#Pomnik
Pasaż pamięci obozu Bolzano
Obóz Bolzano, położony w dzielnicy Gries w Bolzano we Włoszech, został założony późną wiosną 1944 roku jako obóz przejściowy. Jego utworzenie było odpowiedzią na natarcie aliantów po wyzwoleniu Rzymu, co zmusiło nazistów do przeniesienia obozu Fossoli (Carpi) dalej na północ.
Strategiczne położenie Bolzano wzdłuż linii kolejowej Brenner sprawiło, że było to idealne miejsce do spełnienia zamierzonego celu. Obóz przestał istnieć 3 maja 1945 roku wraz z uwolnieniem około 3500 więźniów.
Choć określany jako „Durchgangslager” (obóz przejściowy), Bolzano było czymś więcej niż tylko punktem zbiórki więźniów do obozów zagłady. Było to również miejsce cierpienia i śmierci, o czym świadczy jego historia i co potwierdził proces jednego z jego oprawców. Podczas jego krótkiego istnienia w barakach więziono około 11 000 osób, w tym członków ruchu oporu, Żydów, Romów, homoseksualistów i przeciwników politycznych. Z Bolzano 13 konwojów kolejowych przetransportowało 3 405 osób do Auschwitz, Mauthausen i innych obozów, z których tylko około jedna trzecia przeżyła. Z transportu zawierającego 136 żydowskich kobiet i dzieci nie przeżył nikt.
Obóz Bolzano był pełnoprawnym obozem koncentracyjnym, biorącym udział w nazistowskim barbarzyństwie i przyczyniającym się do osiągnięcia jego zbrodniczych celów. Więźniowie zostali zrównani z przydzielonymi im numerami, pozbawieni wszelkich praw i poddani zbrodniczym działaniom strażników obozowych. Wśród tych strażników był kapral SS Michael Seifert, urodzony 16 marca 1924 roku w Landau. Miał on pełną swobodę zabijania i torturowania więźniów.
Dzięki staraniom prokuratora wojskowego Bartolomeo Costantiniego z Werony, Seifert został postawiony przed sądem i uznany za odpowiedzialnego za 11 brutalnych morderstw popełnionych na terenie obozu. W dniu 24 listopada 2000 roku został skazany na dożywocie przez Sąd w Weronie, wyrok ten został potwierdzony przez Wojskowy Sąd Apelacyjny w Weronie w dniu 18 października 2001 roku i ostatecznie zatwierdzony przez Sąd Kasacyjny w dniu 8 października 2002 roku.
Seifert, który po wojnie przeniósł się do Niemiec, a następnie do Kanady w 1951 roku, został poddany ekstradycji do Włoch i uwięziony w Santa Maria Capua Vetere, gdzie zmarł w 2010 roku w wieku 86 lat. Proces Seiferta był jednym z niewielu przeciwko nazistowskim zbrodniarzom, w którym sprawiedliwość została w pełni wymierzona, od procesu do wykonania wyroku.
Dziś niewiele można zobaczyć z byłego obozu. Jednak w pobliżu dawnej lokalizacji obozu zainstalowano Pasaż Pamięci z informacjami historycznymi.