On Monday 30 October 1945, a festive ceremony took place in Wilhelmina Park. The day before, a large military flatbed truck had arrived carrying a German Panther tank. This was donated to the city by the Polish liberators, as a thank you for the warm relationship between the Polish soldiers and Breda.At the time, the 1st Polish Armoured Division was in the Ems Valley (Germany). They found, amid other vehicles at a tank testing ground near Meppen (Germany), a German Panther type tank, a tank which some experts say was the best tank of World War II. The tank was an old model and bore the tactical number 534, so it most likely fought somewhere on the front at some point. To be clear: never against the Polish and never in or around Breda! At the ceremony in Breda, the tank was handed over to Mayor Van Slobbe by Division Commander Major-General Klemens Rudnicki. This was followed by a church service and wreath laying. Unfortunately, fairly soon the first problems arose around the tank, which was called a 'difficult war trophy'. Breda's Director of Plantations wanted to move the tank as early as 1946, but the Mayor and Councillors did not go along with this yet. In 1949, with the placement of the Polish Monument, this changed. The monument was placed on the site of the tank, opposite number 44. The Panther was transferred to the Seelig Barracks, but this made it more difficult for the population and for Polish veterans to see. The latter group felt hurt and started to lobby, successfully, the municipal administration. In 1952, the tank was returned to Wilhelmina Park, and now stands on the corner with Paul Windhausenweg. Thus, a unique (and now precious) piece of war history was preserved for posterity.

The Panther tank on its original spot

Wilhelmina park Maczek

Panther tank on transport

Wilhelmina park Claudius Prinsen

Panther Ceremony

img_4230.heic

A German tank as a gift

On Monday 30 October 1945, a festive ceremony took place in Wilhelmina Park. The day before, a large military flatbed truck had arrived carrying a German Panther tank. This was donated to the city by the Polish liberators, as a thank you for the warm relationship between the Polish soldiers and Breda.At the time, the 1st Polish Armoured Division was in the Ems Valley (Germany). They found, amid other vehicles at a tank testing ground near Meppen (Germany), a German Panther type tank, a tank which some experts say was the best tank of World War II. The tank was an old model and bore the tactical number 534, so it most likely fought somewhere on the front at some point. To be clear: never against the Polish and never in or around Breda! At the ceremony in Breda, the tank was handed over to Mayor Van Slobbe by Division Commander Major-General Klemens Rudnicki. This was followed by a church service and wreath laying. Unfortunately, fairly soon the first problems arose around the tank, which was called a 'difficult war trophy'. Breda's Director of Plantations wanted to move the tank as early as 1946, but B&amp;W did not go along with this yet. In 1949, with the placement of the Polish Monument, this changed. The monument was placed on the site of the tank, opposite number 44. The Panther was transferred to the Seelig Barracks, but this made it more difficult for the population and for Polish veterans to see. The latter group felt hurt and started to lobby, successfully, the municipal administration. In 1952, the tank was returned to Wilhelmina Park, and now stands on the corner with Paul Windhausenweg. Thus, a unique (and now precious) piece of war history was preserved for posterity. Am Montag, den 30. Oktober 1945, fand im Wilhelmina-Park in Breda eine feierliche Zeremonie statt. Am Tag zuvor war ein großer Militär-Pritschenwagen mit einem deutschen Panther-Panzer angekommen. Dieser war der Stadt von den polnischen Befreiern geschenkt worden, als Dank für die freundschaftlichen Beziehungen zwischen den polnischen Soldaten und den Bewohnern der Stadt Breda.Zu diesem Zeitpunkt befand sich die 1. polnische Panzerdivision im Ems-Tal in Deutschland. Auf einem Panzerprüfgelände in der Nähe von Meppen (Deutschland) fanden sie unter anderen Fahrzeugen einen deutschen Panzer vom Typ Panther, der nach Ansicht einiger Experten der beste Panzer des Zweiten Weltkriegs war. Der Panzer war ein altes Modell und trug die taktische Nummer 534, so dass er höchstwahrscheinlich irgendwann einmal an der Front eingesetzt worden war. Um es klar zu sagen: nie gegen die Polen und nie in oder um Breda!Bei der Zeremonie in Breda wurde der Panzer vom polnischen Divisionskommandanten Generalmajor Klemens Rudnicki an Bürgermeister Bartholomeus van Slobbe übergeben. Es folgten ein Gottesdienst und eine Kranzniederlegung. Leider traten schon bald die ersten Probleme mit dem Panzer auf, der als 'schwierige Kriegstrophäe' bezeichnet wurde. Der Plantagendirektor von Breda wollte den Panzer bereits 1946 versetzen, aber der Bürgermeister und die Ratsmitglieder waren damit noch nicht einverstanden. Dies änderte sich 1949 mit der Aufstellung des Polnischen Denkmals. Dieses wurde an der Stelle des Panzers aufgestellt, gegenüber der Hausnummer 44. Der Panther wurde in die Seelig-Kaserne verlegt, was es für die Bevölkerung und die polnischen Veteranen schwieriger machte, ihn zu sehen. Letztere fühlten sich verletzt und begannen mit Erfolg, bei der Stadtverwaltung Lobbyarbeit zu betreiben. 1952 wurde der Panzer in den Wilhelmina-Park zurückgebracht und steht nun an der Ecke zum Paul-Windhausen-Weg. Auf diese Weise wurde ein einzigartiges (und heute wertvolles) Stück Kriegsgeschichte für die Nachwelt erhalten. Op maandag 30 oktober 1945 vond er in het Wilhelminapark een feestelijke plechtigheid plaats. Een dag daarvoor was een grote militaire dieplader gearriveerd met een Duitse Panther tank. Deze werd door de Poolse bevrijders geschonken aan de stad als dank voor de warme band tussen de Poolse militairen en Breda.&nbsp;&nbsp;De 1e Poolse Pantserdivisie bevond zich op dat moment in de Eemsvallei. Op een testterrein voor tanks bij Meppen vonden de Polen te midden van andere voertuigen een Duitse tank van het type Panther, volgens sommige kenners de beste tank van de Tweede Wereldoorlog. Het is een&nbsp;ouder model en draagt het tactische nummer 534. De tank heeft hoogst waarschijnlijk dus ooit ergens aan het front gevochten. Voor de duidelijkheid: nooit tegen de Polen en nooit in of rond Breda!&nbsp;Bij de plechtigheid in Breda werd de tank door de divisiecommandant generaal-majoor Klemens Rudnicki overhandigd aan burgemeester Van Slobbe. Hierna volgden een kerkdienst en kransleggingen.&nbsp;&nbsp;Jammer genoeg ontstonden al vrij snel de eerste problemen rond de tank, die een ‘moeilijke oorlogstrophee’ werd genoemd. De Directeur Beplantingen van Breda wilde de tank al in 1946&nbsp; verplaatsen, maar B&amp;W (Burgemeester en wethouders) gingen hier nog niet in mee. Dat veranderde in 1949 met de plaatsing van het Pools Monument. Dat kwam op de plek van de tank tegenover nummer 44. De Panther werd overgeplaatst naar de Seeligkazerne. Maar hierdoor wordt hij moeilijker zichtbaar voor de bevolking en Poolse veteranen. De laatste groep voelt zich gekwetst en ging met succes lobbyen bij het gemeentebestuur. In 1952 werd de tank teruggeplaatst naar het Wilhelminapark, nu op de hoek met de Paul Windhausenweg. Zo is een uniek (en inmiddels kostbaar) stukje oorlogsgeschiedenis bewaard gebleven voor het nageslacht.&nbsp; W poniedziałek 30 października 1945 r. w Wilhelmina Park odbyła się uroczysta ceremonia. Dzień wcześniej przyjechała duża wojskowa ciężarówka z platformą na której znajdował się niemiecki czołg Panther. Został on podarowany miastu przez polskich wyzwolicieli w podziękowaniu za przyjazne relacje między polskimi żołnierzami a Bredą.W tym czasie 1 Polska Dywizja Pancerna znajdowała się w dolinie rzeki Ems (Niemcy). Wśród innych pojazdów na poligonie czołgowym w pobliżu Meppen (Niemcy) znaleźli niemiecki czołg typu Panther, który według niektórych ekspertów był najlepszym czołgiem II wojny światowej. Czołg był starym modelem i nosił numer taktyczny 534, więc najprawdopodobniej w pewnym momencie walczył na froncie. Żeby było jasne: nigdy przeciwko Polakom i nigdy w Bredzie ani w jej okolicach!Podczas ceremonii w Bredzie czołg został przekazany burmistrzowi Van Slobbe przez dowódcę dywizji generała dywizji Klemensa Rudnickiego. Następnie odbyło się nabożeństwo i złożenie wieńców.Niestety dość szybko pojawiły się pierwsze problemy związane z czołgiem, który został nazwany „trudnym trofeum wojennym”. Dyrektor ds. plantacji w Bredzie chciał przenieść czołg już w 1946 r., ale rada miejska nie zgodziła się na to. Zmieniło się to w 1949 r. wraz z postawieniem Pomnika Polski. Pomnik stanął na miejscu czołgu, naprzeciwko numeru 44. Pantera została przeniesiona do Seelig Barracks, ale to utrudniło jej podziwianie przez zarówno przez ludność jak i polskich weteranów. Ci ostatni poczuli się pokrzywdzeni i zaczęli skutecznie lobbować w administracji miejskiej. W 1952 r. czołg powrócił do Parku Wilhelminy i obecnie stoi na rogu z Paul Windhausenweg. W ten sposób unikalny (i obecnie cenny) fragment historii wojennej został zachowany dla potomnych.

 Ein deutscher Panzer als Geschenk Een Duitse tank als Kado Niemiecki czołg w prezencie A German tank as a gift

Breda was liberated on Sunday 29 October 1944. Almost immediately afterwards, the first six fallen of the 9th Infantry Battalion were buried in the Ginneken district. Polish chaplain Bronisław Chrostowski, and pastor Eduard Doens of the Laurentius parish, jointly conducted the funeral service and the Polish casualties were buried in the parish cemetery on Vogelenzanglaan. Until April 1945, when the Polish troops left Breda, they were billeted in the parsonage. During that long winter, mainly thanks to Doens, all the fallen soldiers of the 9th were laid to rest alongside their comrades in Ginneken. Members of the battalion were also killed during their advance through the eastern and northern Netherlands and Germany and they too found their final resting place in Ginneken. When, after the war, the municipality of Breda wanted to bring all of the fallen Polish soldiers together in one big field of honour, the inhabitants of Ginneken, led by priest Doens, protested against it with the slogan 'hands off our field of honour'. This is why, to this day, 80 Polish soldiers, 67 of them from the 9th Infantry Battalion, lie buried here. The only other Polish Field of Honour in Breda is on Ettensebaan near the Maczek Memorial.

Ginneken

The Pastor and the Chaplain

This is 'our' field of Honour

Breda was liberated on Sunday 29 October 1944. Almost immediately afterwards, the first six fallen of the 9th Infantry Battalion were buried in the Ginneken district. Polish chaplain Bronisław Chrostowski, and pastor Eduard Doens of the Laurentius parish, jointly conducted the funeral service and the Polish casualties were buried in the parish cemetery on Vogelenzanglaan. Until April 1945, when the Polish troops left Breda, they were billeted in the parsonage. During that long winter, mainly thanks to Doens, all the fallen soldiers of the 9th were laid to rest alongside their comrades in Ginneken. Members of the battalion were also killed during their advance through the eastern and northern Netherlands and Germany and they too found their final resting place in Ginneken. When, after the war, the municipality of Breda wanted to bring all of the fallen Polish soldiers together in one big field of honour, the inhabitants of Ginneken, led by priest Doens, protested against it with the slogan 'hands off our field of honour'. This is why, to this day, 80 Polish soldiers, 67 of them from the 9th Infantry Battalion, lie buried here. The only other Polish Field of Honour in Breda is on Ettensebaan near the Maczek Memorial. Die Befreiung der Stadt Breda geschah am Sonntag, den 29. Oktober 1944. Fast unmittelbar danach werden die ersten sechs Gefallenen des polnischen 9. Infanterie-Bataillons im Stadtteil Ginneken beigesetzt. Der polnische Kaplan Bronisław Chrostowski und der Priester Eduard Doens von der Laurentius-Gemeinde hielten gemeinsam den Trauergottesdienst, und die polnischen Gefallenen wurden auf dem Gemeindefriedhof an der Vogelenzanglaan beigesetzt.Bis April 1945, als die Polen Breda verließen, waren sie im Pfarrhaus untergebracht. Während dieses langen Winters wurden alle gefallenen Soldaten der 9. Armee, vor allem dank Priester Doens, bei ihren Kameraden in Ginneken beigesetzt. Auch während des Vormarsches der Alliierten durch die östlichen und nördlichen Niederlande und durch Deutschland fallen Angehörige dieses Bataillons. Auch sie fanden ihre letzte Ruhestätte im Stadtviertel Ginneken.Als die Stadtverwaltung von Breda nach dem Krieg alle polnischen Gefallenen auf einem großen Ehrenfeld versammeln wollte, protestierten die Einwohner von Ginneken, angeführt von Priester Doens, unter dem Motto "Hände weg von unserem Ehrenfeld" dagegen. Und so liegen hier bis heute achtzig polnische Soldaten begraben, 67 davon ehemalige Mitglieder des 9. Infanterie-Bataillons. Das einzige andere polnische Ehrenfeld in Breda befindet sich an der Ettensebaan in der Nähe des Maczek-Denkmals, das dem polnischen General Stanisław Maczek (1892-1994) gewidmet ist. Breda wordt bevrijd op zondag 29 oktober 1944. Vrijwel meteen hierna worden de eerste zes gesneuvelden van het 9e Infanteriebataljon begraven in de wijk Ginneken. De Poolse aalmoezenier Bronisław Chrostowski en pastoor Eduard Doens van de Laurentiusparochie verzorgden samen de uitvaartdienst en de Poolse gesneuvelde werden begraven op het parochiekerkhof aan de Vogelenzanglaan.&nbsp;&nbsp;Tot april 1945, wanneer de Polen Breda verlieten is de Pool ingekwartierd in de pastorie. Gedurende die lange winter werden, vooral dankzij Doens, alle gesneuvelden&nbsp;van het 9e bij hun kameraden in Ginneken gelegd. Ook tijdens de opmars door Oost- en Noord-Nederland en Duitsland kwamen nog leden van het bataljon om het leven. Ook zij vinden in Ginneken hun laatste rustplaats.&nbsp;Wanneer na de oorlog de gemeente Breda alle Poolse gesneuvelden wil samenbrengen&nbsp;in één groot ereveld, protesteren de inwoners van Ginneken, onder leiding van pastoor Doens, hiertegen onder het motto ‘handen af van ons ereveld’. En daarom liggen tot op de dag van vandaag tachtig Poolse militairen, waarvan 67 van het 9e Infanteriebataljon, hier begraven. Het enige andere Poolse ereveld in Breda ligt aan de Ettensebaan bij het Maczek Memorial.&nbsp; Breda została wyzwolona w niedzielę 29 października 1944 roku. Niemal natychmiast po tym, pierwszych sześciu poległych z 9 Batalionu Piechoty zostało pochowanych w dzielnicy Ginneken. Polski kapelan Bronisław Chrostowski i pastor Eduard Doens z parafii Laurentius wspólnie poprowadzili nabożeństwo żałobne, a polscy polegli zostali pochowani na cmentarzu parafialnym przy Vogelenzanglaan.Polscy żołnierze byli zakwaterowani na plebanii aż do kwietnia 1945 r., kiedy to opuścili oni Bredę. Podczas tej długiej zimy, głównie dzięki Doensowi, wszyscy polegli żołnierze 9. batalionu spoczęli obok swoich towarzyszy w Ginneken. Członkowie batalionu zginęli również podczas natarcia przez wschodnią i północną Holandię oraz Niemcy. Oni również znaleźli swoje ostateczne miejsce spoczynku w Ginneken.Kiedy po wojnie władze miasta Breda chciały zgromadzić wszystkich poległych polskich żołnierzy na jednym wielkim polu honorowym, mieszkańcy Ginneken, pod przewodnictwem księdza Doensa, zaprotestowali przeciwko temu hasłem „ręce precz od naszego pola honorowego”. Dlatego do dziś spoczywa tu 80 polskich żołnierzy, w tym 67 z 9 Batalionu Piechoty. Jedyne inne polskie pole honorowe w Bredzie znajduje się na Ettensebaan w pobliżu pomnika Maczka.

 Dies ist 'unser' Ehrenfeld Dit is 'ons' ereveld To pole honoru jest 'nasze'. This is 'our' field of Honour

The Maczek Memorial Breda Foundation originated from the foundation 'Museum Breda Poland 1939-1945 General Maczek'. In the late 1990s, a museum was set up in the Trip van Zoudtlandt Barracks in Breda. In 2020, thanks to the efforts of many volunteers and with the support of a large number of sponsors, it succeeded in building a memorial centre: the current Maczek Memorial Breda.The museum hosts an exhibition as well as an auditorium where the Polish deployment in the Second World War is further elaborated on in a contemporary way. The personal stories of some Polish liberators are projected on an interactive wall. You can also view a collection of military objects from the war, with the original garments of General Maczek being one of the highlights. The “Chambre de Réflection” offers a quiet place for contemplation. There is also an information and documentation centre for those who would like to learn more about the Polish military operations.Next to the Maczek Memorial is the Polish Military Cemetery, the largest Polish burial ground of the Netherlands. This is the final resting place of more than 160 fallen Polish soldiers, including General Maczek himself. He passed away in 1994 at the age of 102 and it had always been his wish to be buried near his men in Breda.<div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://www.youtube.com/embed/Eq4WCd7CFR8" start="0"></iframe></div>

This museum has been dedicated to the brave men and women of the 1st Polish Armour Division commanded by General Stanisław Maczek, who have liberated major parts of the Netherlands from the German occupier in 1944 and 1945. These Polish soldiers brought us our freedom back and gave us the opportunity to build up our country again. Unfortunately, our liberators did not succeed in their home country, Poland, and had to accept to suppression for 50 long years.

maczek_memorial_04.jpg

maczek_memorial_28.jpg

maczek_memorial_25.jpg

maczek_memorial_41.jpg

Maczek Memorial Breda

Die polnischen Anstrengungen während des Zweiten Weltkriegs werden in einer Ausstellung und einem Auditorium auf moderne Weise dargelegt. Auf einer interaktiven Wand sind persönliche Geschichten einiger der polnischen Befreier zu sehen. Das Museum umfasst eine Sammlung von militärischen Gegenständen aus der Kriegszeit. Eines der Prunkstücke ist dabei die Originaluniform von General Maczek. Das „Chambre de Réflection“ ist ein Ort der Einkehr und Besinnung. Für diejenigen, die mehr über die Operationen des polnischen Militärs wissen möchten, gibt es ein Informations- und Dokumentationszentrum.Direkt neben dem Maczek Memorial befindet sich das Poolse Militaire Ereveld, der größte polnische Friedhof in den Niederlanden. Hier ruhen über 160 gefallene polnische Soldaten, darunter General Maczek selbst. Er starb 1994 im Alter von 102 Jahren und wollte unbedingt im Kreise seiner Männer in Breda begraben werden.<iframe src="https://www.youtube.com/embed/Eq4WCd7CFR8?showinfo=0" frameborder="0"></iframe> Ce musée est dédié aux braves hommes et femmes de la 1ère division blindée polonaise du Général Maczek, qui ont libéré la majeure partie des Pays-Bas de l'occupant allemand en 1944 et 1945. Ces soldats polonais nous ont redonné notre liberté et nous ont permis de reconstruire notre pays. Malheuresement, nos libérateurs n'ont pas réussi dans leur pays d'origine, la Pologne et ont dû accepter des répressions pendant 50 longues années. De stichting Maczek Memorial Breda is ontstaan uit de stichting 'Museum Breda Polen 1939-1945 Generaal Maczek'. Eind jaren negentig is in de Trip van Zoudtlandtkazerne in Breda een museum opgezet. In 2020 is het dankzij de inzet van vele vrijwilligers en met steun van een groot aantal sponsoren gelukt om een herdenkingscentrum te bouwen: het huidige Maczek Memorial Breda.De Poolse inzet tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt op een eigentijdse manier verteld in een tentoonstelling en auditorium. Op een interactieve muur worden persoonlijke verhalen van enkele Poolse bevrijders geprojecteerd. Er is een collectie militaire voorwerpen uit de oorlog, één van de topstukken is het originele tenue van Generaal Maczek. Plek voor bezinning en reflectie is er in de ‘Chambre de Réflection’. Voor wie meer wil weten over de operaties van de Poolse militairen is er een informatie- en documentatiecentrum.Naast het Maczek Memorial ligt het Poolse Militaire Ereveld, de grootste Poolse begraafplaats van Nederland. Hier rusten ruim 160 Poolse gesneuvelden, waaronder generaal Maczek zelf. Hij overleed in 1994 op 102-jarige leeftijd en wilde het liefste bij zijn manschappen in Breda worden begraven.<iframe src="https://www.youtube.com/embed/Eq4WCd7CFR8?showinfo=0" frameborder="0"></iframe> &nbsp;&nbsp; Il museo è dedicato alle donne e agli uomini coraggiosi della Prima divisione armata polacca comandata dal Generale Stanisław Maczek, che liberarono gran parte dei Paesi Bassi dall’occupazione tedesca nel 1944 e 1945. Questi soldati polacchi riportarono la libertà e l’opportunità di ricostrure il paese. Purtroppo, i liberatori non ebbero il medesimo successo nel loro paese, perché la Polonia dovette accettare una soppressione durata 50 anni. There is an exhibition as well as an auditorium where the Polish deployment in the Second World War is further elaborated on in a contemporary way. The personal stories of some Polish liberators are projected on an interactive wall. You can also view a collection of military objects from the war, with the original garments of General Maczek being one of the highlights. The “Chambre de Réflection” offers a quiet place for contemplation. There is also an information and documentation centre for those who would like to learn more about the Polish military operations.Next to the Maczek Memorial is the Polish Military Cemetery, the largest Polish burial ground of the Netherlands. This is the final resting place of more than 160 fallen Polish soldiers, including General Maczek himself. He passed away in 1994 at the age of 102 and it had always been his wish to be buried near his men in Breda.<div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://www.youtube.com/embed/Eq4WCd7CFR8" start="0"></iframe></div> Polski wkład w czasie II wojny światowej został upamiętniony we współczesny sposób w postaci wystawy i słuchowiska. Powstała ściana interaktywna, na której wyświetlane są osobiste opowieści niektórych polskich wyzwolicieli. Na wystawie znalazła się też kolekcja pamiątek wojskowych z czasów wojny. Jednym z najciekawszych przedmiotów jest mundur wojskowy generała Maczka. Przewidziano też miejsce na refleksję, „Chambre de Réflection”. Dla tych, którzy chcą dowiedzieć się więcej o operacjach, w których brali udział polscy żołnierze, dostępne jest centrum informacyjno-dokumentacyjne.Obok Maczek Memorial znajduje się największy polski cmentarz wojskowy w Holandii. Spoczywają tam szczątki około 160 Polaków, w tym samego generała Maczka. Zmarł on w 1994 roku w wieku 102 lat i zgodnie ze swoim życzeniem został pochowany wraz ze swoimi żołnierzami w Bredzie.<div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://www.youtube.com/embed/Eq4WCd7CFR8" start="0"></iframe></div>&nbsp;&nbsp;&nbsp;

 Maczek Memorial Breda Maczek Memorial Maczek Memorial Breda Maczek Memorial Maczek Memorial Breda Maczek Memorial Breda

The Battle of the Scheldt was one of the largest and most severe military operations on Dutch soil during the Second World War; a series of military operations that took place in the autumn of 1944 in the north of Belgium, the province of Zeeland and in West-Brabant.<div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://www.youtube.com/embed/mZNpQ_B0Aq8" start="0"></iframe></div>

The Canadian War Cemetery in Bergen op Zoom contains the graves of 1116 soldiers, including 968 Canadians.

Left Canadian cemetery, right British cemetery

c_vvv_brabantse_wal_-_links_brit_rechts_canadees.jpg

unknown-2_1280_1280_fit_90.jpg.webp

unknown-1_1280_1280_fit_90.jpg.webp

Canadian War Cemetery Bergen op Zoom

De Slag om de Schelde was één van de grootste en zwaarste militaire operaties die tijdens de Tweede Wereldoorlog op Nederlandse bodem plaatsvond; een reeks militaire operaties die in de herfst van 1944 plaatsvond in het noorden van België, de provincie Zeeland en in West-Brabant.<div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://www.youtube.com/embed/mZNpQ_B0Aq8" start="0"></iframe></div> Die Schlacht an der Schelde war eine der größten und schwersten Militäroperationen, die zur Zeit des Zweiten Weltkriegs auf niederländischem Boden stattfanden; eine Reihe von Militäroperationen, die im Herbst 1944 im Norden Belgiens, in der Provinz Zeeland und in West-Brabant durchgeführt wurden.<div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://www.youtube.com/embed/mZNpQ_B0Aq8" start="0"></iframe></div> The Battle of the Scheldt was one of the largest and most severe military operations on Dutch soil during the Second World War; a series of military operations that took place in the autumn of 1944 in the north of Belgium, the province of Zeeland and in West-Brabant.<div data-youtube-video=""><iframe class="video" width="640" height="480" allowfullscreen="false" src="https://www.youtube.com/embed/mZNpQ_B0Aq8" start="0"></iframe></div>

 Canadese Oorlogsbegraafplaats Kanadischen Soldatenfriedhof  Canadian War Cemetery Bergen op Zoom

For many soldiers, the army was a surrogate family during the war, and at the same time tried to establish some normality when soldiers were not required at the front. Oss housed part of Lieutenant General Foulkes' headquarters, and the soldiers stationed there were given the opportunity to attend a church service at Easter.On 1 April, there were two Easter celebrations at two different locations: the Protestant celebration was in an open field outside the city, the Catholic one near the city centre between Carmel College (now Titus Brandsma Lyceum) and the Bergoss factory. The field was lined with Dutch flags for the occasion. Easter Sunday 1945 was a typical Dutch spring day: the weather was moderate, with heavy clouds, occasional showers and some drizzle. Incidentally, this did not hinder the planned Easter services or the official parade held afterwards.The parade was conducted by Lieutenant General Foulkes himself, in the presence of burgomaster Louis de Bourbon. They stood in front of the town hall (now Museum Jan Cunen) in the Raadhuisstraat. Despite the bad weather, many Oss citizens came to see the spectacle, and were impressed by the impeccably dressed and tightly marching Canadians.Ten days later, the peace was over and the attack towards the north began. The war would continue for almost a month after that.

oss_dienst_1.jpg

oss_dienst_2.jpg

oss_i_cdn_corps_01.04.45.jpg

oss_dienst_3.jpg

Easter celebration and parade

Für viele Soldaten war die Armee während des Krieges eine Art Ersatzfamilie. Gleichzeitig versuchte sie aber auch, eine gewisse Normalität herzustellen, wenn die Soldaten nicht an der Front sein mussten. In Oss befand sich ein Teil von Foulkes Hauptquartier. Die dort stationierten Soldaten hatten die Möglichkeit, an Ostern einen Gottesdienst zu besuchen.Am 1. April gab es zwei Osterfeiern an zwei verschiedenen Orten. Die protestantische Feier fand auf einem freien Feld außerhalb der Stadt statt, die katholische in der Nähe des Stadtzentrums zwischen dem Carmel College (heute Titus Brandsma Lyceum) und der Bergoss-Fabrik. Zu diesem Anlass war das Feld mit niederländischen Fahnen geschmückt. Der Ostersonntag 1945 war ein typischer niederländischer Frühlingstag. Das Wetter war mäßig, stark bewölkt mit gelegentlichen Schauern und etwas Nieselregen. Dies beeinträchtigte übrigens weder den geplanten Ostergottesdienst noch die anschließende offizielle Parade.Diese Parade wurde von Foulkes selbst in Anwesenheit von Bürgermeister Louis de Bourbon angeführt. Sie stellten sich vor dem Rathaus (heute Museum Jan Cunen) in der Raadhuisstraat auf. Trotz des schlechten Wetters kamen viele Osser, um das Spektakel zu sehen. Die Bürger waren beeindruckt von den makellos gekleideten und stramm marschierenden Kanadiern. Zehn Tage später war es mit dem Frieden vorbei und der Angriff auf den Norden begann. Der Krieg sollte danach noch fast einen Monat lang andauern. Voor veel militairen was het leger tijdens de oorlog een surrogaatfamilie. Maar tegelijk werd geprobeerd enige normaliteit te realiseren als soldaten niet aan het front hoefden te zijn. In Oss was een deel van het hoofdkwartier van Foulkes ondergebracht. De daar gelegerde militairen kregen met Pasen de kans een kerkdienst bij te wonen.Er waren op 1 april twee Paasvieringen op twee verschillende locaties. De protestantse viering was op een open veld buiten de stad, de katholieke vlakbij het centrum tussen het Carmelcollege (nu het Titus Brandsma Lyceum) en de Bergoss fabriek. Voor de gelegenheid was dit terrein omzoomd met Nederlandse vlaggen. Paaszondag 1945 was een typisch Nederlandse voorjaarsdag. Het weer was matig, zwaar bewolkt met af en toe een bui en wat miezerregen. Dat was overigens geen belemmering voor de geplande Paasdiensten en ook niet voor de officiële parade die na afloop werd gehouden.Die parade werd afgenomen door Foulkes zelf, in aanwezigheid van burgemeester Louis de Bourbon. Ze stonden voor het raadhuis (tegenwoordig Museum Jan Cunen) in de Raadhuisstraat. Ondanks het slechte weer kwamen veel Ossenaren op het schouwspel af. De burgers waren onder de indruk van de onberispelijk geklede en strak marcherende Canadezen. Tien dagen later was het met de rust gedaan en begon de aanval richting het noorden. De oorlog zou daarna nog bijna een maand duren.

 Paasviering en parade  Osterfest und Parade

Go back in time to the liberation of the Netherlands: the sound of roaring fighter plane engines, heroic pilots and American paratroopers. The museum is situated in the area where, on 17 September 1944, airborne operations as part of Operation Market Garden marked the beginning of the liberation of the southern Netherlands. The timeline comprises the entire period from the occupation in 1940 and the repression years 1940-1944, through to the liberation in the final months of 1944. The museum has an extensive collection including dioramas, photos, tanks, aircraft, and weaponry that was actually used in Operation Market Garden. <iframe class="ql-video" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/eNCJmTG_w9A?showinfo=0" frameborder="0"></iframe>

Go back in time to the liberation of the Netherlands: the sound of roaring fighter plane engines, heroic pilots and American paratroopers.

The Wings of Liberation Museum tells the compelling story of the liberation of the southern Netherlands at the end of World War II. The museum is situated in the area where, on 17 September 1944, airborne operations as part of Operation Market Garden marked the beginning of the liberation of the southern Netherlands. The timeline comprises the entire period from the occupation in 1940 and the repression years 1940-1944, through to the liberation in the final months of 1944.

The museum has an extensive collection including dioramas, photos, tanks, aircraft, and weaponry that was actually used in Operation Market Garden.

[embed]https://www.youtube.com/watch?v=eNCJmTG_w9A[/embed]

Museum Wings of Liberation

Es liegt auf einem schönen Gelände in der Gegend, wo am 17. September 1944 während der Operation Market Garden Luftlandungen stattfanden. In den verschiedenen Hallen werden die Besatzung, die Unterdrückung und die endgültige Befreiung ausführlich erläutert. Mithilfe von 3-D-Filmen, Fahrzeugen, Displays und Fotos entsteht für die Besucher ein klares Bild aller Ereignisse in diesen Kriegszeiten.<iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/eNCJmTG_w9A?showinfo=0"></iframe> Remontez le temps jusqu'à la libération des Pays-Bas : le bruit des moteurs d'avions de chasse rugissants, des pilotes héroïques et des parachutistes américains. Le musée est situé dans la zone où, le 17 septembre 1944, les opérations aéroportées dans le cadre de l'opération Market Garden ont marqué le début de la libération du sud des Pays-Bas.La chronologie couvre toute la période allant de l'occupation en 1940 et des années de répression 1940-1944 jusqu'à la libération dans les derniers mois de 1944. Le musée possède une vaste collection comprenant des dioramas, des photographies, des chars, des avions et des armes qui ont réellement été utilisés pendant l'opération Market Garden.<iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/eNCJmTG_w9A?showinfo=0"></iframe> Ga terug in de tijd naar de bevrijding van Nederland: het geluid van ronkende jachtvliegtuigmotoren, heldhaftige piloten en Amerikaanse parachutisten. Het museum bevindt zich in het gebied waar op 17 september 1944 de luchtlandingsoperaties in het kader van Operatie Market Garden het begin markeerden van de bevrijding van Zuid-Nederland.De tijdlijn omvat de gehele periode vanaf de bezetting in 1940 en de repressiejaren 1940-1944 tot en met de bevrijding in de laatste maanden van 1944. Het museum beschikt over een uitgebreide collectie met onder andere diorama's, foto's, tanks, vliegtuigen en wapentuig dat daadwerkelijk bij Operatie Market Garden is gebruikt.<iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/eNCJmTG_w9A?showinfo=0"></iframe> Go back in time to the liberation of the Netherlands: the sound of roaring fighter plane engines, heroic pilots and American paratroopers. The museum is situated in the area where, on 17 September 1944, airborne operations as part of Operation Market Garden marked the beginning of the liberation of the southern Netherlands. The timeline comprises the entire period from the occupation in 1940 and the repression years 1940-1944, through to the liberation in the final months of 1944. The museum has an extensive collection including dioramas, photos, tanks, aircraft, and weaponry that was actually used in Operation Market Garden. <iframe class="ql-video" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/eNCJmTG_w9A?showinfo=0" frameborder="0"></iframe>

 Museum „Flügel der Freiheit“ Bevrijdende Vleugels Bevrijdende Vleugels Museum Wings of Liberation

War belongs in the museum. That is the motto of the War Museum Overloon. In the museum, the history of the Second World War is presented. Here, you will see how it came to be that, over a period of just five years, more than fifty million people lost their lives. But also how the oppressed population managed to cope very resourcefully with the restrictions and shortages. Attention is paid to the resistance in the time of occupation, and also to nature of the persecution. And finally, of course, to Liberation, with special attention to the Battle at Overloon.

War belongs in the museum. That is the motto of the Dutch National War and Resistance Museum, which is one of two theme museums in Liberty Park. In the National War and Resistance Museum, the history of the Second World War is presented.

Here, you will see how it came to be that, over a period of just five years, more than fifty million people lost their lives. But also how the oppressed population managed to cope very resourcefully with the restrictions and shortages. Attention is paid to the resistance in the time of occupation, and also to nature of the persecution. And finally, of course, to Liberation, with special attention to the Battle at Overloon.

Oorlogs- en Verzetsmuseum Overloon

8a5056a4-f55c-4d9c-8bb4-e7f316d784a2.jpg

War Museum Overloon

Krieg gehört ins Museum. Das ist das Motto des Kriegsmuseums Overloon. Im museum wird die Geschichte des Zweiten Weltkriegs dargestellt. Im Museum sehen Sie wie es dazu kommen konnte, dass innerhalb von fünf Jahren mehr als 50 Millionen Menschen ihr Leben verloren. Aber auch wie erfinderisch die unterdrückte Bevölkerung mit den Einschränkungen und dem allgemeinen Mangel umging. Aufmerksamkeit gilt dem Widerstand jener Zeit sowie der Verfolgung. Und natürlich ist die Befreiung ein großes Thema, vor allem die Schlacht um Overloon. Oorlog hoort in een museum thuis. Dát is de boodschap van het Oorlogsmuseum in Overloon. In het museum in dit mooie en bosrijke park beleeft u de bezetting en de vervolging, maar ook het verzet en D-Day. En natuurlijk ook de Slag om Overloon tijdens de bevrijding van Zuid-Nederland. Als bezoeker wordt u uitgenodigd om mee te denken over oorlog en onderdrukking. Hoe ver mag je gaan als het gaat om het behouden en desnoods terugwinnen van vrijheid? <iframe class="ql-video" frameborder="0" allowfullscreen="true" src="https://www.youtube.com/embed/9unKREiyxJ8?showinfo=0"></iframe> War belongs in the museum. That is the motto of the War Museum Overloon. In the museum, the history of the Second World War is presented. Here, you will see how it came to be that, over a period of just five years, more than fifty million people lost their lives. But also how the oppressed population managed to cope very resourcefully with the restrictions and shortages. Attention is paid to the resistance in the time of occupation, and also to nature of the persecution. And finally, of course, to Liberation, with special attention to the Battle at Overloon.

 Oorlogsmuseum Overloon Oorlogsmuseum Overloon War Museum Overloon

On the 30th of October 1944, Roosendaal was liberated by the 49th (West Riding) Infantry Division, known as the Polar Bears. In the preceding days, the battle raged around Roosendaal. The British had trouble crossing the tank ditch that virtually surrounded the city. A heavy battle erupted in the Wouw -Roosendaal-Nispen triangle. In the meantime, a German demolition unit blew up culverts and bridges, including those on the Kade.
During the war, Roosendaal had frequently been the target of bombing, because the city was an important railway junction. At the beginning of the war by the Luftwaffe and later by the British and Americans, resulting in many deaths.
Around 10.30 in the morning on the 30th of October 1944, a Bailey bridge was constructed over the Kade and heavy equipment rolled into the city. The people of Roosendaal enthusiastically greeted their liberators.&#13;
&#13;
 &#13;

Bombs and cigarettes

Roosendaal wurde am 30. Oktober von der 49. (West Riding) Infantriedivision, den sogenannten Polar Bears, befreit. In den letzten Tagen vor der Befreiung wütete der Krieg rundum Roosendaal. Die Engländer hatten Schwierigkeiten den Panzergraben, der fast um die ganze Stadt herum gegraben war, zu überwinden. Ein schweres Gefecht entstand im Dreieck Wouw-Roosendaal-Nispen. In der Zwischenzeit jagte ein deutsches Sprengkommando Brücken und Rohrdohlen in die Luft – unter anderem die Brücke an der Kade.
Roosendaal war während des Krieges immer wieder Ziel für Bombenangriffe, denn die Stadt bildete einen wichtigen Bahnlinien-Knotenpunkt. Am Anfang des Krieges bombardierte die Luftwaffe, später die Engländer und Amerikaner. Viele Todesopfer waren die Folge.
Am 30. Oktober, Morgens, gegen half Elf wurde eine Baileybrücke über die Kade angelegt und rollte das schwere Material in die Stadt. Die Einwohner Roosendaals begrüßten begeistert ihre Befreier.&#13;
&#13;
 &#13; Roosendaal werd op 30 oktober 1944 bevrijd door de 49th (West Riding) Infantry Division bekend onder de naam Polar Bears. In de dagen daarvoor had de strijd gewoed rond Roosendaal. De Engelsen hadden moeite de tankgracht de nagenoeg rondom de stad was gegraven over te komen. Een zware strijd ontbrandde in de driehoek Wouw-Roosendaal-Nispen. Ondertussen blies een Duits Sprengkommando duikers en bruggen op, waaronder die aan de Kade.Roosendaal was tijdens de oorlog regelmatig het doelwit geweest van bombardementen, omdat de stad een belangrijk spoorwegknooppunt was. Aan het begin van de oorlog door de Luftwaffe, later door Engelsen en Amerikanen. Met vele doden als gevolg.Rond half elf ’s ochtends op 30 oktober 1944 was er een Baileybrug over de Kade aangelegd en rolde het zware materieel de stad in. Roosendalers onthaalden enthousiast hun bevrijders.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" rel="noopener noreferrer" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a>

 Bomben und Zigaretten Bommen en sigaretten

During wartime, every part of the military is important, and while most attention is, justifiably, paid to the fighting units up front, each army is completely dependent on the logistics: food needs to arrive on time, as does drink, fuel, and ammunition. After the breakout in Normandy in late August 1944, the engineers joined the advance effort. From the crossing of the Seine, the speed of the Allied advance was increasingly determined by the countless military engineers who built one bridge after another, at breakneck speed, often risking their lives.The Canadian army in particular, which advanced along the coast and had to cross numerous canals, called on the engineers. It often used so-called Bailey bridges (named after English engineer Donald Bailey), which consisted of individual parts that could be put together in different compositions. An average Bailey bridge of 25 metres could be assembled by 40 men in three hours. Sometimes an extreme length was needed, such as on the Drongelens Kanaal between Nieuwkuijk and Cromvoirt.Too longIn late October 1944, the retreating German troops had blown up all the bridges crossing this canal. Following the liberation of the Heusden area on 5 November, the first emergency bridges were built by the 51st (Highland) Division. When the Canadian forces took over this area, some of these bridges were so bad that they had to replace them. This was the case at a site North of Cromvoirt, as early as 11 November. Here, as the bridge crossed the canal at an angle, a construction of no less than 50 metres was needed. First, the attachment to the original embankment had to be reinforced, after which components of the 8th and 9th Field Squadron RCE assembled a so-called Double Single (or Double Truss) bridge. Bulldozers then laid new ramps during the night. As the bridge was actually too long for a DS model, it sagged in the middle and was christened 'Sagging Susie' by the engineers. Despite its questionable appearance, the bridge continued to serve until long after the war.

helvoirt.tif

'Sagging Susie' Bridge

During wartime, every part of the military is important, and while most attention is, justifiably, paid to the fighting units up front, each army is completely dependent on the logistics: food needs to arrive on time, as does drink, fuel, and ammunition. After the breakout in Normandy in late August 1944, the engineers joined the advance effort. From the crossing of the Seine, the speed of the Allied advance was increasingly determined by the countless military engineers who built one bridge after another, at breakneck speed, often risking their lives.The Canadian army in particular, which advanced along the coast and had to cross numerous canals, called on the engineers. It often used so-called Bailey bridges (named after English engineer Donald Bailey), which consisted of individual parts that could be put together in different compositions. An average Bailey bridge of 25 metres could be assembled by 40 men in three hours. Sometimes an extreme length was needed, such as on the Drongelens Kanaal between Nieuwkuijk and Cromvoirt.Too longIn late October 1944, the retreating German troops had blown up all the bridges crossing this canal. Following the liberation of the Heusden area on 5 November, the first emergency bridges were built by the 51st (Highland) Division. When the Canadian forces took over this area, some of these bridges were so bad that they had to replace them. This was the case at a site North of Cromvoirt, as early as 11 November. Here, as the bridge crossed the canal at an angle, a construction of no less than 50 metres was needed. First, the attachment to the original embankment had to be reinforced, after which components of the 8th and 9th Field Squadron RCE assembled a so-called Double Single (or Double Truss) bridge. Bulldozers then laid new ramps during the night. As the bridge was actually too long for a DS model, it sagged in the middle and was christened 'Sagging Susie' by the engineers. Despite its questionable appearance, the bridge continued to serve until long after the war. In Kriegszeiten ist jeder Teil des Militärs wichtig, und obwohl den kämpfenden Einheiten an der Front zu Recht die meiste Aufmerksamkeit gewidmet wird, ist jede Armee vollständig von der Logistik abhängig: Lebensmittel müssen rechtzeitig ankommen, ebenso wie Getränke, Kraftstoff und Munition. Nach dem Durchbruch in der Normandie Ende August 1944 schlossen sich die Ingenieure den Vormarschbemühungen an. Ab der Überquerung der Seine wurde das Tempo des alliierten Vormarsches zunehmend von den zahllosen Pioniere bestimmt, die in halsbrecherischem Tempo eine Brücke nach der anderen bauten und dabei oft ihr Leben riskierten.Vor allem die kanadische Armee, die entlang der Küste vorrückte und zahlreiche Kanäle überqueren musste, setzte auf die Pioniere. Sie benutzte oft so genannte Bailey-Brücken (benannt nach dem englischen Ingenieur Donald Bailey), die aus Einzelteilen bestanden, die in verschiedenen Kompositionen zusammengesetzt werden konnten. Eine durchschnittliche Bailey-Brücke von 25 Metern Länge konnte von 40 Männern in drei Stunden zusammengesetzt werden. Manchmal war eine extreme Länge erforderlich, wie am Drongelens Kanaal zwischen Nieuwkuijk und Cromvoirt.Zu langEnde Oktober 1944 hatten die sich zurückziehenden deutschen Truppen alle Brücken über diesen Kanal gesprengt. Nach der Befreiung des Gebiets von Heusden am 5. November wurden die ersten Notbrücken von der 51st (Highland) Division gebaut. Als die kanadischen Streitkräfte dieses Gebiet übernahmen, waren einige dieser Brücken so schlecht, dass sie ersetzt werden mussten. Dies war an einer Stelle nördlich von Cromvoirt bereits am 11. November der Fall. Da die Brücke den Kanal in einem Winkel überquerte, war hier eine Konstruktion von nicht weniger als 50 Metern Länge erforderlich. Zunächst musste die Befestigung am ursprünglichen Damm verstärkt werden, woraufhin Teile der 8. und 9. Feldschwadron RCE eine so genannte Double Single (oder Double Truss) Brücke montierten. Bulldozer legten dann in der Nacht neue Rampen an. Da die Brücke für ein DS-Modell eigentlich zu lang war, hing sie in der Mitte durch und wurde von den Ingenieuren "Sagging Susie" getauft. Trotz ihres fragwürdigen Aussehens diente die Brücke noch bis weit nach dem Krieg als Brücke. In oorlogstijd is ieder onderdeel van het militaire apparaat belangrijk. Terwijl de meeste aandacht -terecht- uitgaat naar de vechtende eenheden vooraan, is een leger volledig afhankelijk van het logistieke deel, op tijd eten, drinken, brandstof en munitie. Na de uitbraak in Normandië eind augustus 1944 kwam daar de genie bij. Vanaf de oversteek van de Seine werd de snelheid van de geallieerde opmars in toenemende mate bepaald door de talloze geniemilitairen die in razend tempo, en vaak met gevaar voor eigen leven, de ene brug na de andere bouwden.Vooral het Canadese leger dat langs de kust oprukte en talloze kanalen moest oversteken deed een beroep op de genie. Het maakte vaak gebruik van zogenaamde Baileybruggen, vernoemd naar de Engelse ingenieur Donald Bailey. Een dergelijke brug bestond uit losse onderdelen die in verschillende samenstellingen konden worden samengevoegd. Een doorsnee Baileybrug van 25 meter kon door 40 man in drie uur in elkaar worden gezet. Soms was een extreme lengte nodig, zoals bij het Drongelens Kanaal tussen Nieuwkuijk en Cromvoirt.Te langAlle bruggen over dit kanaal waren eind oktober 1944 opgeblazen door terugtrekkende Duitse troepen. Na de bevrijding van het gebied rond Heusden op 5 november werden de eerste noodbruggen aangelegd door de 51st (Highland) Division. Sommige waren zo slecht dat ze moesten worden vervangen door de Canadezen, nadat die dit gebied overnamen. Ten noorden van Cromvoirt gebeurde dat al op 11 november. Omdat de brug hier het kanaal schuin overstak, was een constructie van niet minder dan 50 meter nodig. Eerst moest de aanhechting aan het oorspronkelijke talud worden verstevigd, waarna onderdelen van 8then 9th Field Squadron RCE een zogenoemde Double Single (Dubbele Spant) brug in elkaar zetten. Bulldozers legden vervolgens tijdens de nacht nieuwe opritten aan. Omdat de brug eigenlijk te lang was voor een DS-model, zakte hij in het midden door en werd hij door de genisten ‘Sagging Susie’ (doorzakkende Suzie) gedoopt. Ondanks de onbetrouwbare aanblik heeft de brug nog tot lang na de oorlog dienstgedaan.

 'Sagging Susie' Bridge Doorzakkende Suzie  ''Sagging Susie"-Brücke

After the liberation of most of North Brabant, the Allied advance came to a halt at the Bergse Maas, a situation that did not change again until the end of the war in May 1945. Throughout that time, the Meuse front was guarded by Polish and Canadian units of the First Canadian Army (General Crerar).During the long winter on the river Maas, the Canadian soldiers established close contacts with the civilian population, which allowed them to forget about the war for a while. In this context, they also resumed a habit they had developed during their stay in England: setting up activities for the local youth. And so in late December 1944, the soldiers of the Argyll and Sutherland Highlanders of Canada organised a Christmas party for the children of Elshout and Heusden. This was not entirely without risk given the shelling from both sides, but for a while the children were able to forget the constant threat of German shelling and the harsh conditions of daily life. For the Canadian soldiers, it meant fond memories of their own families in faraway Canada.Incidentally, the day after early Christmas, the Argylls left for central Brabant with the rest of the 4th Canadian Armoured Division. Their departure was related to the German counter-offensive in the Ardennes. Their sector was taken over by the 1st Polish Armoured Division, and the towns of Heusden and Elshout were taken over by the 1st Battalion of Mountain Rifles (in Polish the Podhalanskich). In mid-January 1945, the Canadians returned for four weeks. After this, preparations for the attack on Germany began.

elshout_1.jpg

elshout_3.jpg

elshout_2.jpg

Early Christmas for Dutch children

Nach der Befreiung des größten Teils von Nordbrabant kam der Vormarsch der Alliierten an der Bergse Maas zum Stillstand. Diese Situation änderte sich bis zum Ende des Krieges im Mai 1945 nicht mehr. Während dieser ganzen Zeit wurde die Maasfront von polnischen und kanadischen Einheiten der Ersten Kanadischen Armee (General Crerar) bewacht.Während des langen Winters an der Maas knüpften die kanadischen Soldaten enge Kontakte mit der Zivilbevölkerung. Dadurch konnten sie den Krieg für eine Weile vergessen. In diesem Zusammenhang nahmen sie auch eine Gewohnheit wieder auf, die sie während ihres Aufenthalts in England entwickelt hatten: die Organisation von Aktivitäten für die lokale Jugend. So organisierten die Soldaten der Argyll and Sutherland Highlanders of Canada Ende Dezember 1944 eine Weihnachtsfeier für die Kinder von Elshout und Heusden. Angesichts des gegenseitigen Beschusses war dies nicht ganz ungefährlich. Aber für eine Weile konnten die Kinder die ständige Bedrohung durch deutschen Beschuss und die harten Bedingungen des täglichen Lebens vergessen. Für die kanadischen Soldaten bedeutete dies schöne Erinnerungen an ihre eigenen Familien im fernen Kanada.Zufälligerweise brachen die Argylls am Tag nach Weihnachten mit dem Rest der 4. kanadischen Panzerdivision nach Zentral-Brabant auf. Ihr Abzug stand im Zusammenhang mit der deutschen Gegenoffensive in den Ardennen. Ihr Sektor wurde von der 1. polnischen Panzerdivision übernommen, die Städte Heusden und Elshout vom 1. Bataillon der Gebirgsjäger, auf Polnisch Podhalanskich. Mitte Januar 1945 kehren die Kanadier für vier Wochen zurück. Danach begannen die Vorbereitungen für den Angriff auf Deutschland. Na de bevrijding van het grootste deel van Noord-Brabant kwam de geallieerde opmars tot staan bij de Bergse Maas. In die situatie kwam geen verandering meer tot het einde van de oorlog in mei 1945. Al die tijd werd het Maasfront bewaakt door Poolse en Canadese eenheden van het First Canadian Army (generaal Crerar).Tijdens de lange winter aan de Maas knoopten de Canadese soldaten nauwe contacten aan met de burgerbevolking. Zo konden ze even de oorlog vergeten. In dit kader hervatten ze ook een gewoonte die ze tijdens hun verblijf in Engeland hadden ontwikkeld: activiteiten opzetten voor de lokale jeugd. En dus organiseerden de soldaten van de Argyll and Sutherland Highlanders of Canada eind december 1944 een kerstfeest voor de kinderen uit Elshout en Heusden. Dat was niet geheel zonder risico gezien de wederzijdse beschietingen. Maar de kinderen konden even de constante dreiging van de Duitse beschietingen en de barre omstandigheden van het dagelijkse leven vergeten. Voor de Canadese soldaten betekende het een warme herinnering aan hun eigen familie in het verre Canada.De dag na het vroege kerstfeest vertrokken de Argylls overigens met de rest van de 4th Canadian Armoured Division naar Midden-Brabant. Hun vertrek hield verband met het Duitse tegenoffensief in de Ardennen. Hun sector werd overgenomen door de 1st Polish Armoured Division, de plaatsen Heusden en Elshout door het 1ste Bataljon van de Bergjagers, in het Pools de Podhalanskich. Half januari 1945 keerden de Canadezen weer terug voor vier weken. Hierna begonnen de voorbereidingen voor de aanval op Duitsland.

 Vorgezogenes Weihnachtsfest für niederländische Kinder Vroeg Kerstfeest voor Nederlandse kinderen

On the 28th of October 1944, Allied artillery bombarded the main road intersections in the Ginneken. They did it to impede the Germans from building their defences. Then on the night of the 28th of October, Polish troops from the 1st Polish Armoured Division went on the offensive.
There were several battles in the Ginneken. At the crossroads of the Raadhuisstraat-Bavelselaan, a Polish unit drove into an ambush. German troops including a mobile tracked gun, a Sturmgeschütz, fired on them.
The Poles had to retreat. There then followed an artillery bombardment by the British, Canadians and Poles. This also resulted in many civilian casualties. Another Polish unit liberated the Ginneken the next day.&#13;
&#13;
 &#13;

Night Attack on the Ginneken

Am 28. Oktober 1944 beschoss die Artillerie der Alliierten die wichtigsten Kreuzungen im Ginneken. Man wollte die deutschen Truppen daran hindern ihre Verteidigung zu errichten. Anschließend gingen die Polen der 1. polnischen Panzerdivision in der Nacht vom 28. Oktober zum Angriff über.
Im Ginniken entstanden mehrere Kämpfe. Auf der Kreuzung Raadhuisstraat-Bavelselaan fuhr eine polnische Einheit in einen Hinterhalt. Die deutschen Soldaten beschossen sie unter anderem mit einer mechanisierten Kanone auf Raupenrädern, einem sogenannten Sturmgeschütz.
Die Polen mussten sich zurückziehen. Daraufhin folgte ein gemeinsamer Artillerie-Bombenangriff von den Engländern, Kanadiern, und Polen. Auch dieser Angriff forderte viele Zivilopfer. Das Ginneken wurde am nächsten Tag von einer anderen polnischen Einheit befreit.&#13;
&#13;
 &#13; Op 28 oktober 1944 beschoot de artillerie van de geallieerden de belangrijkste kruispunten in het Ginneken. Men deed dat om de Duitse troepen te hinderen bij het opbouwen van hun verdediging. Vervolgens gingen in de nacht van 28 oktober de Polen van de 1e Poolse Pantserdivisie in de aanval.
Er ontstonden verschillende gevechten in het Ginneken. Op het kruispunt Raadhuisstraat-Bavelselaan reed een Poolse eenheid in een hinderlaag. Duitse militairen namen hen onder andere met een gemechaniseerd kanon op rupsbanden, een zogenaamd Sturmgeschütz, onder vuur.
De Polen moesten zich terugtrekken. Er volgde een artillerie-bombardement door de Engelsen, Canadezen en Polen. Daarbij vielen ook veel burgerslachtoffers. Een andere Poolse eenheid bevrijdde de volgende dag het Ginneken.
Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a>
<img width="500" height="263" src="/media/2860721/kaartenwaaier_panorama_500x263.jpg" alt="Kaartenwaaier _panorama"/>&#13;
&#13;
 &#13;

 Nachtangriff auf das Ginneken Nachtaanval op 't Ginneken

On September 5 and 6, the Germans had already evacuated the 'Konzentrationslager Herzogenbusch' in the Vught. This is the only SS camp outside Nazi Germany, where between January 1943 and September 1944, over 31,000 people were detained, including 12,000 Jews, political prisoners, resistance fighters, Jehovah's Witnesses, hostages, criminals and so-called 'a-socials', vagrants and black marketeers. In the months prior to the evacuation, the SS executed 329 prisoners.Despite persistent rumours the Allies are coming, there will be more than a month of shelling, anxious nights in shelters and fierce battles before Vught is finally liberated on October 26, 1944.

Air Armada above Vught

On September 5 and 6, the Germans had already evacuated the 'Konzentrationslager Herzogenbusch' in the Vught. This is the only SS camp outside Nazi Germany, where between January 1943 and September 1944, over 31,000 people were detained, including 12,000 Jews, political prisoners, resistance fighters, Jehovah's Witnesses, hostages, criminals and so-called 'a-socials', vagrants and black marketeers. In the months prior to the evacuation, the SS executed 329 prisoners.Despite persistent rumours the Allies are coming, there will be more than a month of shelling, anxious nights in shelters and fierce battles before Vught is finally liberated on October 26, 1944.Tourist information Helvoirtse weg. In the church car park (before the junction with Taalstraat). GPS code: 51° 39' 39.6"N 5° 17' 54.5994"E Der deutsche Besatzer hatte das “Konzentrationslager Herzogenbusch”, dass in der Gemeinde Vught lag, bereits am 5. und 6. September enträumt. In diesem SS Lager, das einzige außerhalb Deutschlands, befanden sich in der Zeit vom Januar 1943 bis September 1944 über 31.000 Menschen in Haft. Unter ihnen waren 12.000 Juden, politische Häftlinge, Widerstandskämpfer, Zeugen Jehovas, Geiseln, Kriminelle, sogenannte ‘asoziale Elemente’, Landstreicher und Schwarzhändler. In den Monaten vor der Enträumung hatte die SS 329 Gefangene exekutiert.
Trotz ständiger Gerüchte über die Ankunft der Alliierten erleidet Vught noch über einen Monat Artilleriebeschuss, ängstliche Nächte in Schutzkellern und schwere Kämpfe, bevor die Stadt am 26. Oktober 1944 endlich befreit wird.&#13;
&#13;
 &#13;
 &#13;
 &#13;
 Touristische Informationen&#13;
 &#13;
 Helvoirtse weg, am Parkplatz der Kirche (fuer die Kreuzung mit der Taalstraat) GPS Kode: 51° 39' 39.6"N 5° 17' 54.5994"E&#13;
 &#13;
 &#13; Met het oprukken van de geallieerde troepen in noordelijke richting, verwachten de inwoners van Vught begin september 1944 elk moment hun bevrijders. Als op 17 september een onvoorstelbaar grote luchtvloot over Vught komt wordt die verwachting alleen maar groter. Ook de volgende dag passeert een indrukwekkende luchtarmada, kennelijk onderweg naar doelen die verderop liggen.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" rel="noopener noreferrer" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a>Toeristische informatie Helvoirtse weg, op het parkeerterrein van de kerk (voor de kruising met de taalstraat) GPS code: 51° 39' 39.6"N 5° 17' 54.5994"E

 Air Armada above Vught Luftarmada über Vught Luchtarmada boven Vught

Operation Market Garden came to a standstill in September. During the winter of 1944/1945, the frontline had reached the Dutch-German border but was making little progress, with the fighting pushing it just a metre at a time. On the Allied side, the deployment of equipment and the dedication from the men were tremendously high. This required efficient organisation and support for the troops on the frontline from the air force. This need for air support was the reason why Allies constructed airfields in the liberated areas behind the frontline following the Normandy Landings on 6th June 1944.
These new airfields enabled the Allies to move troops more quickly, and gave them a place to station their fighter planes. At the end of December 1944, the Royal Engineers and Pioneer Corps were ordered to build B.89 here, in Mill: the 89th airfield to be constructed after D-Day.
When it became clear that there was going to be a large allied offensive in the area along the Dutch-German border in February 1945, the completion date for the airfield in Mill was brought forward. This gave the men only a matter of a few weeks to construct this enormous airfield, with the harsh winter weather to contend with as well. The beginning of February marked the start of these large allied offensives: their 8th February deadline?&#13;
&#13;
 &#13;

A race against the clock

Die Operation Market Garden ist im September ins Stocken geraten. Im Winter 1944/1945 verlief die Front durch die deutsch-niederländische Grenzregion und oftmals musste Meter um Meter erkämpft werden. Der Einsatz von Soldaten und Material aufseiten der Alliierten war ungeheuer hoch und musste möglichst effizient organisiert werden. Durch den Einsatz von Jagdbombern sollten die Truppen an der Front unterstützt werden.
Daher legten die Alliierten seit den Landungen in der Normandie am 6. Juni 1944 in den befreiten Gebieten so schnell wie möglich gleich hinter der Front Flugplätze an. Auf diese Weise konnten sie zügig Truppen verlegen und Kampfflugzeuge stationieren. Ende Dezember 1944 erhielten die Männer der Royal Engineers und des Pioneer Corps den Auftrag, hier in Mill den Flugplatz B.89 zu bauen: den 89. Flugplatz nach D-Day.
Als feststeht, dass im Februar 1945 eine große alliierte Offensive an der deutsch- niederländischen Grenze stattfinden soll, wird der Termin für die Fertigstellung des Flugplatzes vorverlegt. In nur wenigen Wochen müssen die Männer einen riesigen Flugplatz aus dem Boden stampfen, obwohl dies wegen der winterlichen Witterungsbedingungen fast unmöglich erscheint. Anfang Februar sollen die großen Offensiven, Operation Veritable und Operation Grenade, beginnen. Wird es den Männern gelingen, am 8. Februar fertig zu sein?&#13;
&#13;
 &#13; Operatie Market Garden is in september vastgelopen. De frontlinie kwam in de winter van 1944-1945 in het Nederlands-Duitse grensgebied te liggen en er moest vaak meter voor meter gestreden worden. De inzet van mankracht en materieel aan de kant van de Geallieerden was enorm hoog en dat moest allemaal zo efficiënt mogelijk georganiseerd worden. Troepen aan de frontlinie moesten worden ondersteund door militaire luchtsteun.De geallieerden leggen daarom al vanaf de landingen in Normandië op 6 juni 1944, zo snel mogelijk vliegvelden aan direct achter de frontlinie in bevrijd gebied. Dat stelde hen in staat om snel troepen te verplaatsen en om gevechtsvliegtuigen te stationeren. Eind december 1944 krijgen de mannen van de Royal Engineers en het Pioneer Corps hier in Mill opdracht voor de bouw van B.89, het 89ste vliegveld na D-Day.Wanneer duidelijk wordt dat er in februari 1945 een groot geallieerd offensief aan de Nederlands-Duitse grens zal plaatsvinden wordt de opleverdatum van het vliegveld naar voren verschoven. In slechts enkele weken moeten de mannen een enorm vliegveld uit de grond stampen. De winter speelt hen echter vreselijk parten. Begin februari zullen de grote offensieven, operatie Veritable en Operatie Grenade, van start gaan. Zal het hen lukken om 8 februari klaar te zijn?Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" rel="noopener noreferrer" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a>

 ‘Ein Wettrennen gegen die Uhr!’ Een race tegen de klok

Dutch underground organisations covertly gathered information about the German defences. Huib Toebak and Eduard Janssens from Zwaluwe had drawn up an intelligence report about the defences at Moerdijk. Their intention was to hand over this report with a map to the first Allied officer they would encounter in Zwaluwe. Until then, the report was hidden behind a loose brick in the attic of the school.
On the 5th of November 1944, the Polish liberators from the 1st Polish Armoured Division approached the Goverde cafe. While many villagers hunkered in shelters awaiting the end of the fighting, Eduard Janssens set off and handed over the report to a Polish officer. The Poles thought there were no more German troops in Hooge Zwaluwe but Eduard Janssens discovered their positions and warned the Poles in advance. A fierce battle then raged for a half-day in the streets of Hooge Zwaluwe, before the village was liberated.&#13;
&#13;
 &#13;

The secret map

Der niederländische Widerstand sammelte heimlich Informationen über die deutschen Verteidigungswerke. Huib Toebak und Eduard Janssens, beide aus Zwaluwen, hatten einen Geheimdienstbericht erstellt der alle Verteidigungswerke bei Moerdijk erfasste. Dieser Bericht sollte gemeinsam mit der Karte an den ersten alliierten Offizier, dem sie in Zwaluwen begegnen würden, übergeben werden. Bis dahin lag der Bericht verborgen hinter einem losen Mauerstein auf dem Dachboden der Schule.
Am 5. November 1944 hatten sich die polnischen Befreier bis zum Café Goverde genähert. Während die meisten Dorfbewohner die Kriegsgewalt in den Schutzkellern abwarteten, machte sich Janssens auf den Weg und es gelang ihm den Bericht einem polnischen Offizier zu überreichen. Die Polen gingen davon aus, dass sich in Hooge Zwaluwe keine deutschen Soldaten befanden. Aber Janssens entdeckte deutsche Stellungen und warnte die Polen. Es folgte ein schwerer Kampf in den Straßen von Hoge Zwaluwe, der einen halben Tag dauern sollte, bevor das Dorf befreit werden konnte.&#13;
&#13;
 &#13; Nederlandse ondergrondse organisaties verzamelden in het geheim inlichtingen over de Duitse verdedigingswerken. De Zwaluwenaren Huib Toebak en Eduard Janssens hadden een inlichtingenrapport gemaakt over de verdedigingswerken bij Moerdijk. De bedoeling was om dit rapport met kaart te overhandigen aan de eerste de beste geallieerde officier die zij in Zwaluwe zouden tegenkomen. Tot die tijd lag het rapport verborgen achter een losse steen op de zolder van de school.Op 5 november 1944 waren de Poolse bevrijders van de 1e Poolse Pantserdivisie genaderd tot café Goverde. Terwijl veel dorpsgenoten in schuilkelders het oorlogsgeweld afwachtten, ging Janssens op pad en wist het rapport aan een Poolse officier te overhandigen. De Polen dachten dat er geen Duitse troepen meer in Hooge Zwaluwe zaten, maar Janssens ontdekte hun posities en waarschuwde de Polen. Daarna woedde er een halve dag lang een felle strijd in de straten van Hooge Zwaluwe, voordat het dorp werd bevrijd.Ga voor een route over de 1e Poolse Pantserdivisie in Hooge Zwaluwe naar de <a href="http://www.willemsnickerieme.nl" rel="noopener noreferrer" target="_blank">website </a>van Heemkundekring Willem Snickerieme.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" rel="noopener noreferrer" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a>

 Die geheime Karte De geheime kaart

The liberators of Breda, the 1st Polish Armored Division, from November 9, 1944, are given responsibility for part of the Canadian front line that from then on ran from Moerdijk to the Betuwe region. The combat units take over guard duty in rotation, the headquarters and troops were established in Breda. Contrary to what many citizens believe, Major General Maczek did not live in Hotel de Kroon, but, like the other officers, he was billeted in private homes. Thus, the hotel served merely as an "office" for Maczek and his staff. It was extremely suitable for this purpose because of its many rooms, after all, a division is like a small town and must be run accordingly. The period in Breda ended on April 7, 1945, when the Polish division returned to action. Again as part of the 1st Canadian Army, it joined the advance through the provinces of Drenthe and Groningen and then moved into Germany to end at Wilhelmshaven. Because of the long stay there, General Maczek praised Breda as the "most Polish city in the Netherlands". The Hotel de Kroon, where Maczek had his headquarters, dates back to 1902 and was built on the foundations of an earlier hotel in one of Breda's oldest streets. The hotel was closed in 1961 and the building was demolished in 1984. Nowadays only the location of Maczek's headquarters remains.

De Kroon Pamflet

De Kroon

Polish headquarters in Breda

The liberators of Breda, the 1st Polish Armored Division, from November 9, 1944, are given responsibility for part of the Canadian front line that from then on ran from Moerdijk to the Betuwe. The combat units take over guard duty in rotation, the headquarters and troops were established in Breda. Contrary to what many citizens believe, Major General Maczek did not live in Hotel de Kroon, but, like the other officers, he was billeted in private homes. Thus, the hotel served merely as an "office" for Maczek and his staff. It was extremely suitable for this purpose because of its many rooms, after all, a division is like a small town and must be run accordingly. The period in Breda ended on April 7, 1945, when the Polish division returned to action. Again as part of the First Canadian Army, it joined the advance through Drenthe and Groningen and then moved into Germany to end at Wilhelmshaven. Because of the long stay there, Maczek praises Breda as the "most Polish city in the Netherlands. The Hotel de Kroon, where Maczek had his headquarters, dates back to 1902 and was built on the foundations of an earlier hotel in one of Breda's oldest streets. The hotel was closed in 1961 and the building was unfortunately demolished in 1984. Now only the location of Maczek's headquarters remains. Den Befreiern von Breda, der 1. polnischen Panzerdivision, wurde ab dem 9. November 1944 die Verantwortung für einen Teil der kanadischen Frontlinie übertragen, die von dem Zeitpunkt an von Moerdijk bis zur Region Betuwe verlief. Die Kampfverbände übernahmen im Rotationsverfahren den Wachdienst, das Hauptquartier und die Truppen wurden in Breda eingerichtet. Im Gegensatz zu dem, was viele Bürger glaubten, wohnte der polnische Generalmajor Stanisław Maczek nicht im Hotel de Kroon, sondern war wie die anderen Offiziere in Privathäusern einquartiert. Das Hotel diente also lediglich als "Büro" für Maczek und seinen Stab. Dafür war es mit seinen vielen Zimmern bestens geeignet, schließlich ist eine Division wie eine kleine Stadt und muss entsprechend geführt werden. Der Aufenthalt in Breda endete am 7. April 1945, als die polnische Division in den Kampf zurückkehrte. Als Teil der 1. Kanadischen Armee nahm sie am Vormarsch durch die Provinzen Drenthe und Groningen teil und rückte dann nach Deutschland ein, wo dieser in Wilhelmshaven endete. Aufgrund des langen Aufenthalts dort lobte General Maczek Breda als die "polnischste Stadt der Niederlande". Das Hotel de Kroon, in dem Maczek sein Hauptquartier hatte, stammt aus dem Jahr 1902 und wurde auf den Fundamenten eines früheren Hotels in einer der ältesten Straßen von Breda erbaut. Das Hotel wurde 1961 geschlossen, und das Gebäude 1984 abgerissen. Heute ist nur noch der Standort von Maczeks Hauptquartier erhalten. De bevrijders van Breda, de 1e Poolse Pantserdivisie, kregen vanaf 9 november 1944 de verantwoordelijkheid voor een deel van de Canadese frontlijn die vanaf dat moment liep van Moerdijk tot de Betuwe. De gevechtseenheden namen bij toerbeurt de bewaking over, het hoofdkwartier en de tros (ondersteunende eenheden die niet vechten) worden in Breda gevestigd.&nbsp;&nbsp;In tegenstelling tot wat veel burgers denken, woonde generaal-majoor Maczek niet in Hotel de Kroon, maar was hij, net als de andere officieren, ingekwartierd bij particulieren. Het hotel diende dus louter als ‘kantoor’ voor Maczek en zijn staf. Het was hiervoor uitermate geschikt vanwege de vele kamers, immers een divisie is net een kleine stad en moet navenant worden gerund.&nbsp;&nbsp;De periode in Breda eindigt op 7 april 1945 als de Poolse divisie weer in actie komt. Opnieuw als onderdeel van het Eerste Canadese Leger voegde ze zich bij de opmars door Drenthe en Groningen en trok vervolgens Duitsland in om te eindigen bij Wilhelmshaven. Door het lange verblijf in de stad roemt Maczek Breda als de ‘meest Poolse stad in Nederland’.&nbsp;&nbsp;Het Hotel de Kroon, waar Maczek zijn hoofdkwartier had, stamt uit 1902 en was gebouwd op de fundamenten van een eerder hotel in één van de oudste straten van Breda. Het hotel werd in 1961 gesloten en het gebouw is helaas in 1984 gesloopt. Nu is van Maczeks hoofdkwartier alleen nog de locatie te vinden.&nbsp; Wyzwoliciele Bredy, 1 Polska Dywizja Pancerna, od 9 listopada 1944 r. byli odpowiedzialni za część kanadyjskiej linii frontu, która od tego momentu biegła od Moerdijk do Betuwe. Jednostki bojowe ustanowiły rotacyjnią służbę wartowniczą, natomiast kwatera główna i oddziały zostały utworzone w Bredzie. Wbrew temu, co sądzi wielu obywateli, generał dywizji Maczek nie mieszkał w hotelu de Kroon, ale, podobnie jak inni oficerowie, był zakwaterowany w prywatnych domach. Tak więc hotel służył jedynie jako "biuro" dla Maczka i jego personelu. Nadawał się do tego celu znakomicie ze względu na dużą liczbę pokoi. W końcu dywizja jest jak małe miasto i musi być odpowiednio zarządzana. Pobyt w Bredzie zakończył się 7 kwietnia 1945 r., kiedy polska dywizja powróciła do akcji. Ponownie jako część Pierwszej Armii Kanadyjskiej, dołączyła do natarcia przez Drenthe i Groningen, a następnie przeniosła się do Niemiec, by zakończyć działania w Wilhelmshaven. Ze względu na długi pobyt w Bredzie, Maczek chwali ją jako "najbardziej polskie miasto w Holandii". Hotel de Kroon, w którym Maczek miał swoją siedzibę, pochodzi z 1902 roku i został zbudowany na fundamentach wcześniejszego hotelu przy jednej z najstarszych ulic Bredy. Hotel został zamknięty w 1961 roku, a nastpępnie w 1984 budynek został niestety zburzony. Jedyne co pozostało to lokalizacja siedziby Maczka.

 Een Pools hoofdkwartier in Breda Polish headquarters in Breda Polska siedziba główna w Bredzie Polnisches Hauptquartier in Breda

To Breda On Sunday 29 October 1944, the units of the 1st Polish Armoured Division of Major General Stanisław Maczek prepared to liberate Breda. The tanks were to enter from the north, however that part of the plan had to be postponed because the alarm has been raised in Dorst.German reaction A large group of German forces from the 719th Infantry Division had, completely unexpectedly, launched a counterattack from the woods, from the Cadet Camp to Rijen. On the morning of the 29th, as soon as it had got light Zawiska had gone on reconnaissance. Seeing no movement among the enemy or his own troops, he had returned to Lijndonk to pick up his battery of eight six-pounder anti-tank guns. However, on arriving in Dorst for the second time, he got the fright of his life: enemy infantry had entered the village. The attackers managed to capture the first three Brencarriers (light tracked vehicles), leaving Zawiska without a radio. The Major was forced to send a courier with a hastily scribbled note back to brigade headquarters in Lijndonk.Panic Meanwhile, his six-pounder guns opened fire from a dirt track (east of where Bavelstraat 11 now stands), and the German counterattack was halted. But for how long? They were running out of ammunition, but fortunately for Zawiska and his men, help was on the way. The noise of the fighting had alerted headquarters that something unpleasant was going on and Maczek immediately ordered the 'Dragon' group to halt the advance to Breda and instead return and launch a counterattack. This group consisted of two battalions: the 24th Lancers and the 10th Dragoons. The 1st Polish Armoured Regiment was to assist by taking over the crossroads east of Breda. After arriving at the crossroads, their Sherman tanks fired at observation posts in and around Breda, including several church towers.Success The counterattack resulted in heavy fighting, but at 11:00 Dorst was recaptured by the Polish forces. However, this was far from the end of the battle: it took until early afternoon before the Breda-Tilburg road was finally free again and the German attackers withdrew into the woods north of Dorst, definitively this time. At the end of the afternoon, the attack on Breda could be launched and at around 17:00 the Polish tanks reached their target - the area around the railway station. In the meantime, the rest of the city had already been liberated by the Polish infantry and the celebrations could begin.

A Polish M10 in Dorst. 

Dorst: a village liberated twice

To Breda On Sunday 29 October 1944, the units of the 1st Polish Armoured Division of Major General Stanisław Maczek prepared to liberate Breda. The tanks were to enter from the north, however that part of the plan had to be postponed because the alarm has been raised in Dorst.German reaction A large group of German forces from the 719th Infantry Division had, completely unexpectedly, launched a counterattack from the woods, from the Cadet Camp to Rijen. On the morning of the 29th, as soon as it had got light Zawiska had gone on reconnaissance. Seeing no movement among the enemy or his own troops, he had returned to Lijndonk to pick up his battery of eight six-pounder anti-tank guns. However, on arriving in Dorst for the second time, he got the fright of his life: enemy infantry had entered the village. The attackers managed to capture the first three Brencarriers (light tracked vehicles), leaving Zawiska without a radio. The Major was forced to send a courier with a hastily scribbled note back to brigade headquarters in Lijndonk.Panic Meanwhile, his six-pounder guns opened fire from a dirt track (east of where Bavelstraat 11 now stands), and the German counterattack was halted. But for how long? They were running out of ammunition, but fortunately for Zawiska and his men, help was on the way. The noise of the fighting had alerted headquarters that something unpleasant was going on and Maczek immediately ordered the 'Dragon' group to halt the advance to Breda and instead return and launch a counterattack. This group consisted of two battalions: the 24th Lancers and the 10th Dragoons. The 1st Polish Armoured Regiment was to assist by taking over the crossroads east of Breda. After arriving at the crossroads, their Sherman tanks fired at observation posts in and around Breda, including several church towers.Success The counterattack resulted in heavy fighting, but at 11:00 Dorst was recaptured by the Polish forces. However, this was far from the end of the battle: it took until early afternoon before the Breda-Tilburg road was finally free again and the German attackers withdrew into the woods north of Dorst, definitively this time. At the end of the afternoon, the attack on Breda could be launched and at around 17:00 the Polish tanks reached their target - the area around the railway station. In the meantime, the rest of the city had already been liberated by the Polish infantry and the celebrations could begin. Nach Breda Am Sonntag, den 29. Oktober 1944, bereiteten sich die Einheiten der 1. polnischen Panzerdivision von Generalmajor Stanisław Maczek auf die Befreiung der niederländischen Stadt Breda in der Provinz Nord-Brabant vor. Die Panzer sollten von Norden her in die Stadt eindringen. Dieser Teil des Plans musste jedoch verschoben werden, da in Dorst Alarm ausgelöst worden war.Die deutsche Reaktion Völlig unerwartet hatte eine große Gruppe von deutschen Truppen der 719. Infanteriedivision einen Gegenangriff aus den Wäldern vom Kadettenlager bis nach Rijen gestartet. Sobald es am 29. Oktober hell wurde, ging Major Andrej Zawiska auf Erkundungstour. Da er weder beim Feind noch bei seinen eigenen Truppen eine Bewegung feststellen konnte, kehrte er nach Lijndonk zurück, um seine Batterie von acht Sechs-Pfünder-Panzerabwehrkanonen abzuholen. Als er zum zweiten Mal in Dorst ankam, bekam er einen großen Schreck: Die feindliche Infanterie war in das Dorf eingedrungen. Den Angreifern gelang es, die ersten drei Brencarrier (leichte Kettenfahrzeuge) zu erbeuten, und Zawiska verlor sein Funkgerät. Der Major war deshalb gezwungen, einen Kurier mit einer eilig gekritzelten Notiz an das Brigadehauptquartier in Lijndonk zu schicken.Panik In der Zwischenzeit hatten seine Sechs-Pfünder-Kanonen das Feuer von einem Feldweg aus eröffnet (östlich der heutigen Bavelstraat 11). Der deutsche Gegenangriff konnte gestoppt werden. Aber für wie lange? Den polnischen Verteidigern ging langsam die Munition aus. Zum Glück für Zawiska und seine Männer war Hilfe schon auf dem Weg. Der Lärm der Kämpfe hatte das Hauptquartier darauf aufmerksam gemacht, dass etwas Unerfreuliches im Gange war, und Generalmajor Stanisław Maczek befahl der Gruppe "Dragon" sofort, den Vormarsch nach Breda zu stoppen und stattdessen zurückzukehren und einen Gegenangriff zu starten. Diese Gruppe bestand aus zwei Bataillonen, den 24. Lancers und den 10. Dragoons. Das 1. polnische Panzerregiment sollte sie durch die Einnahme der Kreuzung östlich von Breda unterstützen. Nach ihrer Ankunft an der Kreuzung beschossen ihre Sherman-Panzer die Beobachtungsposten in und um Breda, darunter mehrere Kirchtürme.Erfolg Der deutsche Gegenangriff führte zu schweren Kämpfen, aber um 11:00 Uhr gelingt es den polnischen Truppen Dorst zurückzuerobern. Doch damit war die Schlacht noch lange nicht zu Ende, und es dauerte bis zum frühen Nachmittag, bis die Straße von Breda nach Tilburg wieder frei war und sich die deutschen Angreifer endgültig in die Wälder nördlich von Dorst zurückzogen. Am späten Nachmittag konnte der Angriff auf Breda beginnen, und gegen fünf Uhr erreichen die polnischen Panzer ihr Ziel, die Gegend um den Bahnhof der Stadt. In der Zwischenzeit wurde der Rest der Stadt bereits von der polnischen Infanterie befreit und die Feierlichkeiten anlässlich der Befreiung konnten beginnen. Naar Breda Op zondag 29 oktober maken de eenheden van de 1e Poolse pantser regiment van generaal-majoor Stanisław Maczek zich op om Breda te bevrijden. De tanks zullen de Baroniestad vanuit het noorden binnentrekken. Maar dat deel van het plan moet worden uitgesteld, want in Dorst is alarm geslagen.Duitse reactie Geheel onverwacht heeft een grote groep Duitsers van de 719e Infanteriedivisie vanuit de bossen vanaf het Cadettenkamp tot aan Rijen een tegenaanval gelanceerd. Zodra het licht wordt op de 29ste is majoor Andrej Zawiska op verkenning gegaan. Hij heeft geen beweging waargenomen, niet bij de vijand noch bij zijn eigen troepen en dus gaat hij terug naar Lijndonk om zijn batterij van acht zesponder antitankkanonnen op te halen. Als hij voor de tweede keer in Dorst arriveert, krijgt hij de schrik van zijn leven: vijandelijke infanterie is het dorp binnengedrongen. De aanvallers slagen erin de drie eerste Brencarriers (lichte rupsvoertuigjes) te veroveren waardoor Zawiska nu zonder radio komt te zitten. De majoor ziet zich gedwongen een koerier met een haastig gekrabbeld briefje terug te sturen naar het brigadehoofdkwartier in Lijndonk.Paniek Ondertussen hebben zijn zesponderkanonnen vanaf een zandpad (oostelijk vanaf waar nu Bavelstraat 11 staat) het vuur geopend. De Duitse tegenaanval wordt tot staan bracht. Maar voor hoe lang? De munitie raakt op. Gelukkig voor Zawiska en zijn mannen is er hulp onderweg. Het lawaai van de gevechten heeft het hoofdkwartier gealarmeerd dat er iets onaangenaams aan de hand is en Maczek geeft de 'Dragon' groep onmiddellijk het bevel om de opmars naar Breda te staken en in plaats daarvan terug te keren en een tegenaanval in te zetten. Deze groep bestaat uit twee bataljons, het 24e Lanciers en het 10e Dragonders. Het 1e Pantserregiment moet assisteren door het kruispunt ten oosten van Breda over te nemen. Na aankomst op het kruispunt beschieten hun Sherman tanks observatieposten in en rond Breda, waaronder enkele kerktorens.Succes De tegenaanval resulteert in zware gevechten, maar om 11.00 uur is Dorst heroverd door de Polen. Maar dit is nog lang niet het einde van de strijd en het duurt tot het begin van de middag voordat de weg Breda-Tilburg eindelijk weer vrij is en de Duitse aanvallers zich terugtrekken in de bossen ten noorden van Dorst, nu definitief. Aan het einde van de middag kan de aanval op Breda worden ingezet en rond vijf uur bereiken de Poolse tanks hun doel, de omgeving van het spoorwegstation. Intussen is de rest van de stad al bevrijd door de Poolse infanterie en kan het feesten beginnen. Do Bredy W niedzielę 29 października jednostki 1 Polskiej Dywizji Pancernej generała dywizji Stanisława Maczka przygotowują się do wyzwolenia Bredy. Czołgi wjadą do Baroniestad od północy. Ta część planu musi jednak zostać odłożona, ponieważ w Dorst podniesiono alarm.Niemiecka reakcja Zupełnie niespodziewanie, duża grupa Niemców z 719 Dywizji Piechoty rozpoczęła kontratak z lasu od Obozu Kadetów do Rijen. Jak tylko zrobiło się jasno 29-go, major Andrej Zawiska udał się na rozpoznanie. Nie zauważył żadnego ruchu, ani wśród wroga, ani wśród własnych żołnierzy, więc wraca do Lijndonk, aby odebrać swoją baterię ośmiu sześciofuntowych dział przeciwpancernych. Kiedy przybywa do Dorst po raz drugi, przeżywa prawdziwy strach: piechota wroga wkroczyła do wioski. Atakującym udaje się zdobyć pierwsze trzy Brencarriery (lekkie pojazdy gąsienicowe), pozostawiając Zawiskę bez radia. Major jest zmuszony wysłać kuriera z pospiesznie napisaną notatką do dowództwa brygady w Lijndonk.Panika W międzyczasie jego sześciofuntowe działa otworzyły ogień z polnej drogi (na wschód od miejsca, gdzie obecnie znajduje się Bavelstraat 11). Niemiecki kontratak został zatrzymany. Ale na jak długo? Kończy im się amunicja. Na szczęście dla Zawiski i jego ludzi, pomoc jest w drodze. Odgłosy walki zaalarmowały dowództwo, że dzieje się coś nieprzyjemnego i Maczek natychmiast rozkazuje grupie „Dragon” wstrzymać natarcie na Bredę, a zamiast tego wrócić i rozpocząć kontratak. Grupa ta składa się z dwóch batalionów, 24 Pułku Ułanów i 10 Pułku Dragonów. 1 Pułk Pancerny ma pomóc, przejmując skrzyżowanie na wschód od Bredy. Po dotarciu na skrzyżowanie czołgi Sherman ostrzeliwują punkty obserwacyjne w Bredzie i okolicach, w tym kilka wież kościelnych.Sukces Kontratak kończy się ciężkimi walkami, ale o 11:00 Dorst zostaje odbity przez Polaków. Jest to jednak dalekie od zakończenia bitwy i dopiero wczesnym popołudniem droga Breda-Tilburg zostaje ostatecznie uwolniona, a niemieccy napastnicy wycofują się do lasu na północ od Dorst. Pod koniec popołudnia można rozpocząć atak na Bredę, a około piątej polskie czołgi docierają do celu, obszaru wokół dworca kolejowego. W międzyczasie reszta miasta została już wyzwolona przez polską piechotę i można rozpocząć świętowanie.

 Dorst: Ein Dorf das zweimal befreit wurde Dorst: twee keer bevrijd Dorst: wieś wyzwolona dwukrotnie Dorst: a village liberated twice

A new phase After the British-Canadian offensive (Battle of the Bulge) was completed on 9 November 1944, the Hollands Diep and Amer rivers and the Bergsche Maas canal formed the new front line. This was guarded by units of the 1st Canadian Army, including the 1st Polish Armoured Division of Major General Stanisław Maczek, until the spring of 1945.Support points During the first period, which lasted until 20 December, the Polish troops were responsible for the Moerdijk-Geertruidenberg sector. Maczek had too few troops to man the front everywhere, so a series of support points were chosen, including Blauwe Sluis and Lage Zwaluwe. The residents of these places were subject to a curfew, and there was no real freedom. The nine battalions in the Polish division each occupied one of these support points for one week in turn. When they were not active, they could recover in places further south. Patrols walked between the strong points to prevent German troops from secretly crossing the water. During the day, this was the task of the Dutch Home Forces, the BS, which consisted of volunteers who were mostly, but not exclusively, former resistance fighters. The six companies in West Brabant (approximately 600 men) formed the 3rd Battalion and were under the responsibility of Major van der Poel in Breda.Boring and dangerous From Lage Zwaluwe, one group of Polish troops always headed west to the main road to Rotterdam, while a second headed east to the beginning of the Gat van den Ham. During the day, BS patrols followed approximately the same routes right along the bank of the Hollands Diep. Operating the posts and walking patrols was not only boring and unpleasant in the harsh winter conditions, but there were regular incidents with German groups that sometimes resulted in deaths and injuries. During one fight of fire, German soldiers cut off the tongue of a member of the BS to prevent him from calling for help, whilst in another both Polish and German forces were killed. The area around the blown-up bridge at Keizersveer was in particular an area where ​​such confrontations took place.Until the bitter end The river front was therefore anything but sealed, and one German patrol even managed to reach Dorst during a long winter night, fifteen kilometres into the hinterland. But Polish, Canadian and British commandos also regularly crossed over into the Land van Heusden en Altena. The situation remained restless in places close to the front until April 1945, by which time the Polish and Canadian forces had already left and were fighting in Germany.

A gun position near Hoge Zwaluwe

A Polish lookout position near Bergsche Maas

Polish positions at the Maas river. 

Members of the resistance learn how to shoot.

Members of the local resistance in positions near Geertruidenberg.

Polish search a destroyed house at Hooge Zwaluwe.

Patrolling the river Front: boring, but dangerous

A new phase After the British-Canadian offensive (Battle of the Bulge) was completed on 9 November 1944, the Hollands Diep and Amer rivers and the Bergsche Maas canal formed the new front line. This was guarded by units of the 1st Canadian Army, including the 1st Polish Armoured Division of Major General Stanisław Maczek, until the spring of 1945.Support points During the first period, which lasted until 20 December, the Polish troops were responsible for the Moerdijk-Geertruidenberg sector. Maczek had too few troops to man the front everywhere, so a series of support points were chosen, including Blauwe Sluis and Lage Zwaluwe. The residents of these places were subject to a curfew, and there was no real freedom. The nine battalions in the Polish division each occupied one of these support points for one week in turn. When they were not active, they could recover in places further south. Patrols walked between the strong points to prevent German troops from secretly crossing the water. During the day, this was the task of the Dutch Home Forces, the BS, which consisted of volunteers who were mostly, but not exclusively, former resistance fighters. The six companies in West Brabant (approximately 600 men) formed the 3rd Battalion and were under the responsibility of Major van der Poel in Breda.Boring and dangerous From Lage Zwaluwe, one group of Polish troops always headed west to the main road to Rotterdam, while a second headed east to the beginning of the Gat van den Ham. During the day, BS patrols followed approximately the same routes right along the bank of the Hollands Diep. Operating the posts and walking patrols was not only boring and unpleasant in the harsh winter conditions, but there were regular incidents with German groups that sometimes resulted in deaths and injuries. During one fight of fire, German soldiers cut off the tongue of a member of the BS to prevent him from calling for help, whilst in another both Polish and German forces were killed. The area around the blown-up bridge at Keizersveer was in particular an area where ​​such confrontations took place.Until the bitter end The river front was therefore anything but sealed, and one German patrol even managed to reach Dorst during a long winter night, fifteen kilometres into the hinterland. But Polish, Canadian and British commandos also regularly crossed over into the Land van Heusden en Altena. The situation remained restless in places close to the front until April 1945, by which time the Polish and Canadian forces had already left and were fighting in Germany. Eine neue Phase Nach Abschluss der britisch-kanadischen Offensive (Schlacht an der Scheldemündung) am 9. November 1944 bildeten die Flüsse Hollands Diep, Amer und Bergsche Maas die neue Frontlinie. Diese wurde bis zum Frühjahr 1945 von Einheiten der 1. Kanadischen Armee bewacht, darunter die 1. polnische Panzerdivision von Generalmajor Stanisław Maczek.Stützpunkte In der ersten Phase, die bis zum 20. Dezember 1944 andauerte, waren die Polen für den Sektor Moerdijk-Geertruidenberg zuständig. Maczek verfügte über zu wenige Truppen, um die Front überall zu besetzen, daher wurden eine Reihe von Stützpunkten ausgewählt, unter anderem in Blauwe Sluis und Lage Zwaluwe. Infolgedessen galt für die Bewohner dieser Orte eine Ausgangssperre und es gab keine wirklichen Freiheiten. Die neun Bataillone der polnischen Division besetzten abwechselnd für jeweils eine Woche einen dieser Stützpunkte. Wenn sie nicht aktiv waren, konnten sie sich in weiter südlich gelegenen Orten eine Weile ausruhen. Zwischen den Stützpunkten fanden Patrouillen statt, um zu verhindern, dass deutsche Truppen heimlich das Wasser überquerten. Tagsüber war das die Aufgabe der niederländischen Inlandskräfte, der BS. Diese bestanden aus Freiwilligen, die meisten davon, aber nicht ausschließlich, aus ehemaligen Widerstandskämpfern. Die sechs Kompanien in Westbrabant (ca. 600 Mann) bilden das 3. Bataillon und standen unter der Verantwortung von Major van der Poel in Breda.Langweilig und gefährlich Von Lage Zwaluwe aus bewegte sich jeweils eine Gruppe von Polen nach Westen zur Hauptstraße nach Rotterdam, während eine zweite Gruppe nach Osten zum Beginn des Gat van den Ham ging. Tagsüber folgten die Patrouillen der BS in etwa denselben Routen nur entlang des Ufers des Hollands Diep. Die Besetzung der Posten und die Patrouillen waren nicht nur mühsam und unangenehm unter den harten Winterbedingungen, sondern es kam auch regelmäßig zu Zwischenfällen mit deutschen Gruppen, die manchmal Tote und Verletzte zur Folge hatten. In einem Feuergefecht schnitten deutsche Soldaten einem Mitglied der BS die Zunge ab, um ihn daran zu hindern, um Hilfe zu rufen, in einem anderen wurden sowohl polnische als auch deutsche Soldaten getötet. Vor allem die Gegend um die gesprengte Brücke bei Keizersveer war Schauplatz solcher Konfrontationen.Bis zum bitteren Ende Die Flussfront war also alles andere als dicht, und einer deutschen Patrouille gelang es in einer langen Winternacht sogar, das fünfzehn Kilometer im Hinterland gelegene Dorst zu erreichen. Aber auch Polen, Kanadier und britische Kommandos kamen regelmäßig ins Land der Heusden und Altena. Bis April 1945 blieb die Lage in den frontnahen Orten unruhig. Die polnischen und kanadischen Truppen hatten sich inzwischen abgesetzt und kämpften in Deutschland. Een nieuwe fase Nadat op 9 november 1944 het Brits-Canadese offensief is afgerond vormen het Hollands Diep, de Amer en de Bergsche Maas de nieuwe frontlijn. Deze wordt tot het voorjaar van 1945 bewaakt door eenheden van het First Canadian Army, waaronder ook de 1e Poolse Pantserdivisie van generaal-majoor Stanisław Maczek.Steunpunten Tijdens de eerste periode, die duurt tot 20 december, zijn de Polen verantwoordelijk voor de sector Moerdijk-Geertruidenberg. Maczek heeft te weinig troepen om het front overal te bemannen en dus wordt er gekozen voor een serie steunpunten, onder meer in Blauwe Sluis en Lage Zwaluwe. In deze plaatsen geldt voor de inwoners dan ook de avondklok en van echte vrijheid is geen sprake. De negen bataljons in de Poolse divisie bezetten bij toerbeurt ieder één week lang een van deze steunpunten. Als ze niet actief zijn, kunnen ze even bijkomen in plaatsen verder naar het zuiden. Tussen de steunpunten lopen patrouilles om te voorkomen dat Duitse troepen stiekem het water oversteken. Overdag is dat de taak van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten, de BS. Deze bestaat uit vrijwilligers, veelal, maar niet uitsluitend, voormalige verzetsmensen. De zes compagnieën in West-Brabant (ongeveer 600 man) vormen het 3e Bataljon en vallen onder de verantwoordelijkheid van majoor van der Poel in Breda.Saai en gevaarlijk Vanuit Lage Zwaluwe trekt telkens één groep Polen naar het westen tot aan de grote weg naar Rotterdam, terwijl een tweede naar het oosten gaat tot aan het begin van het Gat van den Ham. Overdag volgen patrouilles van de BS ongeveer dezelfde routes vlak langs de oever van het Hollands Diep. Het bemannen van de posten en het patrouille lopen is niet alleen saai en onprettig in de barre winterse omstandigheden, er zijn regelmatig incidenten met Duitse groepjes die soms resulteren in doden en gewonden. Bij een vuurgevecht snijden Duitse militairen de tong af van een lid van de BS om te voorkomen dat hij om hulp roept, bij een ander sneuvelen zowel Polen als Duitsers. Vooral de omgeving van de opgeblazen brug bij Keizersveer is het gebied van dergelijke confrontaties.Tot het bittere einde Het rivierenfront is dus allesbehalve waterdicht en één Duitse patrouille weet tijdens een lange winternacht zelfs Dorst te bereiken, vijftien kilometer het achterland in. Maar ook Polen, Canadezen en Britse commando’s steken regelmatig over naar het Land van Heusden en Altena. Tot april 1945 blijft het onrustig in plaatsen dichtbij het front. De Polen en Canadezen zijn dan al vertrokken en vechten in Duitsland. Nowa faza Po zakończeniu brytyjsko-kanadyjskiej ofensywy 9 listopada 1944 r. holenderskie rzeki Diep, Amer i Bergsche Maas utworzyły nową linię frontu. Była ona strzeżona przez jednostki 1 Armii Kanadyjskiej, w tym 1 Polską Dywizję Pancerną generała dywizji Stanisława Maczka, aż do wiosny 1945 roku.Punkty wsparcia W pierwszym okresie, który trwał do 20 grudnia, Polacy byli odpowiedzialni za sektor Moerdijk-Geertruidenberg. Maczek miał zbyt mało żołnierzy, aby obsadzić cały front, więc wybrano szereg punktów wsparcia, w tym Blauwe Sluis i Lage Zwaluwe. Mieszkańców tych miejscowości obowiązywała godzina policyjna i nie było prawdziwej wolności. Każdy z dziewięciu batalionów polskiej dywizji zajmował jeden z tych punktów wsparcia przez tydzień. Gdy nie były aktywne, mogły odpoczywać w miejscach położonych dalej na południe. Pomiędzy umocnionymi punktami chodzą patrole, by uniemożliwić niemieckim oddziałom skryte przeprawianie się przez wodę. W ciągu dnia jest to zadanie Holenderskich Sił Wewnętrznych, BS. Składają się one z ochotników, głównie, ale nie wyłącznie, byłych bojowników ruchu oporu. Sześć kompanii w Brabancji Zachodniej (około 600 ludzi) tworzy 3. batalion i podlega majorowi van der Poelowi w Bredzie.Nudno i niebezpiecznie Z Lage Zwaluwe jedna grupa Polaków zawsze kieruje się na zachód do głównej drogi do Rotterdamu, podczas gdy druga kieruje się na wschód do początku Gat van den Ham. W ciągu dnia patrole BS podążają mniej więcej tymi samymi trasami wzdłuż brzegu Hollands Diep. Obsadzanie posterunków i piesze patrole są nie tylko nudne i nieprzyjemne w trudnych zimowych warunkach, ale także regularnie dochodzi do incydentów z niemieckimi grupami, które czasami kończą się śmiercią i obrażeniami. Podczas wymiany ognia niemieccy żołnierze odcięli język jednemu z członków BS, aby uniemożliwić mu wezwanie pomocy, a w innym incydencie zginęli zarówno Polacy, jak i Niemcy. Obszar wokół wysadzonego mostu w Keizersveer jest miejscem takich konfrontacji w szczególności.Aż do gorzkiego końca Front rzeczny nie jest zatem szczelny, a jednemu niemieckiemu patrolowi udaje się nawet dotrzeć do Dorst podczas długiej zimowej nocy, piętnaście kilometrów w głąb lądu. Ale Polacy, Kanadyjczycy i brytyjscy komandosi również regularnie przedostają się na tereny Heusden i Altena. Sytuacja w pobliżu frontu pozostaje niespokojna aż do kwietnia 1945 roku. Polacy i Kanadyjczycy już wyjechali i walczą w Niemczech.

 Patrouille an der Flussfront: langweilig, aber gefährlich Patrolowanie rzeki Front: nudne, ale niebezpieczne Patrolling the river Front: boring, but dangerous Patrouilleren langs de rivieroever: saai, maar gevaarlijk

On the 13th of October 1944, British soldiers of the King's Own Yorkshire Light Infantry Regiment walked into a German ambush near this intersection, still known as 'De Vijfsprong'. Three British soldiers were killed in the battle that ensued.
Shortly after, the RAF attempted to bomb the German troops, but also hit the farm ‘Ellenhoeve’. The farm was destroyed, but the Peeters family, who were hunkered in the shelter, were by a miracle unharmed.
A few days later, a 12-year-old boy from the neighbourhood, Neel Oonincx, was walking in the area and discovered the dead British soldiers.&#13;
&#13;
 &#13;

Hunter’s shoes

Am 13. Oktober 1944 gerieten englische Soldaten des King's Own Yorkshire Light Infanterieregiments in der Nähe dieser Kreuzung, eine Weggabelung, die noch immer ‘de vijfsprong’ genannt wird, in einen Hinterhalt. Im Kampf, der darauf folgte, ließen drei englische Soldaten ihr Leben.
Die englische Luftwaffe reagierte daraufhin mit einem Bombenangriff auf die deutschen Truppen, trafen dabei aber den Bauernhof ‘Ellenhoeve’. Der Bauerhof wurde völlig zerstört. Familie Peeters, die im Schutzkeller ausharrte, blieb wie durch ein Wunder verschont.
Neel Oonincx, ein 12 jähriger Junge aus der Nachbarschaft, kam ein paar Tage später zur Weggabelung und entdeckte die drei umgekommenen englischen Soldaten.&#13;
&#13;
 &#13; Op 13 oktober 1944 liepen Engelse soldaten van het King's Own Yorkshire Light Infantry Regiment in de buurt van dit kruispunt, nog altijd bekend als 'de vijfsprong', in een Duitse hinderlaag. Drie Engelse soldaten sneuvelden in het gevecht dat daarop volgde.De Engelse luchtmacht deed daarop een poging om de Duitse troepen te bombarderen, maar raakte daarbij boerderij de "Ellen"-hoeve. De boerderij werd verwoest, maar het gezin Peeters dat in de schuilkelder zat, bleef als bij een wonder ongedeerd.Een 12-jarige jongen uit de buurt, Neel Oonincx, maakte een paar dagen later een wandeling en ontdekte de gesneuvelde Engelse soldaten.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a href="http://webshop.visitbrabant.com" rel="noopener noreferrer" target="_blank">webshop.visitbrabant.com</a>Toeristische informatie Op deze locatie kunt u historische verhalen ontdekken in het spel van de bevrijding! Ontdek spelenderwijs het verhaal van de bevrijding van West-Brabant. Beleef samen een route vol historische ontdekkingen en verrassende spelletjes. Tover je smartphone om als kijker naar het verleden en ervaar de historie midden het Brabantse landschap!U kunt het spel downloaden voor uw i-Phone in de App Store:<a href="https://itunes.apple.com/us/app/het-spel-van-de-bevrijding/id976249597?mt=8" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://itunes.apple.com/us/app/het-spel-van-de-bevrijding/id976249597?mt=8</a>

 Die Schuhe von Hunter De schoenen van Hunter

During the war, due to its location near the Gilze-Rijen airfield, bombs often hit the village of Gilze. British and American aircraft very regularly attempted to damage the airfield, but the bombs also fell on Gilze. The list of bombardments is long. And so on the 10th of February 1944, the centre of Gilze was hit hard. On the 5th of July 1944, there were 21 civilian casualties as a result of an American bombardment.
When the 1st Polish Armoured Division finally approached Gilze, the retreating German troops blew up the water tower, the town hall, the windmills and the church. Gilze was hard hit during the war. As a 14-year-old, Gerrit Jacobs experienced it from very close quarters. On The 27th of October, the Poles liberated Gilze.&#13;
&#13;
 &#13;

But this airfield brought disasters…

Durch seine Lage ganz in der Nähe des Flugplatzes Gilze Rijen litt das Dorf Gilze während des Krieges oft unter Bombardements. Englische und amerikanische Flugzeuge versuchten ziemlich regelmäßig den Flugplatz unbrauchbar zu machen. Die Bomben vielen allerdings auf Gilze. Die Liste der Bombenangriffe ist lang. Das Zentrum von Gilze wurde beispielsweise am 10. Februar 1944 schwer getroffen. Dem amerikanischen Bombardement am 5. Juli 1944 vielen 21 Zivilpersonen zum Opfer.
Als sich die 1. Polnische Panzerdivision endlich dem Dorf Gilze näherte, sprengten die deutschen Soldaten während des Rückzugs auch noch den Wasserturm, das Rathaus, die Mühlen und die Kirche. Gilze hatte sehr schwer unter der Kriegsgewalt zu leiden. Gerrit Jacobs hat es als Vierzehnjähriger aus unmittelbarer Nähe miterlebt. Am 27. Oktober 1944 wurde Gilze von den Polen befreit.
 &#13;
&#13;
 &#13; Het dorp Gilze werd door de ligging vlakbij vliegveld Gilze-Rijen tijdens de oorlog vaak getroffen door bombardementen. Engelse en Amerikaanse &nbsp;vliegtuigen probeerden zeer regelmatig het vliegveld schade toe te brengen, maar de bommen vielen ook op Gilze. De lijst van bombardementen is lang. Zo werd het centrum van Gilze op 10 februari 1944 zwaar getroffen. Bij het Amerikaanse bombardement van 5 juli 1944 vielen er 21 burgerslachtoffers.Toen de 1e Poolse Pantserdivisie Gilze eindelijk naderde, bliezen de terugtrekkende Duitse soldaten ook nog eens de watertoren, het raadhuis, de molens en de kerk op. Gilze heeft het in de oorlog zwaar te verduren gehad. Gerrit Jacobs heeft het als 14-jarige van zeer dichtbij meegemaakt. Op 27 oktober werd Gilze bevrijd door de Polen.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://webshop.visitbrabant.com">webshop.visitbrabant.com</a>

 'Aber dieser Flugplatz brachte Unglück …' 'Maar dit vliegveld bracht ons rampen…'

Due to fighting earlier in the day, the British didn’t arrive at Valkenswaard until half past seven in the evening of September 17 1944. It was decided to spend the night there. Valkenswaard had suffered heavy shelling and there were many deaths. Nevertheless, the liberators were greeted with great enthusiasm.It has never become clear why the advance did not continue on to Eindhoven. Perhaps it was thought the troops deserved a rest after the battle earlier in the day. Or it was considered too risky to continue to advance in the dark. Perhaps the organisation of the British army was not as flexible as that of the German Wehrmacht. The Germans were capable of forming new combat units from various disintegrated armies. These were capable of carrying out lightning quick attacks against the advancing Allies. Later, it transpired that the delay in Valkenswaard had a major negative impact on the course of Operation Market Garden.

img-20220512-wa0003.jpg

A fatal delay

Durch die Gefechte, die an diesem Tag stattgefunden hatten, erreichten die Briten am 17. September 1944 Valkenswaard erst um halb acht Uhr abends. Man beschloss, dort die Nacht zu verbringen. Valkenswaard hatte unter dem Beschuss sehr gelitten und es hatte viele Tote gegeben. Doch die Valkenswaarder begrüßten ihre Befreier mit großer Begeisterung.Warum man nicht weiter nach Eindhoven vorrückte, ist bis heute ein Rätsel. Vielleicht meinte man, dass die Truppen nach der Schlacht an diesem Tag Ruhe verdient hatten. Oder man fand es zu riskant, im Dunkeln weiter vorzurücken. Vielleicht war auch die Organisation der britischen Armee nicht so flexibel wie die der deutschen Wehrmacht. Die Deutschen waren offensichtlich in der Lage, aus verschiedenen zerschlagenen Truppeneinheiten schnell neue Kampfeinheiten zusammenzustellen, die gegen die vorrückenden Alliierten sehr wirkungsvolle Blitzaktionen durchführten. Später sollte sich herausstellen, dass dieser Aufenthalt in Valkenswaard schwerwiegende Folgen für den Verlauf der Operation Market Garden haben würde. &nbsp; Door de gevechten eerder op de dag bereikten de Britten Valkenswaard pas om half acht ’s avonds op de 17e september 1944. Daar werd besloten om de nacht door te brengen. Valkenswaard had heftig onder de beschietingen geleden en er waren vele doden gevallen. Toch werden de bevrijders met groot enthousiasme binnen gehaald.Waarom men niet verder optrok naar Eindhoven is nooit duidelijk geworden. Misschien vond men dat de troepen rust verdienden na de slag eerder op de dag. Of men vond het te riskant om in het donker verder op te rukken. Wellicht was de organisatie van het Britse leger niet zo flexibel als die van de Duitse Wehrmacht. De Duitsers bleken in staat om van verschillende uiteengevallen legereenheden snel nieuwe gevechtseenheden te vormen. Deze konden bliksemsnelle acties uitvoeren tegen de oprukkende geallieerden. Later bleek dat dit oponthoud in Valkenswaard grote negatieve gevolgen had voor het verloop van Operatie Market Garden.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://webshop.visitbrabant.com">webshop.visitbrabant.com</a>

 Ein fataler Aufenthalt Een fataal oponthoud

The advance of the British 30th Corps to secure the bridges captured by U.S. Airborne forces, met with fierce German resistance. The 30th Corps, commanded by Lieutenant-General Brian Horrocks, launched its attack on the morning of 17 September from a small bridgehead across the Maas-Schelde Canal, just inside of Belgium. Initially all went well. The first objective was to relieve the airborne forces near Eindhoven on the evening of day one. The Airborne forces in Arnhem, which were the furthest away, were supposed to be relieved within four days at the latest. This ambitious time schedule could not be carried out. The village of St. Oedenrode was the scene of ferocious counterattacks by German forces in their efforts to cut the Allied corridor north to Nijmegen and Arnhem. For days the bridge over the river Dommel was the focus of these counterattacks.Between 24 and 26 September 1944 a bloody battle raged in the low hills around Koevering and Eerde, two hamlets near St. Oedenrode. The German Jungwirth Battalion succeeded in cutting off the road here and managed to halt the Allied advance for almost 40 hours. As a result, vital supplies and reinforcements remained stuck in the Brabant area. The road was finally recaptured and cleared on 26 September. On that same day, the British decided to evacuate their troops from Oosterbeek near Arnhem. The bold plan to push on to northern Germany via the Dutch river bridges could not be carried out. Operation Market Garden had failed.

Hell's Highway

Der Vormarsch des 30. britischen Korps, das die von amerikanischen Luftlandeeinheiten besetzten Brücken sichern sollte, traf auf den erbitterten Widerstand der Deutschen. Das von General Brian Horrocks befehligte 30. Korps begann seinen Angriff am Morgen des 17. September 1944 von einem kleinen Brückenkopf gegenüber dem Maas-Schelde-Kanal aus, gerade noch auf belgischem Territorium. Anfangs ging alles gut. Erstes Ziel war es, noch am Abend des ersten Tages die Luftlandeeinheiten nahe Eindhoven zu entlasten. Nach spätestens vier Tagen wollte man zu den am weitesten entfernten Luftlandeeinheiten in Arnheim vorgestoßen sein. Dieser ehrgeizige Zeitplan ließ sich nicht realisieren. Der Ort St. Oedenrode war Schauplatz erbitterter Gegenangriffe der deutschen Truppen, die versuchten, den Korridor der Alliierten in Richtung Norden, nach Nimwegen und Arnheim, zu unterbrechen. Vier Tage lang konzentrierten sich diese Gegenangriffe auf die Brücke über die Dommel.&nbsp;Vom 24. bis 26. September 1944 tobte eine blutige Schlacht in den Hügeln um die beiden Vorwerke Koevering und Eerde nahe St. Oedenrode. Hier gelang es dem deutschen Bataillon Jungwirth, die Straße abzuriegeln und den Vormarsch der Alliierten fast 40 Stunden lang aufzuhalten. Infolgedessen steckten dringend benötigter Nachschub und Verstärkungen im Brabant fest. Am 26. September wurde die Straße endgültig zurückerobert, und noch am selben Tag beschlossen die Briten, ihre Truppen aus Oosterbeek bei Arnheim abzuziehen. Der kühne Plan, über die holländischen Flussbrücken nach Norddeutschland vorzurücken, konnte nicht umgesetzt werden. Operation Market Garden war gescheitert.&nbsp; De opmars van het Britse 30e Legerkorps om de bruggen te zekeren die waren veroverd door de luchtlandingstroepen, stuitte op hevig Duits verzet.Het 30e Legerkorps onder leiding van luitenant-generaal Brian Horrocks, begon zijn aanval in de morgen van 17 september vanuit een klein bruggenhoofd aan het Maas-Schelde kanaal in België. In het begin liep de opmars voorspoedig. Het eerste doel was om de luchtlandingstroepen bij Eindhoven te ontzetten, wat lukte op de eerste avond. Het ontzetten van de luchtlandingstroepen bij Arnhem zou op zijn laatst vier dagen later moeten plaatsvinden.Bij het dorp St. Oedenrode stuitten de geallieerden op felle Duitse tegenaanvallen, in een poging om de doorgang naar het noorden in de richting van Nijmegen en Arnhem te doorsnijden. Dagenlang lag de brug over de Dommel onder vuur.Van 24 tot 26 september 1944 vond er een bloedige veldslag plaats&nbsp;in de heuvels rond Koevering en Eerde, twee gehuchten bij St. Oedenrode. Het Duitse Jungwirth bataljon slaagde er hier in de geallieerde opmars bijna 40 uur tot staan te brengen. Het resultaat was dat belangrijke versterkingen in Brabant bleven steken. De weg werd uiteindelijk op 26 september heroverd. Op die zelfde dag besloten de Britten hun troepen uit Oosterbeek bij Arnhem te evacueren. Het gewaagde plan om Noord-Duitsland te veroveren via de Nederlandse rivierbruggen ging niet door. Operatie Market Garden was mislukt.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://webshop.visitbrabant.com">webshop.visitbrabant.com</a>

 Hell's Highway Hell's Highway - Sint-Oedenrode

Because the British advance route was still under German fire and the column was being continuously brought to a halt, the Allies looked for alternative routes for their tanks and other equipment. The bridge over the River Dommel in Veldhoven was perhaps a possibility. It was reconnoitred by a unit of armoured vehicles, commanded by Lieutenant Palmer. As a result, on September 18 1944 at half past nine in the morning, they were the first liberators of Veldhoven. This reconnaissance unit drove west in a wide circle around Eindhoven and made contact with the U.S. 101st Airborne Division in the northern part of Eindhoven at a quarter past twelve. Later in the day, it turned out the bridge was too weak for the heavy British tanks.

A tank too many

Da die Vormarschroute der Briten stets unter deutschem Beschuss lag und die Kolonne immer wieder zum Stillstand gebracht wurde, suchten die Alliierten nach alternativen Routen für ihre Panzer und anderes Material. Die Brücke über die Dommel bei Veldhoven war vielleicht eine Möglichkeit. Eine Einheit mit gepanzerten Aufklärungsfahrzeugen unter dem Kommando von Lieutenant Palmer hatte sie entdeckt. Dadurch waren die Männer dieser Aufklärungseinheit am 18. September 1944 um halb zehn Uhr morgens die ersten Befreier von Veldhoven. Man fuhr westlich in einem großen Bogen an Eindhoven vorbei und nahm um Viertel nach zwölf mit der 101. US-Luftlandedivision im nördlichen Teil Eindhovens Kontakt auf. Wie sich später an dem Tag herausstellte, war die Brücke doch zu schwach für die britischen Panzer. De brug over de Dommel bij Veldhoven was misschien een mogelijkheid. Hij werd verkend door een eenheid met gepantserde verkenningswagens onder commando van luitenant Palmer. Daarmee waren zij om half tien ’s ochtends op de 18e september 1944 de eerste bevrijders van Veldhoven.&nbsp;Deze verkenningseenheid reed westelijk in een grote boog om Eindhoven en maakte om kwart over twaalf contact met de Amerikaanse 101e Luchtlandingsdivisie in het noordelijke deel van Eindhoven. De brug bleek later op de dag toch te zwak voor de zware Britse tanks.

 Ein Panzer zu viel Een tank teveel

Firefight On 3 October 1944, Polish troops from the 1st Polish Armoured Division of Major General Stanisław Maczek approached Baarle-Nassau and Baarle-Hertog. In the vanguard, tanks were fighting a duel with a German tracked vehicle, likely a Marder I of Panzerjäger-Abteilung 1719. The battle took place near the railway line south of Baarle Nassau, and the story of this dramatic encounter has been told by Lieutenant Marian Ojrzanowski, who was in charge of a platoon equipped with three M10 Achilles Tank Destroyers (a type of tank with open-topped turrets). The group advanced through densely wooded terrain towards Eikelenbosch, in the wake of the Polish 9th Infantry Battalion. Gradually the tanks were confronted with more and more German infantry armed with anti-tank weapons, and a Cromwell tank was lost before the group was able to eliminate the threat. The wooded terrain in combination with the fierce German resistance slowed down the advance, however, after Polish artillery opened fire in support, the German resistance gradually diminished. At 16:45 the column was approaching the main road to Baarle-Nassau: the drama was about to begin.A head-on collision Ojrzanowski ordered his M-10s to stop briefly to do reconnaissance of the terrain ahead of him, and just as he was about to turn back, shivers ran down his spine. In front of him was a German tracked vehicle in front of a red brick house (Blockhouse 25 or 26). The German gun was deadly, so Ojrzanowski had to act quickly. As he ran back to his own M-10 he shouted a warning to his crew. He jumped into the vehicle, ordering his driver to stand to the left of the house and his radio operator to warn the Cromwell tanks following them. But it was already too late: the first Cromwell was hit twice in the turret, the second fired smoke grenades, retreating and reaching safety. In the meantime, Ojrzanowski's M-10 turned the corner and the lieutenant shouted at the driver to stop immediately. However, it was in vain as at that very moment the microphone did not work! The M-10 rammed the Marder head-on. The impact was unbelievable, and the two crews were stunned for a moment. But then they started firing at each other from close up. The German gunner, probably still shocked by the crash, unbelievably missed three times. Ojrzanowski shouted 'fire' twice in rapid succession and the German tracked vehicle was hit and bursts into flames.Liberation While this drama is unfolding, three Polish infantry battalions had entered Baarle-Nassau and Baarle-Hertog. The liberation was reported at 19:45, but the battle continued into the night and the liberation was not fact until the next day. The German wreckage remained there long after the liberation, a sight for the local population, whilst Ojrzanowski's unit had long since moved on to West Brabant.

After the liberation of Baarle-Nassau, a Polish soldier dresses as a railwayman. 

A restored M-10 in Poland.

A Marder 1 of the 79 infantry division. 

A destroyed Marder 1 of the 79 Infantry Division at Baarle-Nassau. 

Two steel giants collide in battle

Firefight On 3 October 1944, Polish troops from the 1st Polish Armoured Division of Major General Stanisław Maczek approached Baarle-Nassau and Baarle-Hertog. In the vanguard, tanks were fighting a duel with a German tracked vehicle, likely a Marder I of Panzerjäger-Abteilung 1719. The battle took place near the railway line south of Baarle Nassau, and the story of this dramatic encounter has been told by Lieutenant Marian Ojrzanowski, who was in charge of a platoon equipped with three M10 Achilles Tank Destroyers (a type of tank with open-topped turrets). The group advanced through densely wooded terrain towards Eikelenbosch, in the wake of the Polish 9th Infantry Battalion. Gradually the tanks were confronted with more and more German infantry armed with anti-tank weapons, and a Cromwell tank was lost before the group was able to eliminate the threat. The wooded terrain in combination with the fierce German resistance slowed down the advance, however, after Polish artillery opened fire in support, the German resistance gradually diminished. At 16:45 the column was approaching the main road to Baarle-Nassau: the drama was about to begin.A head-on collision Ojrzanowski ordered his M-10s to stop briefly to do reconnaissance of the terrain ahead of him, and just as he was about to turn back, shivers ran down his spine. In front of him was a German tracked vehicle in front of a red brick house (Blockhouse 25 or 26). The German gun was deadly, so Ojrzanowski had to act quickly. As he ran back to his own M-10 he shouted a warning to his crew. He jumped into the vehicle, ordering his driver to stand to the left of the house and his radio operator to warn the Cromwell tanks following them. But it was already too late: the first Cromwell was hit twice in the turret, the second fired smoke grenades, retreating and reaching safety. In the meantime, Ojrzanowski's M-10 turned the corner and the lieutenant shouted at the driver to stop immediately. However, it was in vain as at that very moment the microphone did not work! The M-10 rammed the Marder head-on. The impact was unbelievable, and the two crews were stunned for a moment. But then they started firing at each other from close up. The German gunner, probably still shocked by the crash, unbelievably missed three times. Ojrzanowski shouted 'fire' twice in rapid succession and the German tracked vehicle was hit and bursts into flames.Liberation While this drama is unfolding, three Polish infantry battalions had entered Baarle-Nassau and Baarle-Hertog. The liberation was reported at 19:45, but the battle continued into the night and the liberation was not fact until the next day. The German wreckage remained there long after the liberation, a sight for the local population, whilst Ojrzanowski's unit had long since moved on to West Brabant. Feuergefecht Am 3. Oktober 1944 näherten sich die polnischen Truppen der 1. polnischen Panzerdivision von Generalmajor Stanisław Maczek Baarle-Nassau und Baarle-Hertog in der niederländischen Region Brabant. In der Vorhut befanden sich Panzer, die sich ein Duell mit einem deutschen Kettenfahrzeug, wahrscheinlich einem Marder I der Panzerjäger-Abteilung 1719, liefern. Das Gefecht fand in der Nähe der Eisenbahnlinie südlich von Baarle-Nassau statt. Die Geschichte dieser dramatischen Begegnung wurde von Leutnant Marian Ojrzanowski erzählt, der einen Zug mit drei M-10 Achilles Panzerjägern (ein Panzertyp mit offener Turmspitze) anführte. Die Gruppe bewegte sich im Gefolge des 9. Infanteriebataillons durch dicht bewaldetes Gelände in Richtung Eikelenbosch, im Gefolge des polnischen 9. Infanteriebataillons. Nach und nach waren die Panzer mit immer mehr deutschen Infanteriesoldaten konfrontiert, die mit Panzerabwehrwaffen bewaffnet sind. Ein Cromwell-Panzer ging verloren, bevor die Bedrohung beseitigt worden war. Das bewaldete Gelände in Kombination mit dem heftigen deutschen Widerstand verlangsamte den Vormarsch. Nachdem die polnische Artillerie das Feuer zur Unterstützung eröffnet hatte, wurde der deutsche Widerstand allmählich schwächer. Um 16:45 Uhr näherte sich die Kolonne der Hauptstraße nach Baarle-Nassau. Das Drama nahm seinen Lauf.Ein Frontalzusammenstoß Leutnant Ojrzanowski befahl seinen M-10 Panzerjägern kurz anzuhalten, um das vor ihm liegende Terrain zu erkunden. Als er gerade umkehren wollte, lief ihm ein Schauer über den Rücken. Vor sich sah er ein deutsches Kettenfahrzeug vor einem roten Backsteinhaus (Blockhaus 25 oder 26). Das deutsche Geschütz ist tödlich, also musste Ojrzanowski schnell handeln. Als er zu seinem eigenen M-10 zurücklief, rief er seiner Mannschaft eine Warnung zu. Er sprang in das Fahrzeug und befahl seinem Fahrer, sich links neben das Haus zu stellen. Sein Funker musste die Cromwells warnen, die ihnen folgten. Doch es war bereits zu spät. Der erste Cromwell wird zweimal in den Turm getroffen, der zweite feuerte Rauchgranaten ab, zog sich zurück und brachte sich so in Sicherheit. In der Zwischenzeit war Ojrzanowskis M-10 um die Ecke gebogen. Der Leutnant schrie den Fahrer an, sofort anzuhalten. Vergeblich, denn genau in diesem Moment funktionierte das Mikrofon nicht! Der M-10 rammte den Marder frontal. Der Aufprall war stark und die beiden Besatzungen waren einen Moment lang fassungslos. Doch dann begannen sie, sich aus extrem kurzer Entfernung gegenseitig zu beschießen. Der deutsche Schütze, wahrscheinlich immer noch geschockt vom Aufprall, schoss dreimal daneben. Ojrzanowski schrie zweimal kurz hintereinander "Feuer", woraufhin das deutsche Kettenfahrzeug getroffen wurde und in Flammen aufging.Befreiung Während sich dieses Drama abspielte, rückten drei polnische Infanteriebataillone in Baarle-Nassau und Baarle-Hertog ein. Die Befreiung der Ortschaften wurde um 19:45 Uhr gemeldet, aber die Kämpfe dauerten bis in die Nacht hinein an, und die Befreiung wurde erst am nächsten Tag vollzogen. Die deutschen Wrackteile blieben noch lange nach der Befreiung dort liegen und waren ein Anblick für die Bevölkerung. Ojrzanowskis Einheit war da schon längst nach Westbrabant weitergezogen. Vuurgevecht Op 3 oktober 1944 naderen Poolse troepen van de 1e Poolse Pantserdivisie van generaal-majoor Stanisław Maczek Baarle-Nassau en Baarle-Hertog. In de voorhoede bevinden zich tanks die een duel uitvechten met een Duits rupsvoertuig, vermoedelijk een Marder I van Panzerjäger-Abteilung 1719. Het gevecht vindt plaats vlakbij de spoorlijn ten zuiden van Baarle Nassau. Het verhaal van deze dramatische ontmoeting wordt verteld door luitenant Marian Ojrzanowski, die de leiding heeft over een peloton dat is uitgerust met drie M10 Achilles Tank Destroyers (een soort tanks met koepels die open zijn van boven). De groep rukt op door dicht bebost terrein richting Eikelenbosch, in het kielzog van het 9e Infanteriebataljon. Geleidelijk aan krijgen de tanks te maken met steeds meer Duitse infanterie gewapend met antitankwapens en een Cromwell gaat verloren voordat de dreiging uitgeschakeld wordt. Het beboste terrein in combinatie met de felle Duitse tegenstand vertraagt de opmars. Nadat Pools geschut het vuur opent ter ondersteuning wordt het Duitse verzet geleidelijk minder. Het is intussen 16.45 uur geworden en de colonne naderde nu de hoofdweg naar Baarle-Nassau. Het drama gaat beginnen.Een frontale botsing Ojrzanowski geeft zijn M-10's opdracht even te stoppen om het terrein voor hem te verkennen. Net als hij weer terug wil keren, lopen de rillingen over zijn rug. Voor hem ziet hij een Duits rupsvoertuig voor een rood bakstenen huis (Blokhut 25 of 26). Het Duitse kanon is dodelijk, dus Ojrzanowski moet snel handelen. Terwijl hij terug rent naar zijn eigen M-10 schreeuwt hij een waarschuwing naar zijn bemanning. Hij springt in het voertuig en beveelt zijn chauffeur om links van het huis te gaan staan. Zijn radiotelegrafist moet intussen de Cromwells waarschuwen die hen volgen. Maar het is al te laat. De eerste Cromwell wordt twee keer in de koepel geraakt, de tweede vuurt rookgranaten af, trekt zich terug en brengt zich zo in veiligheid. Ondertussen is de M-10 van Ojrzanowski de hoek omgereden. De luitenant schreeuwt naar de chauffeur dat hij onmiddellijk moet stoppen. Het is tevergeefs, precies op dat moment werkt de microfoon niet! De M-10 ramt de Marder frontaal. De klap is ongelofelijk, en de twee bemanningen zijn even verdoofd. Maar dan begonnen ze op elkaar te vuren vanaf nul meter afstand. De Duitse schutter, waarschijnlijk nog -letterlijk- geschokt door de crash, mist ongelooflijk genoeg tot drie keer toe. Ojrzanowski schreeuwt razendsnel twee keer 'vuur' en het Duitse rupsvoertuig wordt geraakt en vliegt in brand.Bevrijding Terwijl dit drama zich afspeelt trekken drie Poolse infanteriebataljons Baarle-Nassau en Baarle-Hertog binnen. De bevrijding wordt om 19.45 uur doorgegeven, maar de strijd gaat ook in de nachtelijke uren door en pas de volgende dag is de bevrijding een feit. Het Duitse wrak is tot lang na de bevrijding blijven liggen, een bezienswaardigheid voor de lokale bevolking. De eenheid van Ojrzanowski is dan al lang weer verder getrokken West-Brabant in. Wymiana ognia 3 października 1944 r. polskie oddziały z 1 Dywizji Pancernej gen. dyw. Stanisława Maczka zbliżyły się do Baarle-Nassau i Baarle-Hertog. W awangardzie czołgi stoczyły pojedynek z niemieckim pojazdem gąsienicowym, prawdopodobnie Marderem I z Panzerjäger-Abteilung 1719. Bitwa miała miejsce w pobliżu linii kolejowej na południe od Baarle Nassau, a historię tego dramatycznego spotkania opowiedział porucznik Marian Ojrzanowski, który dowodził plutonem wyposażonym w trzy niszczyciele czołgów M10 Achilles (typ czołgu z otwartymi wieżyczkami). Grupa posuwała się przez gęsto zalesiony teren w kierunku Eikelenbosch, w ślad za polskim 9 Batalionem Piechoty. Stopniowo czołgi były konfrontowane z coraz większą liczbą niemieckiej piechoty uzbrojonej w broń przeciwpancerną, a czołg Cromwell został utracony, zanim grupa była w stanie wyeliminować zagrożenie. Zalesiony teren w połączeniu z zaciekłym niemieckim oporem spowolnił natarcie, jednak po otwarciu ognia przez polską artylerię, niemiecki opór stopniowo słabł. O 16:45 kolumna zbliżała się do głównej drogi do Baarle-Nassau: dramat miał się rozpocząć.Zderzenie czołowe Ojrzanowski rozkazał swoim M-10 zatrzymać się na chwilę, aby przeprowadzić rekonesans terenu przed sobą, a gdy już miał zawrócić, ciarki przeszły mu po kręgosłupie. Przed nim znajdował się niemiecki pojazd gąsienicowy przed domem z czerwonej cegły (Blockhouse 25 lub 26). Niemieckie działo było śmiertelnie niebezpieczne, więc Ojrzanowski musiał działać szybko. Biegnąc z powrotem do swojego M-10, krzyknął ostrzeżenie do swojej załogi. Wskoczył do pojazdu, nakazując kierowcy stanąć po lewej stronie domu, a radiooperatorowi ostrzec jadące za nimi czołgi Cromwell. Ale było już za późno: pierwszy Cromwell został dwukrotnie trafiony w wieżyczkę, drugi wystrzelił granaty dymne, wycofując się i docierając w bezpieczne miejsce. W międzyczasie M-10 Ojrzanowskiego skręcił za róg, a porucznik krzyknął do kierowcy, by natychmiast się zatrzymał. Na próżno, bo w tym momencie mikrofon nie zadziałał! M-10 uderzył czołowo w Mardera. Uderzenie było niewiarygodne, a obie załogi były przez chwilę oszołomione. Ale potem zaczęli strzelać do siebie z bliska. Niemiecki strzelec, prawdopodobnie wciąż w szoku po zderzeniu, niewiarygodnie spudłował trzy razy. Ojrzanowski krzyknął „ognia” dwa razy z rzędu i niemiecki pojazd gąsienicowy został trafiony i stanął w płomieniach.Wyzwolenie W czasie, gdy rozgrywał się ten dramat, trzy polskie bataliony piechoty wkroczyły do Baarle-Nassau i Baarle-Hertog. Wyzwolenie zostało zgłoszone o 19:45, ale bitwa trwała do późnych godzin nocnych, a wyzwolenie nastąpiło dopiero następnego dnia. Niemieckie wraki pozostały tam jeszcze długo po wyzwoleniu, stanowiąc widok dla miejscowej ludności, podczas gdy jednostka Ojrzanowskiego już dawno przeniosła się do Brabancji Zachodniej.

 Zwei Stahlgiganten prallen im Kampf aufeinander Een frontale botsing in de strijd tussen twee stalen kolossen  Dwa stalowe giganty zderzają się w bitwie Two steel giants collide in battle

On September 17 1944, the first battalion of the American 501st Parachute Infantry Regiment missed the drop zone. The paratroopers jumped too late and landed at Heeswijk Castle.The chaplain of the regiment, Father Sampson, was there too. He landed unfortunately in the castle moat. Immediately after landing, the battalion commanded by Lieutenant Colonel Harry Kinnard advanced towards Veghel to capture the bridges there. Father Sampson was left behind in the castle with a group of 46 men and helped set up a First Aid post. He went to find transport for the injured. When he and two horse-drawn carts with Dutch drivers returned to the castle, the Germans had recaptured it.During Operation Market Garden, Heeswijk-Dinther remained in the front line. The villagers lived between hope and fear. Sometimes the Americans appeared, then the Germans returned. The area was only finally liberated in late October 1944.

Father Sampson

Das 1. Bataillon des amerikanischen 501. Fallschirmjägerregiments verpasste am 17. September 1944 seine Abwurfzone. Die Fallschirmjäger sprangen zu spät und landeten bei Schloss Heeswijk.Mit dabei war auch der Almosenier des Regiments, Father Sampson. Er landete etwas unglücklich in der Schlossgracht. Sofort nach der Landung setzte sich das Bataillon unter Befehl von Lieutenant Colonel Harry Kinnard nach Veghel in Bewegung, um die Brücken dort zu sichern. Father Sampson blieb mit einer 46-köpfigen Gruppe im Schloss zurück und half bei der Einrichtung eines provisorischen Feldlazaretts. Irgendwann machte er sich auf die Suche nach Transportmitteln für die Verletzten. Als er mit zwei Pferdekutschen, mit Niederländern auf dem Bock, zum Schloss zurückkehrte, hatten es die Deutschen bereits zurürckerobert.Heeswijk-Dinther blieb während der Operation Market Garden an der Frontlinie. Die Dorfbewohner lebten zwischen Hoffnung und Angst. Mal waren die Amerikaner dort, dann wieder die Deutschen. Es sollte noch bis Einde Oktober 1944 dauern, bis das Gebiet endgültig befreit war. Het 1e bataljon van het Amerikaanse 501e Parachutisten Infanterie Regiment mistte op 17 september 1944 zijn dropzone. De para’s sprongen te laat en kwamen terecht bij Kasteel Heeswijk.De aalmoezenier van het regiment Father Sampson was daar ook bij. Hij kwam ongelukkig terecht in de slotgracht van het kasteel. Meteen na de landing trok het bataljon onder bevel van luitenant-kolonel Harry Kinnard naar Veghel om de bruggen daar veilig te stellen. Father Sampson bleef met een groep van 46 man achter op het kasteel en hielp bij het inrichten van een gewondenpost. Sampson ging op zoek naar transportmiddelen voor de gewonden. Toen hij met twee paard-en-wagens met Nederlanders op de bok terugkeerde bij het kasteel, bleek dit door de Duitsers heroverd te zijn.Heeswijk-Dinther bleef tijdens Operatie Market Garden in de frontlinie liggen. De dorpsbewoners leefden tussen hoop en vrees. Nu eens kwamen de Amerikanen, dan weer waren er Duitsers. Pas eind oktober 1944 werd dit gebied definitief bevrijd.Fietsroutes Liberation Route De Liberation Route Brabant vertelt het verhaal van de bevrijding, maar toont ook wat de Tweede Wereldoorlog heeft betekend voor gewone Brabanders. Acht fietsroutes van circa veertig kilometer, verspreid over Noord-Brabant, leiden je langs Brabant Remembers-verhalen, luisterzuilen van de Liberation Route Europe, monumenten en musea, die samen de impact van de oorlog op Noord-Brabant zichtbaar maken. Onderweg brengt een app op locatie de verhalen tot leven. De routes zijn te bestellen via <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://webshop.visitbrabant.com">webshop.visitbrabant.com</a>

Discover remembrance sites

Discover more sites