#Pomnik
Brama sanatorium Asvestohori – Szpital Ogólny im. G. Papanikolaou
Szpital „Georgios Papanikolaou” jest obecnie jednym z najważniejszych szpitali publicznych w północnej Grecji. Zanim stał się szpitalem, przez ponad pięćdziesiąt lat, w tym w okresie II wojny światowej, funkcjonował jako sanatorium. Autentyczna główna brama sanatorium została zachowana jako zabytek historyczny.
Szpital znajduje się na obrzeżach miejscowości Exohi, w pobliżu wsi Asvestohori, w gminie Pilea Hortiatis. Kompleks budynków jest związany z wydarzeniami, które miały miejsce w Salonikach w XX wieku.
Jesienią 1915 roku siły francuskie i brytyjskie wylądowały w Salonikach i ustanowiły nowy front I wojny światowej, front macedoński (lub front salonicki). Grecja oficjalnie przystąpiła do koalicji Ententy latem 1916 roku. Do 1917 roku w regionie tym stacjonowało ponad 600 000 żołnierzy brytyjskich, francuskich, rosyjskich, serbskich, włoskich i greckich. Oddziały brytyjskie i francuskie rozbiły obóz pod wioską Hortiatis i pozostały tam do 1918 roku.
Miejsce, w którym obecnie znajduje się szpital, zostało wybrane przez brytyjską służbę medyczną ze względu na zdrowy klimat panujący w tej okolicy. W okresie międzywojennym gruźlica była plagą dla okolicznej ludności. W 1920 roku państwo greckie założyło sanatorium Asvestohori, które zostało zbudowane na miejscu starej lecznicy.
9 kwietnia 1941 r. wojska niemieckie zaatakowały Grecję. Dzień wcześniej udało się pomóc w ucieczce 12 mieszkańcom sanatorium, którzy stali się głównymi członkami ruchu oporu. Pierwsza grecka organizacja oporu, nazwana „Eleftheria” (wolność), została założona w Salonikach wkrótce po inwazji. Wielu pacjentów i pracowników sanatorium dołączyło do niej i aktywnie uczestniczyło w ruchu oporu.
W lipcu 1944 r. działalność grup ruchu oporu została ujawniona. W ramach odwetu, naziści aresztowali i rozstrzelali 20 mężczyzn z wioski Asvestohori. Większość z nich była pracownikami lub mieszkańcami sanatorium.
Szpital działał do lat 70. XX wieku, a w latach 80. został przekształcony w szpital ogólny. Wiele starych budynków szpitalnych jest obecnie wykorzystywanych jako oddziały lecznicze lub biura administracyjne. Stare wejście do sanatorium, brama oddzielająca świat zewnętrzny od mieszkańców „miasteczka gruźlików”, zostało zachowane w nienaruszonym stanie, aby upamiętnić historię tego miejsca.