Miejsce Pamięci Mauthausen

Miejsce Pamięci Mauthausen, znajdujące się w Austrii, to miejsce byłego obozu koncentracyjnego Mauthausen, jednego z najbardziej okrutnych obozów w nazistowskim systemie obozów koncentracyjnych. Założony w 1938 roku obóz był początkowo przeznaczony dla więźniów politycznych, jednak później został rozbudowany w celu ujęcia w nim jeńców wojennych, Żydów i innych grup prześladowanych przez reżim nazistowski.

Głównym założeniem obozu była praca przymusowa, więźniowie musieli wykonywać ją w surowych warunkach w kamieniołomie granitu i różnych podobozach. Ciężkie warunki pracy, w połączeniu z nieodpowiednim wyżywieniem i opieką medyczną oraz szerzącymi się chorobami, doprowadziły do śmierci wielu więźniów. Obóz stał się również miejscem eksperymentów medycznych i masowych egzekucji.

W miarę zbliżania się końca II wojny światowej, Mauthausen stał się miejscem docelowym dla transportów ewakuacyjnych z innych obozów, co doprowadziło do poważnego przeludnienia i pogorszenia warunków. W ostatnich miesiącach przed wyzwoleniem w obozie panował chaos, masowo ginęli więźniowie, jednak liczba więzionych wciąż wzrastała - transporty przybywały między innymi z Auschwitz-Birkenau, Groß Rosen, Sachsenhausen, Ravensbrück i Mittelbau-Dora. Przeludnienie i niedobory żywności spowodowały śmierć ponad 11 000 osób w samym kwietniu 1945 roku.

W kwietniu 1945 r., gdy siły alianckie posuwały się naprzód, SS zaczęło niszczyć dowody swoich zbrodni, demontując narzędzia masowych mordów i zabijając więźniów, którzy mogliby zeznawać przeciwko nim. Obozy koncentracyjne Mauthausen i Gusen zostały wyzwolone przez armię amerykańską w dniach 5 i 6 maja 1945 roku, uwalniając około 40 000 więźniów. Pomimo wyzwolenia, tysiące więźniów zmarło w kolejnych miesiącach z powodu osłabienia.

Po wyzwoleniu, Zespół Dochodzeniowy ds. Zbrodni Wojennych zebrał dowody w celu oskarżenia sprawców. Największy proces w sprawie zbrodni popełnionych w Mauthausen odbył się w Dachau w okresie od marca do maja 1946 r., w wyniku którego skazano 61 oskarżonych. W kolejnych procesach zapadały łagodniejsze wyroki, a wielu sprawców zostało zwolnionych warunkowo na początku lat 50-tych. Procesy kontynuowano w Austrii, Niemczech Zachodnich i Wschodnich do lat 90-tych, co doprowadziło do kilku wyroków skazujących związanych z kompleksem obozów koncentracyjnych Mauthausen/Gusen.