookwolken optrekken staat, tot hun stomme verbazing, ineens hun eigen commandant met zijn staf voor hen, bij de fabriek van Janssen-de Wit (nu afgebroken) op Plein 44. De simpele reden: Bradford heeft wel de juiste route genomen dwars door de ontploffende granaten heen.&nbsp;Bill Bradford is een opmerkelijke officier. Tijdens de gevechten in mei, april en juni 1940 in Frankrijk wordt hij als officier van de 51st Highland Divisie door de Duitsers gevangengenomen in de buurt van St-Valery. Na negen dagen weet hij te ontsnappen en probeert over de Pyreneeën te fietsen. Hij wordt opnieuw gevangengenomen, nu door de Fransen, en gevangengezet in Vichy-Frankrijk. Ook daar weet hij weer te ontsnappen en verstopt zich op een boot en kwam aan in Algiers. In Algiers steelt hij een kleine boot om naar Gibraltar te zeilen, zonder enige ervaring. Enkele weken later is Bill Bradford weer terug in Engeland. Vanaf 1943 zal hij gaan werken voor de Generale Staf in London betreffende de planning voor D-Day in Normandië. Op 6 juni 1944 is hij verbindingsofficier voor de Amerikaanse generaal Omar Bradley. Na de bloedige landing op Omaha Beach, waar Bill Bradford ook aanwezig is met de Amerikanen, werkt hij tot 24 juli 1944 voor generaal Bradley. Daarna krijgt hij het bevel over het 5e Black Watch bij Caen tot aan het einde van de oorlog in Europa in 1945. Na de Tweede Wereldoorlog heeft hij het bevel over enkele andere Britse eenheden tot zijn pensionering in 1959. Daarna houdt Bill Bradford zich tot zijn overlijden in 1996 bezig met het beheren van zijn landgoed, Kincardine Castle in Kincardine.

 Ist das nicht unser kommandierender Offizier? Is dat onze commandant niet? Isn’t that our Commanding Officer?

The Scottish 51st Highland Division monument is unveiled on 23 October 1994 on Vlagheide. That year marks the 50th anniversary of the liberation of the area. The unveiling is attended by a large group of veterans. Ten years earlier, a trip by Scottish veterans also took place. The driving force behind these trips and the current memorial is Lieutenant General Sir Derek Lang, the last commander of the division. In 1944, during the liberation of North Brabant, he commanded the 5th Battalion of the Queen's Own Cameron Highlanders, which fought at Wijbosch and liberated Camp Vught and Waalwijk, among other places. It is a design by Scottish sculptor Alan Beattie Herriot. It is a bronze statue of a Dutch girl offering flowers to a Scottish Highlander in kilt with bagpipes. It stands on a block of granite from Scotland. A plaque lists the towns and villages the division liberated during Operations Colin (23 October - 1 November 1944) and Guy Fawkes (4-5 November 1944). It also features their motto in Gaelic, which reads: ‘La a bhlair's math na cairdean’. This means: On the day of battle, it is good to have friends. On 15 September 1996, the monument was moved and unveiled again in its present location. A hedge in the shape of their emblem (HD) was cut in front of the monument. From this acronym which could be seen on signposts wherever the division went during the war the Highlanders derived the nickname ‘Highway Decorators’. The monument symbolizes regained freedom and peace and is also in memory of all fallen Scottish soldiers. The communities liberated by the division during operations all received a replica of the statue in 1994.

51st Highland Division monument in Schijndel. 

51st Highland Division, British soldiers in Schijndel. 

Scottish liberators

The Scottish 51st Highland Division monument is unveiled on 23 October 1994 on Vlagheide. That year marks the 50th anniversary of the liberation of the area. The unveiling is attended by a large group of veterans. Ten years earlier, a trip by Scottish veterans also took place. The driving force behind these trips and the current memorial is Lieutenant General Sir Derek Lang, the last commander of the division. In 1944, during the liberation of North Brabant, he commanded the 5th Battalion of the Queen's Own Cameron Highlanders, which fought at Wijbosch and liberated Camp Vught and Waalwijk, among other places. It is a design by Scottish sculptor Alan Beattie Herriot. It is a bronze statue of a Dutch girl offering flowers to a Scottish Highlander in kilt with bagpipes. It stands on a block of granite from Scotland. A plaque lists the towns and villages the division liberated during Operations Colin (23 October - 1 November 1944) and Guy Fawkes (4-5 November 1944). It also features their motto in Gaelic, which reads: ‘La a bhlair's math na cairdean’. This means: On the day of battle, it is good to have friends. On 15 September 1996, the monument was moved and unveiled again in its present location. A hedge in the shape of their emblem (HD) was cut in front of the monument. From this acronym which could be seen on signposts wherever the division went during the war the Highlanders derived the nickname ‘Highway Decorators’. The monument symbolizes regained freedom and peace and is also in memory of all fallen Scottish soldiers. The communities liberated by the division during operations all received a replica of the statue in 1994. Das Denkmal der schottischen 51. Highland Division wird am 23. Oktober 1994 in Vlagheide enthüllt. In diesem Jahr wird der 50. Jahrestag der Befreiung des Gebiets begangen. An der Enthüllung nimmt eine große Gruppe von Veteranen teil. Zehn Jahre zuvor fand ebenfalls eine Reise schottischer Veteranen statt. Die treibende Kraft hinter diesen Reisen und dem heutigen Denkmal ist Generalleutnant Sir Derek Lang, der letzte Kommandeur der Division. Er befehligte 1944 bei der Befreiung von Nordbrabant das 5. Bataillon der Queen's Own Cameron Highlanders, das unter anderem in Wijbosch kämpfte und Camp Vught und Waalwijk befreite. Es handelt sich um einen Entwurf des schottischen Bildhauers Alan Beattie Herriot. Es handelt sich um eine Bronzestatue eines niederländischen Mädchens, das einem schottischen Highlander im Kilt mit Dudelsack Blumen überreicht. Sie steht auf einem Block aus schottischem Granit. Auf einer Gedenktafel sind die Städte und Dörfer aufgeführt, die die Division während der Operationen Colin (23. Oktober - 1. November 1944) und Guy Fawkes (4.-5. November 1944) befreit hat. Auf ihr ist auch ihr Motto in gälischer Sprache zu lesen, das lautet La a bhlair's math na cairdean". Dies bedeutet: Am Tag der Schlacht ist es gut, Freunde zu haben. Am 15. September 1996 wurde das Denkmal versetzt und an seinem jetzigen Standort wieder eingeweiht. Vor dem Denkmal wurde eine Hecke in Form ihres Wappens (HD) geschnitten. Von diesem Akronym, das während des Krieges überall auf den Schildern der Division zu sehen war, erhielten die Highlanders den Spitznamen "Highway Decorators". Das Denkmal symbolisiert die wiedergewonnene Freiheit und den Frieden und dient auch dem Gedenken an alle gefallenen schottischen Soldaten. Die Gemeinden, die von der Division während der Operationen befreit wurden, erhielten 1994 alle eine Nachbildung der Statue. Het monument van de Schotse 51st Highland Division&nbsp; wordt onthuld op 23 oktober 1994 op de Vlagheide. Dat jaar is de vijftigjarige herdenking van de bevrijding van de omgeving. De onthulling wordt bijgewoond door een&nbsp; grote groep veteranen. Tien jaar eerder vond er ook al een reis plaats van Schotse veteranen. Drijvende kracht achter deze reizen en het huidige monument is Luitenant-generaal Sir Derek Lang, de laatste commandant van de divisie. In 1944, bij de bevrijding van Noord-Brabant, voert hij het bevel over het 5e Bataljon Queen’s Own Cameron Highlanders, dat vecht bij Wijbosch en onder andere Kamp Vught en Waalwijk bevrijdt. Het is een ontwerp van Schotse beeldhouwer Alan Beattie Herriot. Het is een bronzen beeld van een Nederlands meisje dat bloemen aanbiedt aan een Schotse Highlander in kilt met doedelzak. Het staat op een blok van graniet uit Schotland. Op een plaquette staan de plaatsen opgesomd die de divisie heeft bevrijd in de operaties Colin (23 oktober – 1 november 1944) en Guy Fawkes (4-5 november 1944). Ook hun motto in het Gaelic staat erop en dat luidt: ‘La a bhlair's math na cairdean’. Dit betekent: Op de dag van een veldslag is het goed om vrienden te hebben.Op 15 september 1996 is het monument verplaatst en op zijn huidige plaats opnieuw onthuld. Voor het monument is een haag in de vorm van hun embleem (HD) geknipt. Aan dit symbool, dat overal waar de divisie langskwam op bordjes stond te lezen, ontleenden de Highlanders tijdens de oorlog de bijnaam ‘Highway Decorators’. Het monument staat symbool voor vrijheid en vrede, maar is vooral ter nagedachtenis aan alle gevallen Schotse militairen. De gemeentes die bevrijd zijn door de divisie tijdens de operaties hebben in 1994 allemaal een replica ontvangen van het beeld

 Schottische Befreier Schotse bevrijders Scottish liberators

To drive the enemy out of North Brabant for good in mid-October, British Field Marshal Montgomery devises a combined plan. The Canadian army will advance north to the Westhoek, the British west from ‘s-Hertogenbosch to Moerdijk. The Canadian attack is called Operation Suitcase, the British Operation Pheasant. The Canadians launch their attack on 20 October 1944; the British follow two days. The next day, the 51st Highland Division, of Major General Tom Rennie begins their attack. Their sub-operation is called Colin and begins between Eerde and Liempde. In Operation Colin, the German opponent, the 59. Infanterie Division of Lieutenant General Poppe, despite a numerical minority, has one advantage: the many streams and canals, such as the Dommel, the Afwateringskanaal near Boxtel and the Essche stroom.Operation Colin has two main axes. In the first, the 153rd Brigade will move from Eerde to Wijbosch and from there to the south-eastern part of Schijndel. At the same time, the 152nd Brigade will attack west towards De Dommel across a wide front, from Schijndel to Olland. Behind the first two brigades, the third, the 154th, is lined up on the Schijndel Heath in Kangaroos and Carriers. Kangaroos are Canadian RAM tanks, but without turrets, allowing the infantry to keep pace with the attacking tanks. This brigade is intended for the second phase. From Schijndel, it will advance to Sint-Michielsgestel. Additional support is provided by the Sherman tanks of the British 33rd Armoured Brigade.The attack begins on 23 October, an important date for the Highlanders. For it is the second commemoration of El Alamein, one of the turning points of World War II, and they see this as an auspicious omen. Indeed, the attack proceeds fairly well. The German troops are overrun and by evening the division has reached or even crossed the Dommel across a wide front. The monument in Wijbosch was unveiled in October 2024 in honour of the village's liberators. Here, the 5/7th Battalion Gordon Highlanders lost two men, the 5th Queens Own Cameron Highlanders fifteen and the 5th Black Watch a total of three.&nbsp;

The destroyed Sint Servatiuschurch in Wijbosch. 

Outline of the Cameron Highlanders attack. 

Black Watch of Gordoners for the church in Wijbosch. 

George Sands in 1945.

The start of Operation Colin

To drive the enemy out of North Brabant for good in mid-October, British Field Marshal Montgomery devises a combined plan. The Canadian army will advance north to the Westhoek, the British west from ‘s-Hertogenbosch to Moerdijk. The Canadian attack is called Operation Suitcase, the British Operation Pheasant. The Canadians launch their attack on 20 October 1944; the British follow two days. The next day, the 51st Highland Division, of Major General Tom Rennie begins their attack. Their sub-operation is called Colin and begins between Eerde and Liempde. In Operation Colin, the German opponent, the 59. Infanterie Division of Lieutenant General Poppe, despite a numerical minority, has one advantage: the many streams and canals, such as the Dommel, the Afwateringskanaal near Boxtel and the Essche stroom.Operation Colin has two main axes. In the first, the 153rd Brigade will move from Eerde to Wijbosch and from there to the south-eastern part of Schijndel. At the same time, the 152nd Brigade will attack west towards De Dommel across a wide front, from Schijndel to Olland. Behind the first two brigades, the third, the 154th, is lined up on the Schijndel Heath in Kangaroos and Carriers. Kangaroos are Canadian RAM tanks, but without turrets, allowing the infantry to keep pace with the attacking tanks. This brigade is intended for the second phase. From Schijndel, it will advance to Sint-Michielsgestel. Additional support is provided by the Sherman tanks of the British 33rd Armoured Brigade.The attack begins on 23 October, an important date for the Highlanders. For it is the second commemoration of El Alamein, one of the turning points of World War II, and they see this as an auspicious omen. Indeed, the attack proceeds fairly well. The German troops are overrun and by evening the division has reached or even crossed the Dommel across a wide front. The monument in Wijbosch was unveiled in October 2024 in honour of the village's liberators. Here, the 5/7th Battalion Gordon Highlanders lost two men, the 5th Queens Own Cameron Highlanders fifteen and the 5th Black Watch a total of three.&nbsp; Um den Feind Mitte Oktober endgültig aus Nordbrabant zu vertreiben, entwirft der britische Feldmarschall Montgomery einen gemeinsamen Plan. Die kanadische Armee wird nach Norden bis zur Westhoek vorstoßen, die britische nach Westen von 's-Hertogenbosch bis Moerdijk. Der kanadische Angriff wird Operation Suitcase genannt, der britische Operation Pheasant. Die Kanadier starten ihren Angriff am 20. Oktober 1944, die Briten folgen zwei Tage später. Am nächsten Tag beginnt die 51. Highland Division von Generalmajor Tom Rennie ihren Angriff. Ihre Teiloperation trägt den Namen Colin und beginnt zwischen Eerde und Liempde. In der Operation Colin wird der deutsche Gegner, die 59. Infanterie-Division von Generalleutnant Poppe, trotz zahlenmäßiger Unterlegenheit einen Vorteil: die vielen Flüsse und Kanäle, wie die Dommel, der Afwateringskanaal bei Boxtel und der Essche stroom.Die Operation Colin hat zwei Hauptachsen. In der ersten wird die 153. Brigade von Eerde nach Wijbosch und von dort in den südöstlichen Teil von Schijndel vorrücken. Gleichzeitig greift die 152. Brigade auf breiter Front von Schijndel bis Olland nach Westen in Richtung De Dommel an. Hinter den ersten beiden Brigaden wird die dritte, die 154., in der Schijndeler Heide in Kangaroos und Carriers aufgestellt. Bei den Kangaroos handelt es sich um kanadische RAM-Panzer, die jedoch keine Geschütztürme haben, so dass die Infanterie mit den angreifenden Panzern Schritt halten kann. Diese Brigade ist für die zweite Phase vorgesehen. Von Schijndel aus wird sie nach Sint-Michielsgestel vorrücken. Zusätzliche Unterstützung erhält sie von den Sherman-Panzern der britischen 33rd Armoured Brigade.Der Angriff beginnt am 23. Oktober, einem wichtigen Datum für die Highlanders. Denn es ist der zweite Gedenktag von El Alamein, einem der Wendepunkte des Zweiten Weltkriegs, und sie sehen dies als ein gutes Omen. In der Tat verläuft der Angriff ziemlich gut. Die deutschen Truppen werden überrannt, und am Abend hat die Division auf breiter Front die Dommel erreicht oder sogar überschritten. Das Denkmal in Wijbosch wurde im Oktober 2024 zu Ehren der Befreier des Dorfes enthüllt. Hier hat das 5/7th Battalion Gordon Highlanders zwei Männer verloren, die 5th Queens Own Cameron Highlanders fünfzehn und die 5th Black Watch insgesamt drei. Om de vijand medio oktober definitief uit Noord-Brabant te verjagen bedenkt de Britse veldmaarschalk Montgomery een gecombineerd plan. Het Canadese leger zal oprukken naar de Westhoek, het Britse vanaf ‘s-Hertogenbosch naar Moerdijk. De Canadese aanval heet Operatie Suitcase (Koffer), de Britse Operatie Pheasant (Fazant). De Canadezen gaan op 20 oktober 1944 van start, de Britten lanceren hun aanval op de Brabantse hoofdstad twee dagen later. Weer een dag later komt de 51e Highland Divisie, van Generaal-majoor Tom Rennie in actie. Hun deeloperatie heet Colin en begint tussen Eerde en Liempde. Bij Operatie Colin heeft de Duitse tegenstander, de 59. Infanteriedivison van Luitenant-generaal Poppe, ondanks een numerieke minderheid, een voordeel: de vele stroompjes en kanalen, zoals de Dommel, het Afwateringskanaal bij Boxtel en de Essche stroom.Operatie Colin kent twee hoofdrichtingen. In de eerste gaat de 153e Brigade vanaf Eerde naar Wijbosch en vandaar naar het zuidoostelijke deel van Schijndel. Tegelijk zal de 152e Brigade over een breed front, van Schijndel tot Olland, naar het westen aanvallen in de richting van De Dommel. Achter de eerste twee brigades staat de derde, de 154e, opgesteld op de Schijndelse Heide in Kangaroo’s en Carriers. Kangaroo’s zijn Canadese tanks, maar dan zonder koepel, bedoeld om de infanterie snel met de aanvallende tanks te laten oprukken. Deze brigade is bedoeld voor de tweede fase. Vanuit Schijndel zal zij oprukken naar Sint-Michielsgestel. Als extra ondersteuning staan de Sherman tanks van de Britse 33rd Armoured Brigade klaar.De aanval begint op 23 oktober, een belangrijke datum voor de Highlanders. Het is namelijk de tweede herdenking van El Alamein, een van de keerpunten van de Tweede Wereldoorlog, en dat zien ze als een gunstig voorteken. De aanval verloopt inderdaad tamelijk voorspoedig. De Duitse troepen worden overrompeld en ’s avonds heeft de divisie over een breed front de Dommel bereikt of is de rivier zelfs al overgestoken. Het monument in Wijbosch is in oktober 2024 onthuld en eert de bevrijders van het dorp. Hier verloor het 5/7e Bataljon Gordon Highlanders twee manschappen, Het 5e Queens Own Cameron Highlanders vijftien en het 5e Black Watch in totaal drie.&nbsp;

 Der Beginn der Operation Colin De start van Operatie Colin  The start of Operation Colin

Writing about the location where the bomber had crashed at 00:48 on the night of 10 to 11 April 1942, the Mayor of Beers said: “The aircraft was completely shattered and was found approximately 300 metres south-west of the Beers-Mill road on rye fields”. The aircraft and its crew were part of the Polish 301 Squadron. This Squadron had been established in England and was manned by Polish soldiers who had emigrated from their homeland in 1939.The aircraft had taken off from its home base at Hemswell at 22:07 with the German city of Essen as its target. However, German night fighters were patrolling over the Netherlands for defence. The very experienced Hauptmann Werner Streib of Nachtjagdgeschwader 1 was guided towards Wellington Z1333 by a so-called Jagerleitoffizier, who used radar. After Streib had sighted the aircraft himself, he took up a position below and behind the Wellington and fired his on-board weapons. A fire broke out immediately and the crew decided to abandon the aircraft with their parachutes.Pilot Officer J. Wasilewski, co-pilot Flying Officer F. Burszewski, navigator Squadron Leader K. Przykorski and gunners Sergeant S. Mucha and Sergeant L. Blach landed safely but were immediately taken prisoner. All survived the war.Radio operator Sergeant Marian Henryk Zawodny also landed safely, but managed to escape the German forces. Little is known about his route in the Netherlands, but in May he was in Mellet (Belgium) and in June in Brussels. On 22 1942 June he left for France with a few other ‘evaders’. They managed to reach and cross the French Pyrenees, ending up in neutral Spain. On 18 August Zawodny left Gibraltar and landed in England the next day. He did not return to Poland after the war and died in Canada in 1993.

Wellington 301 Squadron

Mucha

Wasilewsk

Zawodny

Burszews

Blach

Przykorsk

Wellington bomber intercepted

Writing about the location where the bomber had crashed at 00:48 on the night of 10 to 11 April 1942, the Mayor of Beers said: “The aircraft was completely shattered and was found approximately 300 metres south-west of the Beers-Mill road on rye fields”. The aircraft and its crew were part of the Polish 301 Squadron. This Squadron had been established in England and was manned by Polish soldiers who had emigrated from their homeland in 1939.The aircraft had taken off from its home base at Hemswell at 22:07 with the German city of Essen as its target. However, German night fighters were patrolling over the Netherlands for defence. The very experienced Hauptmann Werner Streib of Nachtjagdgeschwader 1 was guided towards Wellington Z1333 by a so-called Jägerleitoffizier, who used radar. After Streib had sighted the aircraft himself, he took up a position below and behind the Wellington and fired his on-board weapons. A fire broke out immediately and the crew decided to abandon the aircraft with their parachutes.Pilot Officer J. Wasilewski, co-pilot Flying Officer F. Burszewski, navigator Squadron Leader K. Przykorski and gunners Sergeant S. Mucha and Sergeant L. Blach landed safely but were immediately taken prisoner. All of them survived the Second World War.Radio operator Sergeant Marian Henryk Zawodny also landed safely, but managed to escape the German forces. Little is known about his route in the Netherlands, but in May 1942 he was in Mellet in Belgium and in June in Brussels. On 22 June 1942 he left for France with a few other ‘evaders’. They managed to reach and cross the French Pyrenees, ending up in neutral Spain. On 18 August Zawodny left Gibraltar and landed in England the next day. He did not return to Poland after the war and died in Canada in 1993. "Das Flugzeug war völlig zertrümmert und wurde etwa 300 Meter südwestlich der Straße Beers-Mill in den Roggenfeldern gefunden", schrieb der Bürgermeister von Beers über die Stelle, an der ein zweimotoriger Vickers-Wellington-Bomber in der Nacht vom 10. auf den 11. April 1942 um 00:48 Uhr abgestürzt war. Das Flugzeug und seine Besatzung gehörten zum polnischen 301. Jagdgeschwader. Diese Staffel war in England aufgestellt worden und bestand aus polnischen Soldaten, die 1939 aus ihrem Heimatland ausgewandert waren.Das Flugzeug war um 22:07 Uhr von seinem englischen Heimatflughafen Hemswell aus gestartet und hatte die deutsche Stadt Essen als Ziel. Allerdings patrouillierten deutsche Nachtjäger zur Verteidigung Deutschlands über den Niederlanden. Der sehr erfahrene Hauptmann Werner Streib vom Nachtjagdgeschwader 1 wurde von einem so genannten Jägerleitoffizier, der das Radar benutzte, zur Wellington Z1333 geführt. Nachdem Streib das Flugzeug selbst gesichtet hatte, bezog er unter und hinter der Wellington Stellung und feuerte seine Bordwaffen ab. Sofort brach ein Feuer aus, und die Besatzung beschloss, das Flugzeug mit Fallschirmen zu verlassen.Fliegeroffizier J. Wasilewski, Co-Pilot Oberleutnant F. Burszewski, der Navigator und Geschwaderführer K. Przykorski und die Kanoniere und Feldwebel S. Mucha und L. Blach landeten sicher, wurden aber sofort gefangen genommen. Alle von ihnen überlebten den Zweiten Weltkrieg.Der Funkerfeldwebel Marian Henryk Zawodny landete ebenfalls sicher, konnte aber den deutschen Soldaten entkommen. Über seine Route in den Niederlanden ist wenig bekannt, aber im Mai 1942 befand er sich in Mellet in Belgien und im Juni in Brüssel. Am 22. Juni 1942 brach er mit einigen anderen "Ausbrechern" nach Frankreich auf. Es gelang ihnen, die französischen Pyrenäen zu erreichen und zu überqueren und schließlich im neutralen Spanien zu landen. Am 18. August verließ Zawodny Gibraltar und landete am nächsten Tag in England. Nach dem Krieg kehrte er nicht mehr nach Polen zurück und starb 1993 in Kanada. “Het vliegtuig was totaal versplinterd en werd aangetroffen ongeveer 300 meter ten zuid-westen van de weg Beers-Mill op percelen roggeveld”, dit schreef de burgemeester van Beers over de locatie waar in de nacht van 10 op 11 april 1942 om 00:48 uur een tweemotorige Vickers Wellington bommenwerper was neergestort. Toestel en bemanning maakten deel uit van het Poolse 301 Squadron. Dit Squadron was opgericht in Engeland en werd bemand door Poolse soldaten die in 1939 vanuit hun vaderland waren uitgeweken.&nbsp;Het toestel was om 22:07 uur opgestegen van de thuisbasis Hemswell met de Duitse stad Essen als doelwit. Duitse nachtjagers patrouilleerden echter ter verdediging boven Nederland. De zeer ervaren Hauptmann Werner Streib van Nachtjagdgeschwader 1 werd door een zogenaamde Jagerleitoffizier, die gebruikt maakte van radar, richting Wellington Z1333 geleid. Nadat Streib het toestel zelf had waargenomen, nam hij een positie onder en achter de Wellington in en vuurde met zijn boordwapens. Er brak direct brand uit en de bemanning besloot het toestel met hun parachutes te verlaten.&nbsp;&nbsp;Piloot Pilot Officer J. Wasilewski, tweede piloot Flying Officer F. Burszewski, navigator Squadron Leader K. Przykorski en boordschutters Sergeant S. Mucha en Sergeant L. Blach landden veilig maar werden direct krijgsgevangen gemaakt. Allen overleefden de oorlog.&nbsp;&nbsp;Radiotelegrafist Sergeant Marian Henryk Zawodny landde eveneens veilig, maar wist aan de Duitse troepen te ontkomen. Over zijn route in Nederland is weinig bekend, maar in mei was hij in Mellet (Belgie) en in juni in Brussel. Op 22 juni vertrok hij met enkele andere ‘evaders’ naar Frankrijk. Het lukte hen de Franse Pyreneeën te bereiken en over te steken zodat ze in het neutrale Spanje terecht kwamen. Op 18 augustus verliet Zawodny Gibraltar en landde de volgende dag in Engeland. Hij zou na de oorlog niet meer naar Polen terugkeren en overleed in Canada in 1993.&nbsp; "Samolot był całkowicie rozbity i został znaleziony około 300 metrów na południowy zachód od drogi Beers-Mill na polach żyta", napisał burmistrz Beers o miejscu, w którym dwusilnikowy bombowiec Vickers Wellington rozbił się o godzinie 00:48 w nocy z 10 na 11 kwietnia 1942 roku. Samolot i jego załoga należeli do polskiego 301 Dywizjonu. Dywizjon ten został założony w Anglii, a jego załogę stanowili polscy żołnierze, którzy wyemigrowali z ojczyzny w 1939 roku.Samolot wystartował ze swojej bazy w Hemswell o 22:07, a jego celem było niemieckie miasto Essen. Jednak niemieckie nocne myśliwce patrolowały Holandię w celu obrony. Bardzo doświadczony Hauptmann Werner Streib z Nachtjagdgeschwader 1 został naprowadzony na Wellingtona Z1333 przez tak zwanego Jagerleitoffiziera, który używał radaru. Po tym, jak Streib sam dostrzegł samolot, zajął pozycję pod i za Wellingtonem i wystrzelił z broni pokładowej. Natychmiast wybuchł pożar i załoga zdecydowała się opuścić samolot na spadochronach.Pilot J. Wasilewski, drugi pilot F. Burszewski, nawigator K. Przykorski oraz strzelcy sierżant S. Mucha i sierżant L. Blach wylądowali bezpiecznie, ale natychmiast dostali się do niewoli. Wszyscy przeżyli wojnę.Radiooperator sierż. Marian Henryk Zawodny również wylądował bezpiecznie, ale zdołał uciec Niemcom. Niewiele wiadomo o jego drodze w Holandii, ale w maju był w Mellet (Belgia), a w czerwcu w Brukseli. 22 czerwca wyruszył do Francji wraz z kilkoma innymi "uciekinierami". Udało im się dotrzeć i przekroczyć francuskie Pireneje, kończąc w neutralnej Hiszpanii. 18 sierpnia Zawodny opuścił Gibraltar i następnego dnia wylądował w Anglii. Po wojnie nie wrócił do Polski i zmarł w Kanadzie w 1993 roku.

 Wellington-Bomber abgefangen Wellington bommenwerper onderschept  Przechwycony bombowiec Wellington Wellington bomber intercepted

On to Germany In early April 1945, the First Canadian Army crossed the Rhine and the liberation of the eastern and northern Netherlands began. The 1st Polish Armoured Division of Major General Stanisław Maczek was still in the vicinity of Breda, and on 6 April, Maczek was told that he needed to join the Canadian advance. All vehicles were checked and refuelled, the equipment was put in order and the tanks were loaded onto low loaders. The long journey to the Achterhoek began on 8 April at 08:00.Departure The leading group was formed by the 1st Infantry Battalion, the Bergjagers van Podhalen. The rear guards were an artillery division and the headquarters. They did not leave until 14:00. The journey took a total of eighteen hours. An impressive, almost endless column of vehicles drove along the roads of Brabant from Breda via Tilburg and 's-Hertogenbosch to Grave. After crossing the river Maas, the division travelled on to Rees, where it crossed the river Rhine on its way to the new assembly area.A huge column Maczek’s division was still not at full strength but rather 90 percent and had almost 14,000 men. It has approximately 4,000 vehicles, from light motorcycles and jeeps to gigantic low loaders. From head to tail, the vehicles formed a column of about a hundred kilometres. It took six hours for them to pass a single location. No wonder that the civilians along the road everywhere stood open-mouthed and deeply impressed by the equipment that the Allies could throw into the battle.’s-Hertogenbosch clogged On the way, the Polish troops passed several bottlenecks, one of the worst being the Vughter bridge over the river Dommel at the Wilhelminapark. A so-called Bailey bridge (temporary bridge) had been built there because the German forces had partially blown up the original bridge during the liberation. The Royal Netherlands Marechaussee military had their hands full to keep the procession on track, and all Allied and civilian traffic in and around 's-Hertogenbosch came to a standstill. It took until late that night before the last Polish vehicle left the Brabant capital and peace returned.

A Humber vehicle rides through the city. 

The Baileybridge, just after the liberation

Convoy of Allied trucks on the Spinhuiswal. 

The Baileybridge

A giant procession through the capital of Brabant

On to Germany In early April 1945, the First Canadian Army crossed the Rhine and the liberation of the eastern and northern Netherlands began. The 1st Polish Armoured Division of Major General Stanisław Maczek was still in the vicinity of Breda, and on 6 April, Maczek was told that he needed to join the Canadian advance. All vehicles were checked and refuelled, the equipment was put in order and the tanks were loaded onto low loaders. The long journey to the Achterhoek began on 8 April at 08:00.Departure The leading group was formed by the 1st Infantry Battalion, the Polish Highland Rifle Battalion. The rear guards were an artillery division and the headquarters. They did not leave until 14:00. The journey took a total of eighteen hours. An impressive, almost endless column of vehicles drove along the roads of Brabant from Breda via Tilburg and 's-Hertogenbosch to Grave. After crossing the river Maas, the division travelled on to Rees, where it crossed the river Rhine on its way to the new assembly area.A huge column Maczek’s division was still not at full strength but rather 90 percent and had almost 14,000 men. It has approximately 4,000 vehicles, from light motorcycles and jeeps to gigantic low loaders. From head to tail, the vehicles formed a column of about a hundred kilometres. It took six hours for them to pass a single location. No wonder that the civilians along the road everywhere stood open-mouthed and deeply impressed by the equipment that the Allies could throw into the battle.’s-Hertogenbosch clogged On the way, the Polish troops passed several bottlenecks, one of the worst being the Vughter bridge over the river Dommel at the Wilhelminapark. A so-called Bailey bridge (temporary bridge) had been built there because the German forces had partially blown up the original bridge during the liberation. The Royal Netherlands Marechaussee military had their hands full to keep the procession on track, and all Allied and civilian traffic in and around 's-Hertogenbosch came to a standstill. It took until late that night before the last Polish vehicle left the Brabant capital and peace returned. Weiter nach Deutschland Anfang April 1945 überquerte die 1. Kanadische Armee den Rhein, womit die Befreiung der östlichen und nördlichen Niederlande begann. Die 1. polnische Panzerdivision von Generalmajor Stanisław Maczek befand sich zu der Zeit noch in der Nähe von Breda. Am 6. April 1945 wurde Maczek mitgeteilt, dass er und seine Truppen sich dem kanadischen Vormarsch anschließen müssen. Alle Fahrzeuge wurden überprüft und aufgetankt, die Ausrüstung in Ordnung gebracht und die Panzer auf Tieflader verladen. Die lange Reise nach Achterhoek begann am 8. April um acht Uhr morgens.Die Abreise Die Gruppe an der Spitze war das 1. Infanteriebataillon, das polnische Hochland-Schützenbataillon. Die Nachhut bildeten eine Artilleriedivision und das Hauptquartier, die erst um zwei Uhr nachmittags aufbrachen. Die Fahrt würde insgesamt achtzehn Stunden dauern. Eine beeindruckende, schier endlose Fahrzeugkolonne fuhr über die Straßen von Nordbrabant, von Breda über Tilburg und 's-Hertogenbosch nach Grave. Nach der Überquerung der Maas fuhr die Division weiter nach Rees, wo sie auf dem Weg zum neuen Sammelplatz den Rhein überquerte.Eine riesige Kolonne Die Division von Maczek war noch nicht vollzählig, erst zu 90 Prozent, aber sie war fast 14.000 Mann stark. Sie verfügte über etwa 4.000 Fahrzeuge, von leichten Motorrädern und Jeeps bis hin zu riesigen Tiefladern. Von der Spitze bis zum Ende bildeten die Fahrzeuge eine Kolonne von etwa hundert Kilometern Länge. Es dauerte sechs Stunden, eine einzige Ortschaft vollständig zu passieren. Kein Wunder, dass die Zivilistinnen und Zivilisten entlang der Straße überall mit offenen Mündern dastanden und tief beeindruckt waren von der Ausrüstung, die die Alliierten vermochten in die Schlacht zu werfen.'s-Hertogenbosch ist verstopft Unterwegs kamen die polnischen Truppen an mehreren Engpässen vorbei, von denen einer der schlimmsten die Vughter-Brücke über die Dommel am Wilhelminapark war. Hier gab es eine sogenannte Bailey-Brücke (eine provisorische Brücke), weil die deutschen Truppen die ursprüngliche Brücke während der Befreiung teilweise gesprengt hatten. Die Mitglieder der niederländischen Königlichen Militärpolizei (die sogenannten Marechaussees) hatten alle Hände voll zu tun, um die Prozession auf Kurs zu halten, und der gesamte alliierte und zivile Verkehr in und um 's-Hertogenbosch kam durch diese Truppenverlegung zum Erliegen. Es dauerte bis spät in die Nacht, bis das letzte polnische Fahrzeug die brabantische Hauptstadt verlassen hatte und wieder Ruhe eingekehrt war. Op naar Duitsland Begin april 1945 is het First Canadian Army de Rijn overgestoken en begint de bevrijding van Oost- en Noord-Nederland. De 1e Poolse Pantserdivisie van generaal-majoor Stanisław Maczek bevindt zich dan nog in de omgeving van Breda. Op 6 april krijgt Maczek te horen dat hij zich bij de Canadese opmars moet voegen. Alle voertuigen worden nagekeken en bijgetankt, de uitrusting wordt op orde gebracht en de tanks worden op diepladers gezet. De lange reis naar de Achterhoek begint op 8 april om acht uur ’s ochtends.Vertrek De kopgroep wordt gevormd door het 1e Infanteriebataljon, de Bergjagers van Podhalen. Hekkensluiters zijn een artillerie-afdeling en het hoofdkwartier. Zij vertrekken pas om twee uur ’s middags. De reis zal in totaal achttien uur gaan duren. Een indrukwekkende, schier eindeloze, kolonne voertuigen rijdt over de Brabantse wegen vanaf Breda via Tilburg en ‘s-Hertogenbosch naar Grave. Na het oversteken van de Maas reist de divisie verder naar Rees waar de Rijn wordt gepasseerd op weg naar het nieuwe verzamelgebied.Een enorme kolonne Maczek’s divisie is nog altijd niet op volle sterkte, maar zit op 90 procent en telt bijna 14.000 man. Ze beschikt over ongeveer 4.000 voertuigen, van lichte motoren en jeeps tot gigantische diepladers. Van kop tot staart vormen de voertuigen een kolonne van zo’n honderd kilometer. Het duurt zes uur voor ze een locatie zijn gepasseerd. Geen wonder dat de burgers langs de weg overal met open mond staan te kijken en diep onder de indruk zijn van het materieel dat de geallieerden in de strijd kunnen werpen.’s-Hertogenbosch verstopt Onderweg passeren de Polen enkele bottlenecks waarvan een van de ergste de Vughter brug is over de Dommel bij het Wilhelminapark. Hier ligt een zogenaamde Baileybrug omdat de Duitsers tijdens de bevrijding de oorspronkelijke brug gedeeltelijk hebben opgeblazen. Marechaussees hebben de handen vol om de stoet in goede banen te leiden en al het geallieerde en burgerverkeer in en rond ’s-Hertogenbosch komt tot stilstand. Het duurt tot laat in de nacht voor het laatste Poolse voertuig de Brabantse hoofdstad heeft verlaten en rust is weergekeerd. Dalej do Niemiec Na początku kwietnia 1945 r. Pierwsza Armia Kanadyjska przekroczyła Ren i rozpoczęło się wyzwalanie wschodniej i północnej Holandii. 1 Polska Dywizja Pancerna generała dywizji Stanisława Maczka wciąż znajdowała się w okolicach Bredy. 6 kwietnia Maczek został poinformowany, że musi dołączyć do kanadyjskiego natarcia. Wszystkie pojazdy zostały sprawdzone i zatankowane, sprzęt uporządkowany, a czołgi załadowane na naczepy niskopodwoziowe. Długa podróż do Achterhoek rozpoczęła się 8 kwietnia o ósmej rano.Wyjazd Czołową grupę tworzył 1. batalion piechoty, Bergjagers van Podhalen. Straż tylną stanowił dywizjon artylerii i dowództwo. Wyruszyli dopiero o drugiej po południu. Podróż miała zająć łącznie osiemnaście godzin. Imponująca, niemal niekończąca się kolumna pojazdów jechała drogami Brabancji z Bredy przez Tilburg i 's-Hertogenbosch do Grave. Po przekroczeniu rzeki Maas dywizja udała się do Rees, gdzie przekroczyła Ren w drodze do nowego miejsca zbiórki.Ogromna kolumna Dywizja Maczka wciąż nie jest w pełni sił, ale w 90 procentach i liczy prawie 14 000 ludzi. Posiada około 4000 pojazdów, od lekkich motocykli i jeepów po gigantyczne naczepy niskopodwoziowe. Od czoła do końca, pojazdy tworzą kolumnę o długości około stu kilometrów. Przejechanie jednej lokalizacji zajmuje im sześć godzin. Nic dziwnego, że cywile wzdłuż drogi wszędzie stoją z otwartymi ustami i są pod ogromnym wrażeniem sprzętu, który alianci mogą rzucić do bitwy.'s-Hertogenbosch zatkane Po drodze Polacy mijają kilka wąskich gardeł, z których jednym z najgorszych jest most Vughter nad rzeką Dommel w Wilhelminapark. W tym miejscu znajduje się tak zwany most Baileya, ponieważ Niemcy częściowo wysadzili oryginalny most podczas wyzwolenia. Marechaussees mają pełne ręce roboty, aby utrzymać procesję na torze, a ruch aliancki i cywilny w 's-Hertogenbosch i okolicach zatrzymuje się. Dopiero późno w nocy ostatni polski pojazd opuścił stolicę Brabancji i powrócił spokój.

 Eine riesige Prozession durch die Hauptstadt von Nordbrabant Een haast eindeloze stoet voertuigen dendert door de Brabantse hoofdstad. Niemal niekończąca się procesja pojazdów przetacza się przez stolicę Brabancji A giant procession through the capital of Brabant

Close to the front line The modern-day municipality of Heusden was liberated on 5 November 1944 by the 51st (Highland) Division. The Scottish unit left for the De Peel region the next day, and the guarding of the region was taken over by Canadian and Polish troops who took turns. The enemy was on the other side of the Maas river, less than a kilometre away. The places located in liberated territory near the water were therefore regularly shelled from the Land van Heusden en Altena. Houses were badly damaged and civilians killed. Eventually, the situation became untenable.Evacuation At the end of December 1944, Heusden and the surrounding villages were the responsibility of a Polish battalion, the Bergjagers van Podhalen. On New Year's Eve of 1944, the commander decided it had become too dangerous for the civilians: Heusden, Herpt and Hedikhuizen had to be evacuated. The residents left for Drunen, Elshout and Vlijmen, with a few people allowed to stay behind to take care of the cattle. Pastor Gründemann from Hedikhuizen also stayed behind: he held church services in Jan van Dal's billiard room. Many Polish soldiers, almost all of them devout Catholics, also attended the services, as did those who stayed behind from Herpt.Return From 5 May 1945, residents returned to Herpt and hardly recognised their own homes anymore. The houses were neglected and dirty, and many household items had been destroyed and stolen by soldiers, fellow villagers and strangers. In Herpt, the reformed church was so badly damaged that it could no longer be restored, whilst the Catholic church was being renovated.The church On 5 November 2023, an information board was unveiled on the site of the Trudo Church in Herpt, which had been blown up 79 years earlier by the retreating German troops. The had been one of the oldest churches in the Netherlands. Since 1148, the originally Catholic church had determined the silhouette of the village, and after the Reformation in 1610 had become the Protestant church of Herpt.

Polish soldiers near the Maasdijk

The information panel

Polish lookout near Bergsche Maas

The remains of the Ludokerk, blown up on November 5. 

Trudo Church and evacuation of local residents

Close to the front line The modern-day municipality of Heusden was liberated on 5 November 1944 by the 51st (Highland) Division. The Scottish unit left for the De Peel region the next day, and the guarding of the region was taken over by Canadian and Polish troops who took turns. The enemy was on the other side of the Maas river, less than a kilometre away. The places located in liberated territory near the water were therefore regularly shelled from the Land van Heusden en Altena. Houses were badly damaged and civilians killed. Eventually, the situation became untenable.Evacuation At the end of December 1944, Heusden and the surrounding villages were the responsibility of a Polish unit, the Highland Rifle Battalion. On New Year's Eve of 1944, the commander decided it had become too dangerous for the civilians: Heusden, Herpt and Hedikhuizen had to be evacuated. The residents left for Drunen, Elshout and Vlijmen, with a few people allowed to stay behind to take care of the cattle. Pastor Gründemann from Hedikhuizen also stayed behind: he held church services in Jan van Dal's billiard room. Many Polish soldiers, almost all of them devout Catholics, also attended the services, as did those who stayed behind from Herpt.Return From 5 May 1945, residents returned to Herpt and hardly recognised their own homes anymore. The houses were neglected and dirty, and many household items had been destroyed and stolen by soldiers, fellow villagers and strangers. In Herpt, the reformed church was so badly damaged that it could no longer be restored, whilst the Catholic church was being renovated.The church On 5 November 2023, an information board was unveiled on the site of the Trudo Church in Herpt, which had been blown up 79 years earlier by the retreating German troops. The had been one of the oldest churches in the Netherlands. Since 1148, the originally Catholic church had determined the silhouette of the village, and after the Reformation in 1610 had become the Protestant church of Herpt. Nahe der Frontlinie Die heutige Gemeinde Heusden wurd am 5. November 1944 von der 51. (Highland) Division befreit. Die Schotten zogen am nächsten Tag zum Peel und die Bewachung der Region wurde abwechselnd von kanadischen und polnischen Truppen übernommen. Die deutschen Einheiten befanden sich auf der anderen Seite der Maas, weniger als einen Kilometer entfernt. Die Orte in den befreiten Gebieten in der Nähe des Wassers wurden daher regelmäßig aus dem Gebiet Land von Heusden und Altena beschossen. Die Häuser wurden schwer beschädigt und zahlreiche Zivilistinnen und Zivilisten getötet. Schließlich wurde die Situation unhaltbar.Die Evakuierung Ende Dezember 1944 wurden Heusden und die umliegenden Dörfer von einer polnischen Einheit, dem Hochland-Schützenbataillon, eingenommen. In der Silvesternacht 1944 beschloss der Kommandeur, dass es für die Zivilbevölkerung zu gefährlich geworden war. Die Ortschaften Heusden, Herpt und Hedikhuizen mussten evakuiert werden. Die Bewohnerinnen und Bewohner flohen nach Drunen, Elshout und Vlijmen. Einige wenige Menschen durften zurückbleiben, um das Vieh zu versorgen. Auch Pastor Gründemann aus Hedikhuizen blieb zurück. Er hielt die Gottesdienste im Billardzimmer von Jan van Dal ab. Viele polnische Soldaten, fast alle gläubige Katholiken, nahmen an den Gottesdiensten teil, ebenso wie die zurückgebliebenen Bewohnerinnen und Bewohner aus Herpt.Die Rückkehr Als die Einwohnerinnen und Einwohner nach dem 5. Mai 1945 nach Herpt zurückkehren, erkannten sie ihre eigenen Häuser kaum wieder, denn diese waren verwahrlost und schmutzig. Außerdem war viel Hausrat zerstört und von Soldaten, Mitbewohnern und Fremden gestohlen worden. In der Ortschaft Herpt war die reformierte Kirche so stark beschädigt, dass sie nicht mehr restauriert werden konnte, während die katholische Kirche renoviert wurde.Die Kirche Die Informationstafel wurde am 5. November 2023 an der Stelle der Trudo-Kirche enthüllt, die 79 Jahre zuvor von den sich zurückziehenden deutschen Truppen gesprengt worden war. Die Trudo-Kirche war eines der ältesten Gotteshäuser in den Niederlanden. Seit 1148 bestimmte die ursprünglich katholische Kirche die Silhouette des Dorfes. Nach der Reformation wurde sie im Jahr 1610 zur protestantischen Kirche von Herpt. Vlakbij de frontlijn De huidige gemeente Heusden wordt op 5 november 1944 bevrijd door de 51e (Highland) Divisie. De Schotten vertrekken de volgende dag naar de Peel en de bewaking van de streek wordt bij toerbeurt overgenomen door Canadese en Poolse troepen. De vijand zit aan de overkant van de Maas, op minder dan een kilometer afstand. De plaatsen in bevrijd gebied vlakbij het water worden dan ook met grote regelmaat beschoten vanuit het Land van Heusden en Altena. Huizen raken zwaar beschadigd en burgers komen om het leven. Op den duur wordt de toestand onhoudbaar. Evacuatie Eind december 1944 zijn Heusden en de dorpen daaromheen de verantwoordelijkheid van een Pools bataljon, de Bergjagers van Podhalen. Op Oudejaarsavond van 1944 besluit de commandant dat het te gevaarlijk is geworden voor de burgers. Heusden, Herpt en Hedikhuizen moeten worden ontruimd. De bewoners vertrekken naar Drunen, Elshout en Vlijmen. Een paar personen mogen achterblijven om voor het vee te zorgen. Ook pastoor Gründemann van Hedikhuizen blijft achter. Hij houdt kerkdiensten in de biljartkamer van Jan van Dal. Ook veel Polen, bijna allemaal gelovige katholieken, wonen de diensten bij, evenals de achterblijvers uit Herpt. Terugkeer Als de bewoners vanaf 5 mei 1945 terugkeren in Herpt herkennen ze hun eigen huis bijna niet meer. De woningen zijn verwaarloosd en vies. Daarnaast is veel huisraad vernield en gestolen, door militairen, dorpsgenoten en onbekenden. In Herpt is de hervormde kerk zo zwaar beschadigd dat ze niet meer kan worden hersteld. De katholieke kerk wordt wel opgeknapt. De kerk Het informatiebord is op 5 november 2023 onthuld op de plaats van de Trudokerk die 79 jaar eerder werd opgeblazen door de terugtrekkende Duitse troepen. De Trudokerk was een van de oudste kerken van Nederland. Sinds 1148 bepaalde de van oorsprong katholieke kerk het silhouet van het dorp. Na de reformatie werd het in 1610 de protestantse kerk van Herpt. Blisko linii frontu Obecna gmina Heusden zostaje wyzwolona 5 listopada 1944 r. przez 51 Dywizję Highland. Szkoci opuszczają Peel następnego dnia, a ochronę regionu przejmują na zmianę oddziały kanadyjskie i polskie. Wróg znajduje się po drugiej stronie rzeki Maas, niecały kilometr dalej. Miejsca na wyzwolonym terytorium w pobliżu wody są więc regularnie ostrzeliwane z landów Heusden i Altena. Domy są poważnie uszkadzane, a cywile giną. W końcu sytuacja staje się nie do utrzymania.Ewakuacja Pod koniec grudnia 1944 r. za Heusden i okoliczne wioski odpowiada polski batalion Bergjagers van Podhalen. W Sylwestra 1944 r. dowódca decyduje, że sytuacja stała się zbyt niebezpieczna dla ludności cywilnej. Heusden, Herpt i Hedikhuizen muszą zostać ewakuowane. Mieszkańcy wyjeżdżają do Drunen, Elshout i Vlijmen. Kilku osobom pozwolono pozostać, aby opiekowały się bydłem. Pastor Gründemann z Hedikhuizen również zostaje. Odprawia on nabożeństwa w sali bilardowej Jana van Dala. Wielu Polaków, z których prawie wszyscy są gorliwymi katolikami, również uczestniczy w nabożeństwach, podobnie jak ci, którzy pozostali w Herpt.Powrót Po powrocie do Herpt 5 maja 1945 r. mieszkańcy z trudem rozpoznają swoje domy. Domy są zaniedbane i brudne. Ponadto wiele przedmiotów gospodarstwa domowego zostało zniszczonych i skradzionych przez żołnierzy, współmieszkańców i obcych. W Herpt kościół reformowany jest tak bardzo zniszczony, że nie można go już odbudować. Kościół katolicki jest obecnie remontowany.Kościół Tablica informacyjna została odsłonięta 5 listopada 2023 r. w miejscu kościoła Trudo, który został wysadzony 79 lat wcześniej przez wycofujące się wojska niemieckie. Kościół Trudo był jednym z najstarszych kościołów w Holandii. Od 1148 r. pierwotnie katolicki kościół wyznaczał sylwetkę wioski. Po reformacji stał się protestanckim kościołem Herpt w 1610 roku.

 Die Trudo-Kirche und die Evakuierung der Einheimischen Trudokerk en evacuatie van omwonenden Kościół Trudo i ewakuacja mieszkańców Trudo Church and evacuation of local residents

Discover remembrance sites

Discover more sites